غیبت در قرآن وسنت
نخست: در قرآن کریم:
(1) الله متعال فرموده است:« يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثِيرًا مِّنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَلا تَجَسَّسُوا وَلا يَغْتَب بَّعْضُكُم بَعْضًا أَيُحِبُّ أَحَدُكُمْ أَن يَأْكُلَ لَحْمَ أَخِيهِ مَيْتًا فَكَرِهْتُمُوهُ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ رَّحِيمٌ»[الحجرات:12].يعني: اى كسانى كه ايمان آوردهايد از بسيارى از گمانها بپرهيزيد كه پارهاى از گمانها گناه است و جاسوسى مكنيد و بعضى از شما غيبت بعضى نكند آيا كسى از شما دوست دارد كه گوشت برادر مردهاش را بخورد از آن كراهت داريد [پس] از خدا بترسيد كه خدا توبهپذير مهربان است.
(2) همچنان او تعالی فرموده است:« وَلاَ تَقْفُ مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ إِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُؤَادَ كُلُّ أُولـئِكَ كَانَ عَنْهُ مَسْؤُولاً».[الإسراء: 36]يعني: و چيزى را كه بدان علم ندارى دنبال مكن زيرا گوش و چشم و قلب همه مورد پرسش واقع خواهند شد.
دوم: در سنت نبوی:
(1) عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ رَضِىَ اللَّهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- قَالَ :« أَتَدْرُونَ مَا الْغِيبَةُ؟ ». قَالُوا : اللَّهُ وَرَسُولُهُ أَعْلَمُ. قَالَ :« ذِكْرُكَ أَخَاكَ بِمَا يَكْرَهُ ». قِيلَ : أَفَرَأَيْتَ إِنْ كَانَ فِى أَخِى مَا أَقُولُ؟ قَالَ :« إِنْ كَانَ فِيهِ مَا تَقُولُ فَقَدِ اغْتَبْتَهُ وَإِنْ لَمْ يَكُنْ فِيهِ مَا تَقُولُ فَقَدْ بَهَتَّهُ » .يعني: از ابوهریره – رضی الله عنه- روایت است که رسول الله – صلی الله علیه وسلم- فرمود: آیا می دانید که غیبت چیست؟ گفتند: خدا ورسولش بهتر می دانند.
فرمود: چیزی در باره برادر مسلمانت بگویی که بد می بیند. گفتند: هرچند چیزی که می گویم در برادر موجود هم باشد غیبت خواهد بود؟ اگر آنچه که در باره اش می گویی در وی موجود باشد، او را غیبت کرده ای واگر نباشد در حقیقت بهتانش زده ای.
(2) عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ ، قَالَ : مَرَّ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم بِقَبْرَيْنِ ، فَقَالَ : إِنَّهُمَا لَيُعَذَّبَانِ ، وَمَا يُعَذَّبَانِ فِي كَبِيرٍ ، أَمَّا أَحَدُهُمَا فَكَانَ يَمْشِي بِالنَّمِيمَةِ ، وَأَمَّا الآخَرُ فَكَانَ لاَ يَسْتَنْزِهُ مِنَ الْبَوْلِ قَالَ : ثُمَّ أَخَذَ جَرِيدَةً رَطْبَةً فَشَقَّهَا نِصْفَيْنِ ، ثُمَّ جَعَلَ فِي كُلِّ قَبْرٍ وَاحِدَةً ، قَالُوا : يَا رَسُولَ اللَّهِ ، لِمَ فَعَلْتَ هَذَا ؟ فَقَالَ : لَعَلَّهُمَا أَنْ يُخَفِّفَ عَنْهُمَا مَا لَمْ يَيْبَسَا» .
یعنی: از ابن عباس – رضی الله عنهما- روایت است که گفت: پیغمبر – صلی الله علیه وسلم – بر دو قبر گذر فرمود، گفت: این دو مورد عذاب هستند، به خاطر کار کلانی عذاب نمی شوند، یکی از آنها سخن چینی می کرده و دومی از بول خودش را پاکیزه نمی داشته است. گفت: سپس یک شاخچه ای را گرفت و آن را دو نصف نمود و هریک از آن دو شاخچه را بر یکی از آن دو قبر غرس فرمود. گفتند: ای رسول خدا! چرا این کار را کردی؟ فرمود: تا زمانی که آنها خشک نشده اند شاید سبب تخفیف عذاب آنها شوند.
