سفرهای علمی امام شافعی رحمه الله
امام شافعی رحمه الله در حدود سال 184 هجری ساکن بغداد می باشند و در همین زمان است که با محمد بن حسن شیبانی رحمه الله یک تن از شاگردان زبردست امام ابوحنیفه رحمه الله تماس بر قرار می کنند، آثار شان را مطالعه نموده به مدرسه ی اهل رأی آشنایی حاصل می نمایند و سپس به مکه باز می-گردند و در حدود نه سال در مکه اقامت دارند و علاوه بر داشتن حلقات علم در داخل حرم مکی، در موسم حج ملاقات هایی فراوانی برای شان همراه با علمای بزرگ جهان اسلام حاصل می شود و شاگردان فراوانی را نیز به امت تقدیم می کنند که امام احمد بن حنبل رحمه الله نیز حاصل همان حلقات پر بار درس های امام شافعی رحمه الله در مکه مکرمه می باشند.
امام شافعی رحمه الله در سال 195هجری بار دیگر به بغداد بر می گردند و حلقات درس شان از حرم مکی به بغداد منتقل می شود که علماء و شاگردان از همه گوشه و کنار مملکت اسلامی در این حلقات حضور به هم می رسانند. امام شافعی رحمه الله دو سال در بغداد حضور دارند و در خلال این دو سال کتاب مشهور خود (الرساله) که بیان گر آراء مذهبی قدیم ایشان می باشد، را به رشته ی تحریر در می آورند و در این دو سال امام احمدبن حنبل رحمه الله ، ابوثور، زعفرانی و کرابیسی نیز با امام هم رکاب می باشند. امام بعد از این مدت بار دیگر به مکه باز می گردند و بعد از یک اقامت کوتاه در سال198 هجری به بغداد باز می گردند ولی طولی نمی کشد که عازم مصر می گردند.
سال اقامت امام شافعی رحمه الله در مصر 199هجری گفته شده است و این زمانی است که شهرت امام رحمه الله همه جا را فرا گرفته و در این سفر ربیع بن سلیمان مرادی، عبدالله بن زبیر حمیدی دوتن از شاگردان زبردست امام شافعی رحمه الله ایشان را همراهی می کردند و در شهر فسطاط عبدالله بن عبدالحکم یکی از یاران امام مالک رحمه الله میزبان ایشان می شود و این مهمانی زیاد به طول نمی انجامد و امام شافعی رحمه الله به حکم ایمان داری و ادای رسالت اسلامی درس های خویش را در مسجد جامع عمرو بن العاص رضی الله عنه آغاز می کنند و با علم فراوان و فصاحت کلام، شاگردان زیادی را شیفته ی خود می کنند و پنج سال در مصر اقامت دارند و در خلال این مدت پیوسته درس است و تألیف و مناظره با اهل بدعت و به این ترتیب مذهب جدید امام شافعی رحمه الله که بعضی از آراء فقهی گذشته ی شان را نفی می کند، شکل می گیرد و مشهورترین کتاب خود را تحت عنوان (الأم) که توسط شاگردان شان جمع آوری می شود به امت اسلامی تقدیم می کنند.
عبدالقدیر صالحي
