يو له هغو بنسټيزو پوښتنو څخه چې موږ ته له مطالعي نه د ښو پايلو تر لاسه کولو په اړه مخ ته راځي دا ده چې سره له دې چې ډېر کوښښ کوو يو مطلب ياد کړو، ويي لولو او څو ځلي پرې باندي تېر شو، ساتونه ساتونه وخت مو ورته بېل کړي وي خو په پاى کې هغه څه چې بايد لاس ته راوړو نه يې شو راوړاى. يا دا پوښتنه چې ګمان کوو د يو شي له لوستلو مو ډېر څه زده کړې خو په حقيقت کې مو کوم ځانګړى شى ورڅخه نه وې اخیستی. راځئ دې پوښتنو ته د ځواب موندلو لپاره لومړى څو ټکي د حافظي د ډولونو په اړه زده کړو او وروسته به بيا د سمې مطالعي د کړندودونو په اړه خبري وکړو.

پوهانو د د انسان حافظه په دريو ډولونو ويشلي ده:

1. حسی حافظه:
دا حافظه د يادولو تر ټولو لومړنى او ابتدايي ځاى دي چې د معلوماتو د چاپيريال سره د اړيکو له امله د مغزو په هغي برخي کې ځاى نيسي چې د کلياتو ساتنځي بلل کېږي. یعنې دا حافظه ټول هغه څه چې له چاپيريال نه يې زده کوو د ليدلو، اوريدلو يا لمس کولو له لاري هغو ته د پاملرني په مهال د ډېري لنډي مودي لپاره (د دريو ثانيو لپاره) هلته ساتي.

2. لنډ مهاله حافظه:
دا حافظه هغه معلومات ساتي چې د حواسو له لارې تر لاسه شوې وي. په دغه حافظه کې معلومات د ډير تکرار له امله د سړي په ذهن کې ځاى نيسي او په دي توګه په اوږد مهاله حافظه بدلېږ ي. دغه حافظه کولا ى شي چې له ١٥څخه تر ٣٠ دقيقو پورې يو شى وساتي. همداراز دې حافظې ته هوښياره حافظه هم ويل کېږي او د وړتيا کچه يې لږ ده.

3. د دغې حا فظې درلودل د عمر تر وروستيو شېبو پورې اړين برېښي.
دغې حافظې ته چې څه شى ور لېږو هغه د سمبولونو په ډول سره ځاى پر ځاى کېږي. د دغې حافظې وړتيا پراخه ده او هغه څيزونه چې موږ دغې حافظي ته سپارو، که يې چيرته په سمه توګه سره هلته ځاى پرځاى کړو نو کېداى شي د ډېر وخت لپاره هلته خوندي پاتي شي. دغه راز معلومات بايد له لنډ مهالي حافظې څخه اوږد مهالي حافظې ته ولېږدول شي. یعنې که چيرته شيان په داسې ډول سره مطالعه کړو چې په سمه توګه دغې حافظې ته ورننوځې، له لږ لږ ذهني تکراره سره ښايې د تل لپاره وکولاى شو،هماغه شى ورڅخه تر ګوتو

کړو، خو په دې شرط چې معلومات همدا اوږد مهالي حافظې ته ولېږدول شي.نوموړي حافظي ته له بيلابيلو لارو څخه کولاى شو چې معلومات ولېږدوو، لکه په ذهن کې د څه شي تکرارول چې د معلوماتو د لېږدوني يوه سمه لار پېژندل کېږي. د معلوماتو په بيا بيا تکرارولو سره کېداى شي يو شى مو د تل لپاره په حافظه کې پاتې شي. د نويو او زړو معلوماتو په منځ کې د اړيکو رامنځته کول يا په بل ډول د دغو دوو ډولو معلوماتو تر منځ يو ډول مانا لرونکي اړيکه بايد وساتو. واقعيت خو دا دى چې په اوږد مهاله حافظه کې د يو شې د زيرمه کولو لپاره دهغه د مانا تر لاسه کول مهم دى، نه د هغه برسېرنه بڼه. بل شى چې په ښه توګه د معلوماتو په زيرمه کولو کې مرسته کوي هغه د معلوماتو په داسې واحد او منظم ډول اودل دې چې يو جز يې له بل سره تړاو ولرې. د اوږدو او پېچلو معلوماتو د بيلابيلو برخو سم ترتیب د زده کولو او په ياد ساتلو تر ټولو ارزښتناکه لاره ده.