حسن البناء …مردی که امت اسلامی را بیدار ساخت

سمیر حلبی

برگردان: سیدهاشم سادات

حسن البنا الگوی رهبر روحی، مفکر دینی، مصلح اجتماعی، و رهبر ورزيده که طوائف مختلف را در دور فکرخویش جمع نمود، و خط فکری مشترکی که داشتند آنانرا با هم یکجا نموده بود. حسن البناء در سالهای کمی توانست که یک تنظیم دینی بزرگی را در قرن بیستم تاسیس نماید که پیروانش به میلیونها افراد میرسد.
میتوان گفت که در شخصیت حسن البناء صفات از فکر اسلامی ناب، و روحانیت صوفی، و قائد متحرک، جمع شده بود، کسیکه توانست در میان عموم افراد یک تحرک را ایجاد کند.

تولد و پرورش

حسن البناء در قریه “محمودیه” منطقه بحیره در ظهر روز یکشنبه ( 25شعبان 1324 مطابق به 14 اکتوبر 1906) چشم به دنیا کشود. پدرش ” احمد عبدالرحمن البنا” مؤذن و امام مسجد بود، و کار ترمیم و فروش ساعتها را میکرد، اما بعد از ازدیاد اولاد، عاید این کار برای رفع حاجات روزانه فامیل او کافی نبود، به همین خاطر یک دوکان را باز کرد، که نتیجه مثبتی نداد و اکثر سرمایه خویش را از دست داد.
بعد از این پدرش کار وقایه کردن کتابها را آغاز نمود، که این کار او را از مطالعه کتابها باز نمیداشت.
این بزرگوار شوق زیادی با علم و مطالعه کتابها داشت، و چندین کتاب را تالیف نمود، که از آن جمله میتوان از بعضی آن نام برد” بدائع المسند فی جمع و ترتیب مسند الشافعی” و ” الفتح الربانی فی ترتیب مسند الامام احمد الشبانی”، و ” بلوغ الامانی من اسرار الفتح الربانی”…در چنین ماحول علمی و ثفافی حسن البناء پرورش یافت. به همین خاطر با دانش محبت داشت، و مطالعه را دوست میداشت و از طفولیت طفل دیندار بود.

نبوغ علمی و اکتشافات کودکی

حسن البناء از کودکی با بعضی از گروهای دینی مشارکت داشت مانند: ” جماعه السلوک و الاخلاق” و”جماعت نهی از منکر” و از طریقه تصوف خاص” اخوان الحصافیه” متاثر شده بود. که منتج به ایجاد ” الجمعیه الحصافیه للبر” شد، این جمعیت حفاظ قرآن را به اخلاق اسلامی اصیل فرامیخواند. دیری نگذشته بود که حسن البناء منحیث سکرتر این گروه تعیین گردید.او از کودکی شوق خواندن قصه های ملی را داشت، و دوست داشت که مسافات زیادی را برای زیارت کردن مساجد طی نماید، و با ورزش دلچسپی زیادی داشت.
در سن 14 سالگی، سال 1336 هـ = 1920م به مدرسه در “دمنهور” پیوست، و از همان عمر با پرهیزگاری و دیانت همراه بود، ماه های رجب و شعبان را روزه میگرفت، و تصوف حقیقی در جانب روحی و معنوی وی دیده میشد.
حسن البناء در وقت اقامتش در دمنهور غرق تصوف و عبادت بود، تصوفیکه هدفش اصلاح بود.

your ads

حسن البناء در دار العلوم

بعد از این حسن البناء به قاهره رفت، و در عمر شانزده سالگی شامل فاکولته دار العلوم گردید، این دار العلوم نتیجه خط مشی اصلاحی تعلیمی در قرن نوزده هم بود، این دار العلوم در پهلوی علوم عصری، علوم شرعی را نیز عرضه مینمود.
در همان عرصه با خطیب محب الدین، مدیر کتابخانه سلفی، ورشید رضا شاگرد امام محمد عبده و مسوول مجله ” المنار” ملاقاتها داشت.
وقتیکه امام در سال 1927م از دار العلوم فارغ گردید، در شهر اسماعیلیه در یک مکتب ابتدایی منحیث معلم زبان عربی تعیین گردید.

