خل و شح در قرآن کریم:

(1) الله متعال فرموده است:« وَلاَ يَحْسَبَنَّ الَّذِينَ يَبْخَلُونَ بِمَا آتَاهُمُ اللّهُ مِن فَضْلِهِ هُوَ خَيْرًا لَّهُمْ بَلْ هُوَ شَرٌّ لَّهُمْ سَيُطَوَّقُونَ مَا بَخِلُواْ بِهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَلِلّهِ مِيرَاثُ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَاللّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ »[آل عمران: 180]. یعنی: و كسانى كه به آنچه خدا از فضل خود به آنان عطا كرده بخل مى‏ورزند هرگز تصور نكنند كه آن [بخل] براى آنان خوب است بلكه برايشان بد است به زودى آنچه كه به آن بخل ورزيده‏اند روز قيامت طوق گردنشان مى‏شود ميراث آسمانها و زمين از آن خداست و خدا به آنچه مى‏كنيد آگاه است.

(2) همچنان فرموده است:« وَاعْبُدُواْ اللّهَ وَلاَ تُشْرِكُواْ بِهِ شَيْئًا وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا وَبِذِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينِ وَالْجَارِ ذِي الْقُرْبَى وَالْجَارِ الْجُنُبِ وَالصَّاحِبِ بِالجَنبِ وَابْنِ السَّبِيلِ وَمَا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ إِنَّ اللّهَ لاَ يُحِبُّ مَن كَانَ مُخْتَالاً فَخُورًا الَّذِينَ يَبْخَلُونَ وَيَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبُخْلِ وَيَكْتُمُونَ مَا آتَاهُمُ اللّهُ مِن فَضْلِهِ وَأَعْتَدْنَا لِلْكَافِرِينَ عَذَابًا مُّهِينًا»[النساء: 36-37]. یعنی: و خدا را بپرستيد و چيزى را با او شريك مگردانيد و به پدر و مادر احسان كنيد و در باره خويشاوندان و يتيمان و مستمندان و همسايه خويش و همسايه بيگانه و همنشين و در راه‏مانده و بردگان خود [نيكى كنيد] كه خدا كسى را كه متكبر و فخرفروش است دوست نمى‏دارد، همان كسانى كه بخل مى‏ورزند و مردم را به بخل وامى‏دارند و آنچه را خداوند از فضل خويش بدانها ارزانى داشته پوشيده مى‏دارند و براى كافران عذابى خواركننده آماده كرده‏ايم.

(3) وفرموده است:« الَّذِينَ يَبْخَلُونَ وَيَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبُخْلِ وَمَن يَتَوَلَّ فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ الْغَنِيُّ الْحَمِيدُ»[ الحديد: 24].یعنی: همانان كه بخل مى‏ورزند و مردم را به بخل ورزيدن وامى‏دارند و هر كه روى گرداند قطعا خدا بى‏نياز ستوده است.

(4) وفرموده است: « وَإِنِ امْرَأَةٌ خَافَتْ مِن بَعْلِهَا نُشُوزًا أَوْ إِعْرَاضًا فَلاَ جُنَاْحَ عَلَيْهِمَا أَن يُصْلِحَا بَيْنَهُمَا صُلْحًا وَالصُّلْحُ خَيْرٌ وَأُحْضِرَتِ الأَنفُسُ الشُّحَّ وَإِن تُحْسِنُواْ وَتَتَّقُواْ فَإِنَّ اللّهَ كَانَ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرًا»[ النساء: 128].یعنی: و اگر زنى از شوهر خويش بيم ناسازگارى يا رويگردانى داشته باشد بر آن دو گناهى نيست كه از راه صلح با يكديگر به آشتى گرايند كه سازش بهتر است و[لى] بخل [و بى‏گذشت بودن] در نفوس حضور [و غلبه] دارد و اگر نيكى كنيد و پرهيزگارى پيشه نماييد قطعا خدا به آنچه انجام مى‏دهيد آگاه است.

(5) وفرموده است:« وَمَن يُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ»[الحشر: 9].یعنی: و هر كس از خست نفس خود مصون ماند ايشانند كه رستگارانند.

بخل وشح در سنت نبوی:

(1) از انس بن مالک رضی الله عنه روایت است که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمودند:«اللهم إني أعوذ بك من الهمِّ والحزن، والعجز والكسل، والجبن والبخل، وغلبة الدين، وقهر الرجال».یعنی: خدایا! از پریشانی و اندوه به تو پناه می برم، از ناتوانی و تنبلی به تو پناه می جویم، از ترس و تنگ چشمی به تو پناه می گزینم، و از چیرگی وام و بالادستی مردان نیز از تو پناه می خواهم.

(2) از جابر بن عبدالله رضی الله عنهما روایت است که گفت: زمانی که پیامبر صلی الله علیه وسلم به مدینه وارد شد فرمود: ای بنی سلمه بادار و کلان شما کیست؟ گفتند: جد فرزند قیس، و ما او را شخص بخیل و تنگ چشمی یافته ایم، فرمود: چه بیماری ای واگیرتر از بخل و تنگ چشمی می تواند بود؟ بلکه بادار وکلان شما … عمرو بن جموح است. جابر گوید: عمرو بن جموح در زمان جاهلیت مهمان های شان را اکرام می کرد و هنگامی که پیامبر صلی الله علیه وسلم ازدواج می کرد ولیمه می داد.

(3) و از جابر بن عبدالله روایت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند:« از ستمگری بپرهیزید، زیرا که ستمگری تاریکیها را در روز قیامت در پی دارد، و از شح خود داری ورزید، زیرا که شح اقوام قبل از شما را هلاک کرده است، آنها را بر آن داشته که خونهای یکدیگر خویش را بریزند و با محارم خویش قطع رابطه کنند » .