انفاق فی سبیل الله و برکتهای آن

محبت با دنیا و متاع آن یکی از اسبابی است که انسان را از ذکر و یاد الهی غافل می گرداند . و مؤثر ترین راه علاج آن انفاق فی سبیل الله یعنی خرج مال در راه الله متعال میباشد .

درینجا چنانچه ملاحظه مینمایید، بجای کلمۀ زکات ، اصطلاح انفاق در راه الله بکار رفته است . علت اینست که از نقطه نظر تزکیۀ نفس و احسان تنها زکات کافی نیست بلکه انفاق با همۀ معانی کلمه مطلوب میباشد. چه، زکات کمترین مقداری است که اسلام بالای افراد دارای نصاب فرض گردانیده است و اسلام از پیروانش میخواهد که در راه الله متعال آشکار و پنهان در تنگدستی و فراخی و به دوستان و مخالفین انفاق نمایند .
انسان بعد از ادای زکات از مواخذۀ حکومت اسلامی رهایی می یابد . اما آنچه الله متعال می فرماید، فقط زکات نیست . بلکه زمانی این مطالبه به صورت کامل اداء میگردد که انسان بعد از تهیه نمودن مصارف زندگی خود و عیال خود از هر نوع مصارف دیگر خود داری نموده و مقداری از مال خود را در راه الله متعال مصرف نماید . کسیکه با این توجه و اهتمام در راه الله خرج میکند، میتواند که حق انفاق فی سبیل الله را اداء نماید و تنها او میتواند که جلوه های پادشاهی روح را در دنیا و خشنودی پروردگار را در آخرت شاهد باشد .

برکتهای انفاق در راه الله :

انفاق فی سبیل الله پیآمدها و برکتهای بیشماری دارد که نمیتوان درین مختصر تمام آنها را به تفصیل شرح دهیم . فقط بعنوان مثال از یک تعداد آن یاد آور میشویم.

اول : تعلق حقیقی با الله متعال :

نخستین و بزرگترین برکت و حاصل انفاق در راه الله اینست که پیوند و تعلق انسان با الله متعال برقرار گردیده و روز تاروز استحکام بیشتر می یابد . و بالآخره به حدی میرسد که انقطاع آن ناممکن گردیده و راه نفوذ غفلت در قلب به صورت کامل مسدود میگردد .
انسان فطرتا با مال دنیا محبت می ورزد و هر جاییکه سرمایه اش را بگذارد و در کاری که مالش را به مصرف برساند طبیعتاً با آن مکان و آن کار دلچسپی و توجه میداشته باشد . اگر کسی مالش رادر خرابه ای دفن نماید، شب و روز همان خرابه را بیاد میداشته باشد . با در نظر داشت این حالت طبیعی ، حقیقت این سخن واضح میگردد که کسیکه مالش را در راه الله مصرف میکند به این معناست که مالش را نزد الله متعال ذخیره مینماید و متیقن است که این ذخیره برای همیشه محفوظ بوده و هیچ گزندی به آن نمیرسد . پس قلبش نیز همان سو مایل گردیده و همیشه به فکر ذخیرۀ است که نزد الله متعال گذاشته است . درین مورد از عیسی علیه السلام روایت شده است که فرموده اند : مالت را نزد الله متعال بگذار زیرا هرجا که مالت باشد قلبت نیز همانجا خواهد بود .

دوم : رابطه و پیوند صمیمانه با جامعه :

دومین اثر مبارک انفاق در راه الله اینست که رابطۀ انسان با جامعه بر اساس محبت و احترام متقابل استوار میگردد . البته باید توجه داشت که این امر یک چیز معمولی و بی اهمیت نیست . بلکه از دیدگاه فلسفۀ شریعت یکی از دو بنیاد اساسی دین را تشکیل میدهد . زیرا چنانچه میدانیم انسان وقتی وقتی میتواند که بحیث بندۀ صالح و  نیکو تبارز کند که اولاً رابطه اش با الله متعال به صورت درست و بر مبنای عبودیت کامل برقرار گردد که این رابطه را باید بوسیلۀ نماز ایجاد و استحکام بخشد، چنانچه در درسهای قبلی بیان گردید . دوم اینکه رابطه اش با بندگان الله بر اساس عدل و ایثار برقرار گردد و این رابطه بوسیلۀ انفاق در راه الله مستحکم می گردد . به همین علت است که در قرآن کریم نماز و انفاق در راه الله درکنار هم ذکر میگردد

your ads

پس این دو عبادت (نماز و رکات) در حقیقت بنیادهایی اند که رابطۀ انسان را با خالق و خلق بالای آن اعمار میگردد و به همین علت گفتیم که بنای شریعت نیز بر همین دو اصل استوار میگردد . چنانچه درین مورد از عیسی علیه السلام نقل شده است  که باری یکی از شاگردانش پرسید : ای استاذ اساس تمام نیکی ها چیست ؟ در جواب گفت : یکی از دل و جان با محبت با پروردگار ، دوم نیکی و محبت با همسایه. این دو تهدابی است که تمام بنای شریعت بر آن برپا میگردد .
و اولین تقاضای نیکی و دوستی با همسایه اینست که انسان در غم و درد آنها شریک گردیده و با خرج مال از آنها دستگیری نماید . پس همانطوریکه اولین مظهر بندگی و محبت با الله متعال نماز است ، اولین مظهر محبت و نیکی با مخلوق او تعالی انفاق میباشد .