تولد تنظیم اخوان المسلمین

شهر اسماعیلیه نقطه شروع حقیقی فعالیتهای حسن البناء بود، و میلاد تنظیم اخوان المسلمین به حساب میرود. او در اسماعیلیه بطور فعال درزنده گی اجتماعی اشتراک نمود، و از تمام وسائل، از مسجد گرفته تا چای خانه، تا مدرسه برای دعوت استفاده نمود.
امام توانست که با عاطفه دینی قوی، و اخلاصش در دعوت، و تواضع خویش، مردم را در گرد خویش جمع کند، او برای همه قابل تعجب وقابل تجمع بود. او با داشتن فصاحت و بلاغت توانست که در قلب و فکر شنونده گان خویش جا گیرد، او حافظه قوی داشت و با یک بار ملاقت کسی را فراموش نمیکرد.
در نتیجه تدریس و خطبه هایش در منطقه اسماعیلیه، شش نفر از اهالی این منطقه به تاریخ 1928م نزد امام آمدند، و درمورد راه عملی برای نصرت و کمک دین اسلام، همرایش صحبت کردند، با او کمک مالی نمودند، و همرایش بیعت به اطاعت و دوستی کردند. بعد از مشوره  خویشان را به نام” اخوان المسلمین” نامیدند. در خلال چهار سال توانست که به اضافه از اسماعیلیه، بخشهای این تنظیم را در شرق دلتا، بور سعید، سویس، و ابو صیر افتتاح نماید، تا اینکه تعداد این دفاتر به ده باب رسید.

اهتمام به زنان

حسن البناء اهتمام زیادی بر زن داشت، از ابتداء او میدانست که زنان دارای توانایی های اجتماعی فراوانی هستند، و آنانرا به طرف حرکت جذب میکرد. او برای دختران ” مدرسه خواهران مسلمان” را تاسیس کرد، در پهلوی تعلیمات عام، در مورد تربیه آنان به اخلاق اسلامی و تربیه دینی، اجتماعی و سیاسی توجه میکرد.
و شاید که این اولین تجربه مهمی در کشورهای عربی-در عصر حاضر- در مورد ترقی، و پیشرفت فکری و انکشاف تواناییهای اجتماعی و سیاسی زنان باشد، تا در روند زنده گی روحی، اجتماعی وسیاسی برای امت خویش کار کنند.

توانایی های عقلی

حسن البناء دارای توانایی های زیادی در مورد کار کردن بود، او اضافه از پنج ساعت نمی خوابید، معلومات زیادی داشت، با اینکه حافظ قرانکریم بود، دواوین اشعار را نیز حفظ کرده بود.
او از نویسنده گان بارزی بود، و به طور خوبی میتوانست که اظهار مافی ضمیر خویش را کند، روابط اجتماعی وسیعی داشت، از اهالی و حرکتهای مناطق مختلف آگاه بود، و از عادات و رواجهای آنان میدانست.
نیت قوی اورا در سختیهای دعوت و تحمل مشکلات یاری مینمود.
او در بحثهای اختلافی دینی که اشخاص عقول کوچک و تنگ انرا به راه می انداخت، جلوگیری میکرد، و کوشش مینمود که بین امت اسلامی اتحاد و همبستگی را به میان آورد.
او از اسلام فهم صحیحی داشت، و به این عقیده داشت که اسلام تمام امور دنیوی و اخروی را تنظیم میکند، و میدانست که اسلام عقیده و عبادت، دین و دولت، و روحانیت و شمشیر هست.

باز گشت به قاهره و شروع مرحله جدید

در جمادی الآخر سال 1351هـ مطابق اکتوبر 1932م، حسن البناء از اسماعیلیه عازم قاهره گردید، تا در مدرسه عباس در سبتیه کار خویش را آغاز نماید، و این مرحله جدیدی در دعوت بود، و قتیکه به قاهره میرفت، همه ابعاد و اهداف دعوتش برایش واضح شده بود.
با اینکه امام حرکت را غیرسیاسی اعلان کرده بود، اما این کار او و یارانش را از اشتراک در انتخابات سیاسی منع نمیکرد.

