فضایل اخلاق وجایگاه آن در اسلام

دین مبین اسلام به اخلاق ارزش بلندی قایل شده است که جایگاه و فضایل آن را به طور خلاصه بیان می داریم:
(1) هدف بعثت پیامبر صلی الله علیه وسلم عبارت از به کمال رساندن رسالت اخلاقی بشر است، و پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم با صراحت فرموده است:« إِنَّمَا بُعِثْتُ لأُتَمِّمَ مَكَارِمَ الأَخْلاَقِ » یعنی: بدون شک من به خاطری فرستاده شده ام تا ارزشهای اخلاقی را به کمال واتمام برسانم.

(2) خوش اخلاقی به مثابه همه دین است، در حدیث شریف آمده است: مردی نزد رسول الله صلی الله علیه وسلم آمده پرسید: ای رسول الله دین چیست؟ فرمودند: « دین عبارت از اخلاق نیکو است» .
از این دانسته می شود که حسن خلق بزرگترین رکن دین بوده و بدون آن برپایی دین ناممکن می باشد.

(3) حسن خلق فضیلتی است که در روز قیامت، نسبت به هر عمل دیگری ترازوی نیکویی ها را سنگین تر می گرداند. چنانچه در قرآن کریم آمده است:« عَنْ أَبِى الدَّرْدَاءِ عَنِ النَّبِىِّ -صلى الله عليه وسلم- قَالَ « مَا مِنْ شَىْءٍ أَثْقَلُ فِى الْمِيزَانِ مِنْ حُسْنِ الْخُلُقِ ». یعنی: از ابو درداء رضی الله عنه روایت است که رسول خدا صلی الله علیه وسلم فرمودند: هیچ چیزی در میزان(حسنات روز قیامت) مؤمن سنگین تر از اخلاق نیکو وجود ندارد.

(4) مومنان از نظر ایمان دارای دارای درجات متفاوتی هستند، و بهترین آنها از نظر ایمان آن کس است که از بهترین اخلاق برخوردار باشد. در حدیث شریف آمده است: عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ رَضِىَ اللَّهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- قَالَ :« أَكْمَلُ الْمُؤْمِنِينَ إِيمَانًا أَحْسَنُهُمْ خُلُقًا ». یعنی: از ابو هریره رضی الله عنه روایت است که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمودند: آنکس که بهترین اخلاق دارد از بهترین ایمان هم برخوردار است.

(5) مؤمنان در نیل به محبت و نزدیکی با رسول الله صلی الله علیه وسلم در آخرت با هم متفاوت اند و بیشترین محبت و قرب با رسول الله صلی الله علیه وسلم نصیب مؤمنانی می شود که دارای بهترین اخلاق اند. پیامبر صلی الله علیه وسلم فرموده است: « إن أحبكم إلي و أقربكم مني مجلسا یوم القیامة أحاسنكم أخلاقا » یعنی: يقينا از جمله محبوب ترین افراد نزد من و نزدیک ترین تان در نشستن با من در روز قیامت آنهایی اند که بهترین اخلاق داشته باشند.

(6) داشتن اخلاق نیکو شرط ضروری رهایی از آتش دوزخ ورسیدن به بهشت برین می باشد وکوتاهی و فروگذاشت در این شرط را حتی روزه و نماز هم جبران نمی تواند کرد.