نکتۀ دیگر اینکه، اگر چه این امر در ظاهر از هم جدا به نظر میرسد، اما اگر با دقت بنگریم خواهیم دید که محبت با خلق الله ثمره و حاصل محبت با الله متعال است . به این معنا که کسیکه با الله متعال حقیقتاً محبت میورزد حتماً با مخلوق او نیز محبت و دوستی دارد و این محبت حتماً به شکل همدردی و ایثار مالی ظاهر میگردد .
علاوه بر آن محبت با الله متعال یکی از نتایج و آثار روح شکر گزاری میباشد . چه ، زمانیکه انسان به اطراف خود مینگرد خود را در بین انوع و اقسام نعمتهای الهی مشاهده میکند . توجه به این نعمتها انسان را از یک طرف مجبور میسازد که در برابر منعم حقیقی خود سر بندگی و بگذارد و نماز برترین مظهر این عبودیت و بندگی میباشد و از  سوی دیگر باعث میشود که انسان دست تعاون بسوی دیگران دراز نماید و همانگونه که الله متعال بالایش احسان نموده است، او نیز بر مخلوقات الله احسان نماید .

سوم : حصول حکمت :

اثر سوم انفاق در راه الله اینست که عقاید انسان استحکام یافته و اجرا اعمال صالحه در نفس انسان راسخ تر میگردد . و رسوخ اعمال صالحه و استحکام عقاید در قرآن کریم به حکمت تعبیر شده است و از اشارات قرآنی دانسته میشود که کلید خزانه های حکمت انفاق فی سبیل الله است .
چنانچه الله متعال میفرماید :
الشَّيْطَانُ يَعِدُكُمُ الْفَقْرَ وَيَأْمُرُكُمْ بِالْفَحْشَاءِ وَاللَّهُ يَعِدُكُمْ مَغْفِرَةً مِنْهُ وَفَضْلا وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ (٢٦٨)يُؤْتِي الْحِكْمَةَ مَنْ يَشَاءُ وَمَنْ يُؤْتَ الْحِكْمَةَ فَقَدْ أُوتِيَ خَيْرًا كَثِيرًا وَمَا يَذَّكَّرُ إِلا أُولُو الألْبَابِ

البقرة: ٢٦٨ – ٢٦٩
شيطان ، شما را [ به هنگام انفاق مال با ارزش ] از تهيدستى و فقر مي  ترساند ، و شما را به كار زشت [ چون بخل وخوددارى از زكات و صدقات ] امر مي  كند ، و خدا شما را از سوى خود وعده آمرزش و فزونى رزق مي  دهد ; و خدا بسيار عطا كننده و داناست .(268) حكمت را به هر كس بخواهد مي  دهد ، و آنكه به او حكمت داده شود ،بى ترديد او را خير فراوانى داده اند ،
این برکت نصیب کسانی میشود که مال خود را بخاطر کسب خشنودی  الله متعال و تثبیت نفس خود در راه انجام احکام شرعی انفاق میکند . چنانچه الله متعال در آغاز این موضوع میفرماید :
وَمَثَلُ الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمُ ابْتِغَاءَ مَرْضَاةِ اللَّهِ وَتَثْبِيتًا مِنْ أَنْفُسِهِمْ كَمَثَلِ جَنَّةٍ بِرَبْوَةٍ أَصَابَهَا وَابِلٌ فَآتَتْ أُكُلَهَا ضِعْفَيْنِ فَإِنْ لَمْ يُصِبْهَا وَابِلٌ فَطَلٌّ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ
البقرة: ٢٦٥
ومثل كسانى كه اموالشان را براى طلب خشنودى خدا و استوار كردن نفوسشان [ بر حقايق ايمانى و فضايل اخلاقى ] انفاق مي  كنند ،
استوار ساختن و تثبیت قلب به این معناست که او علی الرغم خواهشات نفسانی و وسوسه های نفسی مال خود را در راه الله مصرف میکند تا بعد از تعمیل احکام شرعی بالایش آسان گردیده و برای هر نوع قربانی آماده گردد . کسانیکه به این نیت و مقصد مال خود را در راه الله مصرف میکنند، مستحق جایزه و هدیۀ الهی میشوند که عبارت از مغفرت الهی و فضل پروردگار میباشد و همراه با آن چنان خزانه های حکمت را در قلبش سرازیر میساد که هرگز به پایان نمی رسد .
چهارم : برکت در مال :
چهارمین برکت انفاق در راه الله اینست که، الله متعال در مال انسان برکت میگذارد . قرآن مجید این حقیقت را ضمن مثال زیبایی چنین بیان میکند :
مَثَلُ الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ كَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنْبَتَتْ سَبْعَ سَنَابِلَ فِي كُلِّ سُنْبُلَةٍ مِائَةُ حَبَّةٍ وَاللَّهُ يُضَاعِفُ لِمَنْ يَشَاءُ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ (٢٦١)

