آداب راه رفتن از نظر اسلام

اسلام يگانه ديني است كه در بر گيرنده ی همه امور زنده گي انسان ها بوده و تمام ابعاد زنده گي انسانی را تحت الشعاع برنامه هاي خويش قرار داده است.

موضوع آداب يكي از آن دسته مسايل مهم و اساسي است كه در جوامع انساني براي بهتر زنده گي كردن و گذراندن اوقات شان به بهترين نحو مطلوب آن مورد توجه جدي اين دين الهــی قرار گرفتـه و براي آن برنامه هایي روي دست دارد.

به همين جهت اسلام اين آیين انسان ساز برنامه ريزي زنده گي را به عهــده گرفته، تا  انسان بتـواند نقش حقيقي-اش را به عنوان خليفه در روي زمين ايفا كند.

يكي از اين آداب اساسي كه همه ی انسان ها به آن نياز دارند و بايد آن را در زنده گي خود رعايت نمايند، راه رفتن و حركت كردن مي باشد كه در اين باره كتاب الهي »قرآن كريم« يك مجموعه مقررات و قواعدي را وضع نموده و توجه جـدي به آن  را از رموز مصئونیت در زنده گي انسانی اش دانسته است!
امروزه در دنيايي كه ما در آن به سر مي بريم و عصري كه در آن زنده گي مي كنيم شرايط طوري عيار گرديده كه ناگزير بايد قواعد و مقرراتی را در هنگام راه رفتن و راه پیمودن رعايت نمايیم، پياده روها، سرك هاي عمومي و…  از جمله جاهایي است كه آداب راه رفتن در آن ها باید رعايت گردد، چون بي توجهي به آن، سبب به وجود آمدن مشكلات عديده يي در زنده گي ما خواهد گرديد.

الله تبارك و تعالي در كتاب خود بنده گان مؤمن خود را چنين توصيف مي كند:
(وَعِبَادُ الرَّحْمَنِ الَّذِينَ يَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْنًا)(فرقان/63)
»و بنده گان (خوب الله) رحمان كساني اند كه آرام (و بدون غرور و تكبّر) روي زمين راه مي‌روند (و تواضع در حركات و سكنات ايشان و حتي در راه رفتن آنان آشكار است)«.

در جاي ديگر در سوره ی لقمان آن گاه كه لقمان حکیم براي فرزند خود نصيحت مي كند يكي از مواردي كه در نصايح خود به آن تأكيد دارد، اهميت راه رفتن و دوري از رفتار متكبرانه مي باشد:
(وَلَا تُصَعِّرْ خَدَّكَ لِلنَّاسِ وَلَا تَمْشِ فِي الْأَرْضِ مَرَحًا إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ كُلَّ مُخْتَالٍ فَخُورٍ) (لقمان/18)
»با تكبّر و بي‌اعتنایي از مردم روي مگردان، و مغرورانه بر زمين راه مرو، چرا كه الله هيچ متكبّر مغروري را دوست نمي‌دارد«.‏

(وَلا تَمْشِ فِي الْأَرْضِ مَرَحاً، إِنَّكَ لَنْ تَخْرِقَ الْأَرْضَ، وَلَنْ تَبْلُغَ الْجِبالَ طُولًا) (اسراء/37)
»و در روي زمين متكبّرانه و مغرورانه راه مرو. چرا كه تو (با پاي كوبيدن قلدرانه‌ات بر زمين) نمي‌تواني زمين را بشكافي و (با گردن كشيدن جبّارانه‌ات بر آسمان، نمي‌تواني) به بلنداي كوه ها برسي«.‏
به همين شكل وقتي مروري در مورد راه رفتن در فرمايشات و راهنمایي هاي رسول الله صلی الله علیه وسلم داشته باشيم، مي بينيم كه در مورد اين ادب انساني به آن توجه زيادي صورت گرفته است!
(وعن أبي هريرة رضی الله عنه قال: سمعتُ رسول اللَّه صلی الله علیه وسلم  يقول: “إذا أُقِيمَتِ الصَّلاة، فَلا تَأْتُوهَا وأنْتُمْ تَسْعَوْنَ، وأَُتُوهَا وَأَنُتمْ تمْشُونَ، وعَلَيكم السَّكِينَة، فَما أَدْرَكْتُمْ فَصَلُّوا، وَمَا فَاتَكُمْ فَأَتمُّوا)» متفق علیه«
»از ابوهــريره رضی الله عنه روايت شـده است از پيامبر صلی الله علیه شنيدم که مي فرمودند: »هر گاه نماز بر پا شد، با عجله و دويدن به سوي آن نرويد، بلکه به شيوه ي راه رفتن (و با وقار مؤدبانه) برويد و در آن شرکت کنيد و متانت و آرامش را رعايت کنيد؛ آن گاه به هر مقدار از جماعت که رسيديد، آن را بخوانيد و هر مقداري جماعت بر شما فوت شد و نرسيديد، آن را تمام کنيد«.

