برابرى حقيقى
اسلام مساوات و برابري را اساس گذاري نموده، همان گونه كه تهداب آزادي و برادري را استوار كرده است و درين عرصه از همه مدعيان مساوات، گوي سبقت را ربوده است.
اين مساواتي كه اسلام اساس گذاري كرده، تئوري نيست؛ مثلي كه در بعضي كشورها و در سازمان ملل متحد اصولي درين زمينه وضع مي گردد و ازين اصول آنهاي اجرا مي گردند كه ملت هاي قلدر و پيشرفته بخواهند.
اما اسلام اصول و اساسات انساني را وضع نموده و رسول الله صلي الله عليه وسلم و اصحاب گرامي رضي الله عنهم شان آن ها را تطبيق كردند و اين اصول در تمام جوامع اسلامي عموميت يافت. در ذيل نمونه هاي عملي مساواتي را كه در دولت هاي اسلامي تطبيق شده، بيان مي كنيم:
مكلفيت هاي شرعي از قبيل: نماز، روزه، زكات، حج و… از همه مسلمانان خواسته شده كه عملي سازند.
نماز كه ركن دوم از اركان اسلام است در آن مساوات جلوه گر مي باشد؛ چون همه مسلمانان، كوچك، بزرگ، غني و فقير، سياه و سفيد و… به يك امام اقتداء بسته و به خاطر رضاي خداوند واحد نماز مي خوانند.
مساوات در لباس هاي همرنگ حجاج و اداي مناسك حج تبلور يافته است.
حدود بر همه مسلماناني كه مستوجب حد شوند، بدون استثناء اجرا مي گردد. بر خلاف ملت هاي امروزي كه قوانين فقط بر مردم عامه اجرا مي شود نه كار گزاران دولت و خويشاوندان شان. زني از قبيله بني مخزوم دزدي نمود و اقوام او اسامه بن زيد رضي الله عنهما را شفيع قرار دادند. وقتي اسامه نزد رسول الله صلي الله عليه وسلم به شفاعت و ميانجيگري رفت، رسول الله خشمگين شد و گفت: آيا به خاطر حدود الهي به شفاعت آمده اي؟ سپس به مردم خطبه ايراد نمود و گفت: اي مردم! يكي از گمراهي هاي امت هاي گذشته اين بود كه اگر انسان صاحب مقامي دزدي مي كرد، او را مي بخشيدند و اگر انسان ضعيفي دزدي مي نمود حد را بر او عملي مي ساختند. به الله جل جلاله قسم اگر فاطمه دختر محمد دزدي كند، محمد دست او را قطع مي كند.
تنفيذ قصاص بين همه مردم رعايت مي گردد، اگر چه درجات طرفين متفاوت باشد. روزي شخصي نزد عمر رضي الله عنه به شكايت آمد در حالي كه عمر رضي الله عنه خيلي مشغول بود، به آن شخص گفت: چرا وقتي كه خليفه فارغ است نمي آييد؟ و همينكه مصروفيت ها زياد شود خود را مي رسانيد؟ و او را به عصاي خويش زد. آن مرد در حالت غمگيني بر گشت، عمر رضي الله عنه متوجه شد كه به آن شخص ستم كرده است؛ لذا او را فرا خواند و عصا را به دستش داد وگفت: مرا بزن همان¬گونه كه ترا زدم. آن مرد ابا ورزيد و گفت: حقم را به خاطر خدا و تو بخشيدم. عمر گفت: يا به خاطر خدا حقت را ببخش يا حقت را بستان. او گفت: به خاطر خدا عفو نمودم. عمر به خانه برگشت و دو ركعت نماز خواند و خودش را مخاطب قرار داد و گفت: اي پسر خطاب! تو پست بودي الله جل جلاله ترا بلند كرد، گمراه بودي الله ترا هدايت كرد، ضعيف بودي و الله ترا عزت داد و ترا خليفه مسلمين قرار داد؛ و حال كسي مي آيد تا از تو در دفع ظلم كمك بخواهد و تو به او ظلم مي كني! فردا در پيشگاه پروردگارت چه جواب داري؟ همين طور خود را نكوهش مي كرد تا مردم ترسيدند كه خود را به هلاكت نيندازد.
ابوبكر صديق رضي الله عنه در اولين خطبه خود بعد از تصدي خلافت مي گويد: اي مردم! من بر شما فرمانروا تعيين شدم و از شما بهتر نيستم.
تحقيق مساوات بين مردم حين دادخواهي به حالتي است كه بين بزرگ و كوچك و مسلمان و كافر فرقي وجود ندارد. درين زمينه دو مثال قابل ذكر است.
1) كسي نزد عمررضي الله عنه آمد و از علي رضي الله عنه شكايت داشت: عمر به علي رضي الله عنهما گفت: اي ابوالحسن برخيز و همراه خصمت بنشين، علي رضي الله عنه اندكي ناراحت شد و نشست، طرفين صحبت كرده و عمر رضي الله عنه بين شان فيصله نمود و آن مرد بيرون شد. حضرت عمر به طرف حضرت علي رضي الله عنه نگاه كرده و گفت: وقتي از تو خواستم كه همراهي مدعي ات بنشين، چرا چهره ات تغيير كرد؟ آيا ناراحت شدي؟ علي رضي الله عنه گفت: بلي چراكه تو مرا به كنيه ام صدا كردي و كنيه صدا كردن نوعي احترام است، بايد مي گفتي: اي علي برخيز و همراه خصمت بنشين! عمر رضي الله عنه خوشحال شده و پيشاني او را بوسيد.
2) عمر رضي الله عنه فرزند عمرو بن عاص رضي الله عنه را قصاص كرد آنگاه كه پدرش والي مصربود و ازين موقعيت پدرش سوء استفاده كرده و به يك مصر ستم روا داشته بود. و عمر رضي الله عنه سخن مشهورش را به عمروبن عاص نوشت كه:
(متى اسعبدتم الناس وقد ولدتهم امهاتهم احرارا)
«از چه وقتي مردم را به برده گي گرفته ايد در حالي كه مادران شان آنان را آزاد به دنيا آورده اند».
اين اسلام است كه به مساوات وعدالت در تعامل فرامي خواند و اين مسلمانان هستند كه اين اصول انساني را مخلصانه تطبيق مي كنند.
منبع: العربية بين يديك
ترجمه: عبدالخالق احسان