کنفرانس پنجم، خطوط فکری جماعت را تعین نمود

در دهمین سالروز تاسیس جماعت، در 2 فبروری سال 1939م، پنجم دور کنفرانس، تدویر یافت. جماعت به مرحله دوم “تکوینی” داخل شد و آماده گی به مرحله سوم” تنفیذی” گرفت، در همین کنفرانس، اصول و اساسات تنظیمی جماعت گذاشته شد، و شروع ورود به زنده گی سیاسی بود.
این کنفرانس فکر جماعت را واضح نمود كه در سه نقطه انعکاس گنجانيده شده بود:
•    شموليت اسلام منحیث نظام کامل و شامل به همه بخشهای زنده گی.
•    مصادر اساسی اسلام قرآنکریم و احادیث پیامبر(ص) اند.
•    اسلام در هر عصر و مکان قابل تطبیق میباشد.

اخوان المسلیمن بین نبرد و سیاست

بعد از حادثه 4 فبروری سال 1942م، یک وزارت به سرپرستی نحاس ایجاد گردید، این وزارت پارلمان را ملغا اعلان نمود، و اعلان انتخابات را کرد، حسن البناء خویش را از منطقه اسماعیلیه به نماینده گی از اخوان المسلمین کاندید نمود، از نامزدی او وقتی نگذشته بود که صدر اعظم از او خواست که از نامزدی خویش صرف نظر کند، امام به خواست نحاس جواب مثبتی داد، اما مشروط به یک سلسله خواسته ها که نحاس با آن موافقه نشان داد.
اخوان المسلمین در جنگ فلسطین سال 1948م نقش مهمی داشت. خاینان و دستنشندگان در ناکامی عربها نقش داشتند، و قتیکه اعلان آتش بس گردید، موجی از تظاهرات شروع گردید، و بین محصلین و پولیس کشمکش شدیدی صورت گرفت، که در نتیجه سلیم زکی مسوول مرکز کشته شد، با اینکه شخص مسوول از این کشتن معلوم نبود، حکومت وقت اخوان المسلمین را متهم به این واقعه نمود، و امر بند نمودن مجله اخوان را صادر نمود، و اعلان لغوه جماعت با تمام بخشهایش را نمود.
در 28 دسمبر سال 1948م یکی از جوانان اخوان، به سمت نقراش -که حین ورود به وزارت داخله بود- مرمی شلیک نمود و کشته شد، بعد از کشتن نقراشی، شروع پایان زنده گی امام شد.

ترور امام

در شام روز شنبه 14 ربیع الآخر 1368هـ مطابق به 12 فبروری سال 1949م، وقتیکه حسن البنا جمعیت جوانان مسلمان را ترک میگفت، در سرک رمسیس قاهره دست خاین و مزدور اورا به شهادت رساند، اما نتوانست که افکار اورا ترور نماید، و یا دعوتش را آسیب برساند، دعوتیکه تمام روی زمین را روشن ساخت، و دلهای پریشان را تسکین نمود، و تاریکهای فکری را از بین برد.
امام به شهادت رسید، اما افکارش تا حال زنده میباشد، که قلبها را زنده  و روح و روان را مسرت میبخشد.

مصادر:

اخوان المسلمین( الطوق و الاسوره)، از دکتور مرسی النویشی.
الإخوان المسلمون كبرى الحركات الإسلامية الحديثة: د. إسحاق موسى الحسيني
الإخوان المسلمون والجماعات الإسلامية في الحياة السياسية المصرية (1928 – 1948): د. زكريا سليمان
الإسلام السياسي في مصر من حركة الإصلاح إلى جماعات العنف: هالة مصطفى
الأصولية في العالم العربي: ريتشارد هريردكمجيان – ترجمة: عبد الوارث سعيد
أعلام القرن الرابع عشر الهجري: أنور
حسن البَنَّا (مواقف في الدعوة والتربية): عباس السيسي
خطابات حسن البَنَّا الشاب إلى أبيه: جمع و ترتیب: جمال البنا
النقط فوق الحروف (الإخوان المسلمون والنظام الخاص): أحمد عادل

Afghan School Textbooks

Advertisement | Why Ads? | Advertise here

پوهنتون چینل

پوهنتون چینل درسره سبسکرایب او شریک کړئ

سبسکرایب Subscribe


Editorial Team

د واسع ویب د لیکوالۍ او خپرونکي ټیم لخوا. که مطالب مو خوښ شوي وي، له نورو سره یې هم شریکه کړئ. تاسو هم کولی شئ خپلې لیکنې د خپرولو لپاره موږ ته راولېږئ. #مننه_چې_یاستئ

خپل نظر مو دلته ولیکئ

wasiclinic.com
Back to top button
واسع ویب