د ګولډ کویسټ (Gold Quest) نا مشروع تجارت – یوه تحلیلي څېړنه

دا هیڅ نوې خبره نه ده چې هره ورځ په بازار کې د نا اشنا تجارتونو په اړه اورو، خو کله ناکله داسې څه پېښېږي چې زموږ هوښیار او پوه خلک هم حیران کړي. د ګولډ کویسټ(Gold Quest) په نوم شرکت یا تجارت یوه داسې بېلګه ده چې په وروستیو کې یې ډېر افغانان په دوکه کې اچولي، د دوی عقلونه یې حیران او جیبونه یې تش کړي دي. د دې شرکت چارواکي، چې په نړیواله کچه او د انټرنیټ له لارې فعالیت کوي، د خلکو د مالونو لوټلو لپاره خورا پیچلې لارې کاروي.

د خلکو احساساتي چلند او غلط انتخابونه

له بده مرغه، زموږ خلک د دیموکراسۍ په دې دوره کې ډېری وخت د عقل پر ځای احساسات او بېړني تصمیمونه نیسي. ډېر داسې وګړي، چې په عباداتو کې سخت پابند وي، په داسې معاملو کې ښکېل شي چې په اصل کې د سود او قمار بڼه لري. د بخت بانکي حسابونه، لاتري مسابقې او ګولډ کویسټ (Gold Quest) هغه تجارتونه دي چې په اسلامي شریعت کې یې حرمت څرګند دی.

ګولډ کویسټ څه شی دی؟

د ګولډ کویسټ شرکت هغه تجارت دی چې د سرو زرو سکې، میډالونه او ساعتونه پلوري. له ظاهره دا توکي ښکاره او بې ضرره ښکاري، خو که لږ ژور فکر وکړو، حقیقت بربنډېږي:

1. بې سوده ګټه: د دې شرکت سکې د بازار د اصلي قیمت په پرتله دوه یا درې چنده زیاتې پلورل کېږي.
2. پیرودونکو ته سخت شرطونه: پیرودونکي مکلف دي څو نور کسان راوبولي ترڅو د دوی ګټه تایید شي، چې دا یو ډول دلالي ده.
3. نا شرعي بڼه: په اسلام کې د سرو او سپینو زرو د بې ځایه ذخیره کولو او د هغو د ښایسته وسایلو په توګه کارولو سخت منع راغلی دی.

د اسلامي نړۍ فتواوې

د متحده عربي اماراتو د اوقافو او اسلامي چارو د څېړنو او افتاء څانګې مرستیال او ستر مفتي، دکتور احمد بن عبدالعزیز الحداد، د ګولډ کویسټ په اړه په 2002 کال کې خپله فتوا ورکړې وه. د هغه په وینا:

1. شرکت موسسانو ته ګټه رسوي: دا شرکت یوازې موسسانو او مشرانو ته ګټه رسوي، او د پیرودونکو لپاره هیڅ تضمین نشته.
2. حرام تجارت: دا ډول تجارت چې په کې د سرو زرو ذخیره کول، د جعلي ګټو ژمنې، او د خلکو له هڅو نا روا ګټه اخیستل شامل وي، په اسلام کې جواز نه لري.
3. سود او قمار: د ګولډ کویسټ تجارت په خپله بڼه کې سود او قمار ته ورته دی، ځکه چې ګټه یوازې د نورو په تاوان ترلاسه کېږي.

د ګولډ کویسټ تجارت ګټې او زیانونه

ځینې خلک داسې فکر کوي:

• که څه هم شرکت ځان ته ډېره ګټه اخلي، خو نورو ته هم لږ مزد ورکوي.
• ممکن د سرو زرو سکې د وخت په تېرېدو سره ارزښت پیدا کړي.

حقیقت څه دی؟

1. دلالي او سخت شرطونه: دلال باید څو نور کسان راوبولي، او که هدف یې پوره نه شي، نو ټولې هڅې یې بې نتیجې پاتې کېږي.
2. د جعلي سکو خطر: د سکې د اصلي او جعلي کیدو ضمانت نشته. که شرکت ډېرې سکې تولید کړي، یا نورې ډلې جعلي سکې جوړې کړي، نو د ګټې ټولې هیلې له منځه ځي.
3. د بې کارۍ خپرېدل: دا ډول تجارت خلکو ته غلط باور ورکوي چې پرته له کار کولو به ګټه ترلاسه کړي، چې دا د ټولنې لپاره یوه ستره مفسده ده.

د ګولډ کویسټ د فعالیت تر شا اهداف

د دې ډول شرکتونو تر شا ستر اقتصادي او ټولنیز پلانونه پراته دي. دوی ډېری وخت په اسلامي او مخ پر ودې هېوادونو کې خپلې لارې جوړوي، لکه افغانستان، امارات، ماليزیا او هند. د دې دلیل دا دی چې د دغو هېوادونو اقتصاد کمزوری دی، او خلک ډېر ژر د چټک ګټې په ژمنو دوکه کېږي.

د اسلام لارښوونه

اسلام د تجارت او ګټې لپاره روښانه اصول ټاکلي دي:

• ګټه باید د حلال کار او هڅې په نتیجه کې ترلاسه شي.
• هر ډول سودي معامله او قمار حرام دی.
• شکمن او فاسد تړونونه باید پرېښودل شي.

د نبوي حدیث شریف: “څوک چې د سرو او سپینو زرو په لوښیو کې خوراک او څښاک کوي، د دوزخ له اور څخه خېټه ډکوي.” (بخاري او مسلم)

پایله

د ګولډ کویسټ (Gold Quest) او ورته نورو تجارتونو په اړه باید ډېر محتاط و اوسو. دا ډول معاملې نه یوازې اقتصادي زیانونه رسوي، بلکې د ټولنې د اخلاقي او مذهبي اصولو خلاف هم دي. اسلام موږ ته امر کوي چې د شک او شبهې ځایونو څخه ځان وساتو او یوازې د حلالو لارې څخه ګټه ترلاسه کړو.

دکتور احمد بن عبدالعزیز الحداد فتوا