از حضرت ابوهریره رضی الله عنه روایت است که فرمود: قِيلَ لِلنَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: إِنَّ فُلَانَةَ تَقُومُ اللَّيْلَ وَتَصُومُ النَّهَارَ، وَتَفْعَلُ، وَتَصَدَّقُ، وَتُؤْذِي جِيرَانَهَا بِلِسَانِهَا، فَقَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: ” لَا خَيْرَ فِيهَا هِيَ مِنْ أَهْلِ النَّارِ ” قِيلَ: وَفُلَانَةُ تُصَلِّي الْمَكْتُوبَةَ، وَتَصَدَّقُ بِالْأَثْوَارِ وَلَا تُؤْذِي أَحَدًا، فَقَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: ” هِيَ مِنْ أَهْلِ الْجَنَّةِ ” یعنی: برای پیامبر صلی الله علیه وسلم حکایت شد که: فلان زن شبها را در قیام و زنده داری سپری می کند، روزها را به روزه می گذراند، وکارهای خیر انجام می دهد و صدقه می دهد و در عین حال با زبان خود مردم را اذیت می رساند، رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: هیچ خیری در او نیست، وی از اهل دوزخ خواهد بود، و برای شان حکایت شد که: فلان زن به ادای نمازهای فرضی اکتفا می کند و صدقه اش هم صرف غذای سوخته ای بیش نیست، اما بهه کسی آزار نمی رساند، پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود: او از اهل بهشت خواهد بود.

(7) پیامبر صلی الله علیه وسلم در حالی که از نیکو ترین اخلاق بر خوردار بودند با آنهم همواره از الله متعال مسئلت می کردند که اخلاق شان را نیکو گرداند و به سوی بهترین خوی هدایتشان فرماید:

عن ابن مسعود قال: قال رسول الله، صلى الله عليه وسلم: «اللهم أَحسَنتَ خَلقِي فَحَسِّن خُلُقِي». یعنی: از عبدالله بن مسعود رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم در دعای خویش می فرمود: الها! آفرینشم (خلقتم) را نیکو ساخته ای، پس اخلاقم را نیز نیک بگردان!

در حدیث دیگری آمده است: « … واهدني لأحْسنِ الأخلاقِ لا يَهْدي لأحسنِها إلا أنت ، وَاصرفْ عَني سَيِّئَها ، لا يصرفُ عني سَيِّئَهَا إِلا أنتَ…» یعنی:(بار الها!) مرا به بهترین اخلاق هدایت کن، که به بهترین اخلاق جز تو کسی هدایت نمی کند، و اخلاق زشت را از من دور بگردان که جز تو کسی اخلاق زشت را از من دور نمی گرداند.
خوب می دانیم که رسول الله صلی الله علیه وسلم چیزی را می خواهد که الله متعال آن را دوست دارد و سبب قربت به او تعالی می گردد.

(8) الله متعال پیامبرش را به سبب داشتن حسن اخلاق مورد ستایش قرار داده می فرماید:
« وَإِنَّكَ لَعَلَى خُلُقٍ عَظِيمٍ» یعنی: ویقینا تو بر بلندای سجایای اخلاقی عظیمی قرار داری.
واضح است که الله متعال پیامبرش را با منقبت خیلی بزرگی می ستاید، که این خود نمایانگر مقام ومنزلت اخلاق در اسلام است.

(9) از سویی هم یک نگاه ولو گذرا به آیات قرآن کریم نشان می دهد که صدها آیت قرآن کریم به موضوع اخلاق تخصیص یافته اند و شمار زیاد دیگری اند که از لابه لای بیان احکام عملی بدان پرداخته شده است.

این امر نشان می دهد که اخلاق در اسلام خیلی مهم است و تحت هیچ شرایطی از آن استغناء نمی تواند شد. از همین روست که دین مقدس اسلام مراعات ارزشهای اخلاقی را در هر شرایطی لازمی می شمارد و مسلمان در هیچ حالتی حق آن را ندارد که برای خود از مراعات ارزشهای اخلاقی، اخذ رخصت نماید.

Advertisement | Why Ads? | Advertise here

پوهنتون چینل

پوهنتون چینل درسره سبسکرایب او شریک کړئ

سبسکرایب Subscribe


Editorial Team

د واسع ویب د لیکوالۍ او خپرونکي ټیم لخوا. که مطالب مو خوښ شوي وي، له نورو سره یې هم شریکه کړئ. تاسو هم کولی شئ خپلې لیکنې د خپرولو لپاره موږ ته راولېږئ. #مننه_چې_یاستئ

خپل نظر مو دلته ولیکئ

wasiclinic.com
Back to top button
واسع ویب