اسلام بر تعاون ترغيب نموده است، چون تعاون باعث نشرکار هاي نيک، ورفع نيازمنديها، و پيروزي بر مشکلات و ايجاد الفت و محبت در بين افراد جامعه می گردد، و پيامبر ـ صلی الله عليه وسلم ـ در مورد کار اجتماعي مي فرمايد: « يَدُ اللَّهِ مَعَ الْجَمَاعَةِ ، مَنْ شَذَّ شُذَّ فِي النَّارِ) ترجمه: « دست رحمت خداوند بالاي جماعت است و اگر کسي تنها شده جماعت مسلمانها را رها کند در دوزخ تنها ميشود».

و تعاون از جمله نیازهای زنده گي می باشد؛ چون يک فرد به تنهایي نمي تواند تمام مشاکل زنده گي را متحمل شود. پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ فرموده است: « مَنْ كَانَ مَعَهُ فَضْلُ ظَهْرٍ فَلْيَعُدْ بِهِ عَلَى مَنْ لا ظَهْرَ لَهُ ، وَمَنْ كَانَ لَهُ فَضْلُ زَادٍ فَلْيَعُدْ بِهِ عَلَى مَنْ لا زَادَ لَهُ » [مسلم و ابوداود] ترجمه: « اگر کسي سواري زائد داشته باشد پس بايد براي آنکه سواري ندارد، بدهد و اگر کسي توشه زائد داشته باشد پس بايد براي آنکه توشه ندارد، بدهد».

پیامبر صلی الله علیه وسلم در جای دیگری فرموده است:« وعَوْنُكَ الضَّعيفَ بِفَضْلِ قُوَّتِكَ صَدَقَةٌ» [مسند أحمد]. ترجمه: « تعاون با شخص ضعيف صدقه محسوب ميشود».

نمونه های تطبیقی تعاون در زندگی پیامبر صلی الله علیه وسلم وسلف صالح:

(1) از حضرت عایشه رضی الله عنها روایت است که گفت: «پیامبر صلی الله علیه وسلم هنگامی که در خانه می بود همواره در خدمت خانواده اش قرار می داشت و چون وقت نماز فرا می رسید به مسجد می رفت»

(2) از براء بن عازب رضی الله عنه روایت است که، پیامبر صلی الله علیه وسلم در روز حفر خندق خاک را منتقل می ساخت، تا آنجا که شکم مبارکش با خاک آلوده شده بود.

(3) روزی عثمان بن عفان رضی الله عنه سخنرانی می کرد و در جریان سخنرانی خود گفت: « سوگند به الله که ما با رسول خدا صلی الله علیه وسلم در سفر و حضر همراه می بودیم، آن حضرت بیماران مان را عیادت می کرد و جنازه های ما را بدرقه می نمود، اگر اندک در دست می داشت یا بسیار از آن ما را نیز بر خوردار می گرداند»

دیدگاه دانشمندان و علماء ومفسرین پیرامون تعاون و همکاری:

(1) از عمر بن خطاب رضی الله عنه روایت است که گفت: تلاش کن که برادران صادق و درستکار داشته باشی تا در سایه آنها زندگی کنی، که چنین دوستانی در وقت آسانی زیبایی اند و در هنگام سختی و مصیبت همکار و همنوا”.

(2) همچنان فرموده است:« دوستی ات را به اندازه و اساس تقوی بگردان، سخنت را در نزد کسانی بگوی که به آن وقعی قایل باشند و علاقمند شنیدن آن باشند، نیازت را صرف به کسی باز گوی که توان داشته باشد که آن را بر طرف سازد، در حق زندگان غبطه نخور جز در آن چیزی که در حق مردگان نیز غبطه می خوری، در امور خویش با کسی مشوره نما که از خدا، ترس داشته باشد»

(3) عبدالرحمن بن عوف رضی الله عنه گفته است:« پیامبر صلی الله علیه وسلم در میان من و سعد بن ربیع پیوند برادری ایجاد کرده بود، روزی سعد برایم گفت: من از تمام انصار مالدارتر هستم، دارایی ام را دو تقسیم نموده نیمش را تو بگیر و دو زن دارم نگاه کن از هر کدام که خوشت آمد طلاقش می دهم بعد از تمام شدن عده اش با او ازدواج کن، برایش گفتم: به این نیاز ندارم، مرا به بازار رهنمایی کنید، پس به بازار بنی قینقاع رهنمایی ام کردند، هرگاه که به بازار می رفتم مقدار زیادی فایده به دست میاوردم»

(4) عطاء بن ابی رباح رحمه الله گفته است:« وقتی یکی از برادران خود را سه روز ندیدید در جستجوی احوالش شوید، اگر بیمار بود عیادتش کنید و اگر مشغول بود همکاریش نمایید و اگر فراموش کرده بود، به یاد شان آورید» .

(5) ابوجعفر بن صهبان رحمه الله گفته است:« نخستین قدم در مودت و دوستی برخورد با مردم با کشاده رویی است، قدم دوم اظهار مودت و محبت، و قدم سوم بر طرف کردن نیاز های آنها.»

(6) شخصی از داود طائی در خواست پند و اندرز نمود، داود طائی به او گفت: با اهل تقوی همنشین شو؛ زیرا که آنها با تو در معامله آسانگیر ترین انسانهای روی زمین و بیشتر از همه مردم با تو همکار می باشند » .

(7) شخصی از ابو حمزه شیبانی در مورد اخوت در راه خدا جل جلاله پرسید، در پاسخ گفت: آنها کسانی اند که به طاعت الله – عز وجل – عمل می کنند، و در امر پروردگار با همدیگر کمک می کنند، هر چند که خانه ها و بدنهای شان از همدیگر دور باشد» .