البقرة٢٦١
مَثَل آنان كه اموالشان را در راه خدا انفاق مي  كنند ، مانند دانه اى است كه هفت خوشه بروياند ، در هر خوشه صد دانه باشد ; و خدا براى هر كه بخواهد چند برابر مي  كند و خدا بسيار عطا كننده و داناست .
و در جای دیگری میفرماید :
يَمْحَقُ اللَّهُ الرِّبا وَ يُرْبِي الصَّدَقاتِ وَ اللَّهُ لا يُحِبُّ كُلَّ كَفَّارٍ أَثيمٍ (276)البقرة:
خدا ربا را نابود مي  كند ، و صدقات را فزونى مي  دهد
این برکت که در آخرت به هر صورت ظاهر میگردد، در دنیا نیز آثار آن بخوبی مشاهده میگردد . به این علت که کسیکه مالش را در راه الله به مصرف میرساند، حتماً بندگان مستمند و حاجتمند از آن مستفید میگردد و همیشه در حق او دعای خیر مینمایند و چون اینها بندگان مستمند و فقیر اند حتماً دعای شان مورد اجابت قرار میگیرد . علاوه بر آن در روایات ثابت است که الله متعال فرشته هایی را موظف میسازد تا برای چنین اشخاص دعا کنند . چنانچه میفرماید :
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ مَا مِنْ يَوْمٍ يُصْبِحُ الْعِبَادُ فِيهِ إِلَّا مَلَكَانِ يَنْزِلَانِ فَيَقُولُ أَحَدُهُمَا اللَّهُمَّ أَعْطِ مُنْفِقًا خَلَفًا وَيَقُولُ الْآخَرُ اللَّهُمَّ أَعْطِ مُمْسِكًا تَلَفًا (صحيح البخاري -5 / 270)
از ابوهریره ü روایت است که رسول الله ÷ فرمودند : بر بندگان الله صبحی نمیگذرد مگر اینکه الله متعال دو فرشته را فرود می آید و میگویند : ای الله بندگان انفاق کننده ات را عوض عطا فرما و دیگری میگوید : ای الله مال شخص بخیل وممسک را تلف کن!
اما باید بیاد داشته باشیم که برکت در مال به این معنا نیست که اموال و اجناس انسان افزایش یابد و یا در حساب پس اندازش افزود شود و یا زمین و جایدادش وشعت یابد . بلکه مفهوم حقیقی برکت در مال اینست که فایده ونفعی را که انسان سخی و انفاق کننده از مال خویش حاصل میکند، دیگران از آن محروم میباشند . خدمت خلق آنقدر که بوسیلۀ اموال او انجام می یابد توسط اموال دیگران صورت نمیگیرد . خزانۀ لازوال خشنودی الله متعال را که او بوسیلۀ انفاق مال بدست می آورد برای دیگران میسر نمیباشد . عزت و محبتی که نسبت به در قلوب مردم میباشد، دیگران از آن برخوردار نمیباشد . و بزرگتر از همه ، فراغ خاطر، سکون قلبی ، و مسرت روحی که نصیب او میشود بزرگترین شاهان نیز از آن محروم میباشند .
اما باید بخاطر داشت که انفاق فی سبیل الله نیز مانند سایر اعمال صالحه گرفتار آفاتی میشود که اثر آنرا زایل نموده و به آنرا به وبال مبدل میسازد .
آفاتی که انفاق فی سبیل الله را مورد تهدید قرار میدهد، کدامها اند؟
این موضوع را در درس آینده دنبال میکنیم . ان شاء الله

 

Advertisement | Why Ads? | Advertise here

پوهنتون چینل

پوهنتون چینل درسره سبسکرایب او شریک کړئ

سبسکرایب Subscribe


Editorial Team

د واسع ویب د لیکوالۍ او خپرونکي ټیم لخوا. که مطالب مو خوښ شوي وي، له نورو سره یې هم شریکه کړئ. تاسو هم کولی شئ خپلې لیکنې د خپرولو لپاره موږ ته راولېږئ. #مننه_چې_یاستئ

خپل نظر مو دلته ولیکئ

wasiclinic.com
Back to top button
واسع ویب