با توجه به این فرمایشات قرآنی و نبوی در می یابیم که انسان همیشه باید بر روی زمین با سکینه و متانت حرکت کند و از راه پیمودن مغرورانه و بی توجهی به دیگران و با سرعت زیاد حتی به سوی نماز بپرهیزد.

می بینیم اغلب مشكلات و تصادم وسايل و عراده جات داخل شهري بنابر سرعت بيش از حد آن ها و رعایت نکردن حقوق دیگران بوده كه خود سبب به وجود آمدن مشكلات زيادي حتي در روابط اجتماعي و اقتصادي ما مي گردد.

در عصري كه ما در آن زنده گي مي نمایيم خيلي از وسايل جديد حمل و نقل و سواري، جاي وسايل قديمي را گرفته، و سرعت فرد در رسیدن به مقصدش بسیار سریع تر شده است، اما با آن هم خیلی ها به این سرعت بسنده ننموده و می خواهند سریع تر از آنچــه قانون برای شان اجازه می دهد خود را به مقصد برسانند.

عواقب ناگوار بی توجهی در این زمینـــه را وقتـی بیشتر متوجه می شویم که سري  به شفاخانه ها و كلينیك ها بزنيم و مصدومان غرق در خون یا جان باخته گان حاصل از این واقعات را مشاهده کنیم.
متأسفانه با عدم رعايت آداب راه رفتن و حركت كردن با چه بلايا و مصيبت هایي که روبه رو نمی شویم.

اسباب به وجود آورنده ی اين همه مصيبت و درد چیست؟ و خوب خواهد بود كه در آخر کلام به بعضي از اين اسباب اشاره اي كوتاه داشته باشيم!
1: بي توجهي به سفارشات اخلاقي دين مبين اسلام مبني بر رعایت حقوق خود و دیگران در همه شئون زنده گی و از جمله راه رفتن و راه پیمودن.

2: عدم آشنايي افراد با قوانين راه پیمودن (قوانین ترافيكي) و يا بي توجهي به آن.
3: كبر وغرور؛ يكي ديگر از اسباب سرعت زياد و نهايتاً مشكل آفرين و مسبب حادثات دلخراش به خصوص در فصل بهار و موسم تفريح كه با آن مواجه هستيم، و اين قضيه در ميان جوانان و نوجوانان بيشتر مشاهده مي شود؛ چه بسا خانواده هایي را  در شهر مان داريم كه تنها فرزند خود را متأسفانه در چنين حوادث دلخراشي از دست داده-اند، و ساليان سال زانوي غم را به بغل گرفته اند، و اگر درست دقت نمایيم ديده مي شود كه با همين  سواری نادرست همه ساله نه يك خانواده بلكه ده ها خانواده  در جامعه ی ما را دچار غم و اندوه نموده و عزيزان شان را به كام مرگ مي برد.

چه خوب خواهد بود تا توصيه هاي اسلام عزيز را در تمام امورات زنده گي خود رعايت نموده، به خصوص در شرايط كنوني ازدحام عراده جات و پر شدن جاده ها از وسايل مختلف سواري و غيره… خاكي بودن بعضی از سرك ها كه در موسم های مختلف سال مشكلات خودش را به همراه داشته، از قبيل خاك زياد در هنگام گرما و گل ولاي زياد در موسم زمستان و يا حتي متأسفانه سرك هاي آسفالت نمايشي و كم عرض و غیر استندرد شهري داخل شهر كه  همه ساله نياز پینه کاری دارد.  با اين وضعيت توجه بيشتــري را از مــا مي طلبد.

نگارنده: محمد ابراهیم یوسفی محصل پوهنځی شرعیات