د شپې په رڼا کې خوب کول دماغ ته زیان رسوي؟

د خوب کیفیت زموږ د روغتیا او رواني حالت لپاره ډېر اهمیت لري. د شپې په وخت کې رڼا ته مخامخ کېدل یا د رڼا لاندې خوب کول یو داسې عادت دی چې ډېر خلک یې جدي نه ګڼي، خو څېړنې ښیي چې دا کار نه یوازې د خوب کیفیت خرابوي، بلکې زموږ د دماغي روغتیا لپاره هم خطرناک تمامېدلی شي.

د شپې په رڼا کې خوب کولو اغېزې:

1. د ملاتونین هورمون کمښت:
   ملاتونین یو طبیعي هورمون دی چې د خوب او ویښېدو د چکر تنظیمولو لپاره ضروري دی. رڼا ته مخامخ کېدل د دې هورمون تولید کموي، چې له امله یې خوب ګډوډ کېږي.
2. ذهني فشار او اضطراب:
   رڼا د دماغ فعالیت زیاتوي او هغه ته سیګنال ورکوي چې لا هم ورځ ده. دا د ذهني فشار او اضطراب لامل کېدی شي، چې په پایله کې د ارامۍ احساس له منځه وړي.
3. د حافظې کمزوري:
   څېړنو ښودلې چې د شپې په رڼا کې خوب کول د حافظې په فعالیت باندې منفي اغېز کوي. دا حالت ممکن د زده‌کړې او ورځني کارونو د کیفیت خرابېدو سبب شي.
4. د دماغو د ناروغیو خطر:
   د اوږدې مودې لپاره د رڼا لاندې خوب کول د دماغو د ناروغیو، لکه الزایمر او پارکنسن، خطر زیاتولی شي. دا ځکه چې د خوب خرابوالی د عصبي حجراتو د بیا رغونې پروسه کمزوري کوي.

څنګه د شپې رڼا د دماغ لپاره زیانمنه ده؟

رڼا، په ځانګړې توګه د شنو او شېدو ډوله څراغونو څخه خپرېدونکې، د دماغ د سوکالۍ لپاره خطرناک وي. دا رڼا د سیروډین ریتم یا د بدن داخلي ساعت ګډوډوي. دغه حالت د دماغ فعالیت کمزوری کوي او په اوږده موده کې د رواني ناروغیو لامل ګرځېدی شي.

د دې ستونزې د حل لارې:

1. په تیاره کوټه کې خوب وکړئ:
   هڅه وکړئ چې د خوب کوټه مو په بشپړه توګه تیاره وي.
2. د رڼا مخنیوی وکړئ:
   که چیرې تاسو نشئ کولی کوټه تیاره کړئ، نو د سترګو د بندولو لپاره ماسک وکاروئ.
3. سپکه څراغ وکاروئ:
   که اړتیا وي چې څراغ ولرئ، نو سپکې ژېړې څراغونه وکاروئ، ځکه چې دا د دماغ لپاره کم خطرناک دي.
   

   د شپې په رڼا کې خوب کولو په اړه څېړنې څه وایي؟

   د نړۍ د مشهورو روغتیایي موسسو لخوا ترسره شوې څېړنې ښیي چې د شپې په وخت کې رڼا ته مخامخ کېدل د عصبي فعالیتونو د ګډوډۍ سبب ګرځي. د “امریکایي خوب د ملي بنسټ” (National Sleep Foundation) راپور وايي چې د شپې مصنوعي رڼا د بدن داخلي ساعت اغېزمن کوي او د ژور خوب دوره لنډوي، چې دا د دماغ د بیا رغونې پروسه زیانمنوي.

   په 2019 کال کې په جاپان کې شوې څېړنې څرګنده کړه چې هغه خلک چې په تیاره چاپېریال کې خوب کوي د ذهني فشار او اضطراب کچه یې ټیټه وي، په داسې حال کې چې د رڼا لاندې خوب کونکي خلک د ذهني فشار او د حافظې کمزوري سره مخ کېږي.

   د ماشومانو لپاره خطرونه

   ماشومان چې د ودې او زده کړې په پړاو کې وي، د شپې په روښانه ځای کې د خوب کولو له امله تر ټولو زیات اغېزمنېږي. څېړنې ښيي چې د ماشومانو د وده کوونکي دماغ لپاره خوب حیاتي اهمیت لري، او د مصنوعي روښانه ځای لاندې خوب کول د هغوی ذهني او فزیکي وده ورو کوي. سربېره پر دې څې د ماشومانو د خوب وخت لنډوي، چې له امله یې د هغوی انرژي او د تمرکز کچه اغېزمنېږي.

   د بدن نورو برخو ته زیانونه

   1. د وزن زیاتوالی:
      د رڼا لاندې خوب کول د هورموني توازن ګډوډوي، چې د اشتها زیاتېدو او د وزن لوړېدو سبب کېدی شي.
   2. د زړه ناروغۍ:
      د رڼا لاندې کم خوب کول د زړه ضربان او فشار لوړوي، چې د زړه د ناروغیو خطر زیاتوي.
   3. شکر ناروغۍ:
      د انسولین د توازن اغېزمنوي، چې د شکر ناروغۍ رامنځته کېدو احتمال زیاتوي.

   د شپې مصنوعي رڼا سرچینې

   1. موبایل او ټابلیټ سکرینونه.
   2. کمپیوټر او ټلویزیون.
   3. د کوټې څراغونه، په ځانګړې توګه د LED څراغونه.

   د ښه خوب لپاره نورې لارښوونې:

   1. ثابت مهالویش جوړ کړئ: هره ورځ په ټاکلي وخت ویده شئ او پاڅئ.
   2. مخکې له خوب څخه ارام فعالیتونه ترسره کړئ: کتاب لوستل، دعا کول، یا د مراقبت تمرین کول.
   3. د شپې لږ خوراک وکړئ: درانه خواړه او کافین لرونکي څښاکونه د خوب اغېز خرابوي.
   4. په ارام چاپېریال کې ویده شئ: د شور او مزاحمت مخه ونیسئ.