د شپې لخوا د موبایل استعمال د روغتیا او ژوندانه پر کیفیت منفي اغېز لري. دلته یې ځینې مهم زیانونه بیان شوي دي:

۱. د خوب د خرابوالي سبب کېږي

د نیلي رڼا (Blue Light) اغېز – موبایل د نیلي رڼا (Blue Light) خپروي، چې د میلاتونین (Melatonin) تولید کموي، دا هورمون د خوب لپاره مهم دی.
د خوب پر کیفیت منفي اغېز – که د ویدېدو مخکې موبایل وکارول شي، نو د ژور خوب مخه نیسي، چې دا ستړیا، کمزوري، او د تمرکز کمزوري لامل کېږي.
بې‌خوبي (Insomnia) – د شپې لخوا د موبایل زیات استعمال بې‌خوبي یا د خوب ګډوډي رامنځته کوي.

۲. د سترګو زیانمنېدل 

د سترګو ستړیا (Eye Strain) – د اوږدې مودې لپاره د موبایل سکرین ته کتل د سترګو ستړیا، وچوالی، او خارښ پیدا کوي.
د لید کمزوري – د شپې لخوا د تیاره کې موبایل کارول د سترګو د فشار زیاتېدو او د اوږدمهاله لید کمزورۍ سبب کېږي.
د سر درد او نظر ګډوډي – نیلي رڼا د مغز پر اعصابو فشار واردوي، چې دا د سر درد، تیاره لید، او د تمرکز کمزورۍ لامل کېږي.

۳. د دماغي روغتیا ته زیان

ذهني فشار او اضطراب – د شپې لخوا د موبایل ډېر کارول د اضطراب (Anxiety)، ذهني فشار، او خپګان (Depression) لامل کېدای شي.
د حافظې کمزوري – موبایل د دماغ د استراحت مخه نیسي، چې دا د حافظې کمزوري، تمرکز له لاسه ورکول، او د زده‌کړې ستونزې پیدا کوي.

۴. د بدن فزیکي ستونزې

د غاړې او شا درد – د اوږدې مودې لپاره موبایل ته کتل د غاړې او شا د درد لامل کېږي.
د لاسونو او ګوتو درد – که موبایل ډېر وکارول شي، نو د ګوتو عضلات زیانمنېږي او د ټېنډونایټس (Tendinitis) ناروغي پیدا کولی شي.
د بدن ضعیفوالی او د انرژۍ کمښت – د خوب نشتوالی د بدن انرژي کموي، چې دا د کمزورۍ، ستړیا، او غیر فعال ژوند سبب کېږي.

۵. د ذهن د تولیدیت (Productivity) کمښت

د تمرکز کمښت – که د شپې لخوا موبایل وکارول شي، نو د سهار لپاره تمرکز کمېږي، چې دا د کار او زده‌کړې پر کیفیت بد اغېز لري.
د سستۍ احساس – د موبایل زیات کارول د ذهني او فزیکي سستۍ سبب کېږي، چې دا د کار او تحصیل فعالیتونه اغېزمن کوي.

۶. د زړه ناروغۍ او د وینې فشار 

د شپې لخوا د موبایل کارول د بدن طبیعي بیولوژیکي ساعت (Circadian Rhythm) ګډوډوي، چې دا د وینې لوړ فشار (Hypertension)، د زړه ناروغۍ، او شکر (Diabetes) لامل کېدای شي.

۷. د موبایل روږديتوب

که د شپې لخوا موبایل زیات وکارول شي، نو روږدي کېدلی شئ، چې د ټولنیزو فعالیتونو، روغتیا، او شخصي ژوند لپاره منفي اغېز لري. 

۸. د ټولنیز ژوند اغېز 

د کورنۍ او ملګرو سره اړیکې کمېږي – که د شپې لخوا موبایل ته ډېر وخت ورکړل شي، نو د کورنۍ او ملګرو سره د ناستې، خبرو، او ټولنیزو اړیکو وخت کمېږي.
د واقعي ژوند پر ځای مجازي نړۍ ته ترجیح ورکول – د شپې لخوا د موبایل زیات استعمال انسان د واقعي ژوند له فعالیتونو څخه لرې کوي، چې دا د یوازیتوب او ټولنیزو ستونزو سبب کېږي.

۹. د زده‌کړې او کار پر کیفیت منفي اغېز 

یادونه کمزورې کېږي – د موبایل د نیلي رڼا له امله دماغ د زده‌کړې او معلوماتو د ذخیره کولو وړتیا کمزورې کوي.
د تمرکز کمښت – که د شپې لخوا موبایل ډېر وکارول شي، نو د ورځې تمرکز کمېږي، چې دا د زده‌کړې او کار کیفیت خرابوي.

۱۰. د سرطان احتمال 

 ځینې څېړنې ښيي، چې د اوږدې مودې لپاره د موبایل د شعاوو (Radiation) سره تماس کېدل د دماغي سرطان (Brain Cancer) خطر زیاتولی شي.
 که څه هم دا موضوع لا هم تر څېړنې لاندې ده، خو د احتیاط له مخې، د موبایل له زیات استعمال څخه باید ډډه وشي.

✔ د شپې لخوا د موبایل د کارولو د زیانونو کمولو لپاره سپارښتنې:

۱) د ویدېدو مخکې موبایل بند کړئ – د خوب له وخت څخه ۳۰-۶۰ دقیقې مخکې موبایل بند کړئ یا لرې یې کېږدئ.
۲) د نیلي رڼا فلټر (Night Mode) وکاروئ – که موبایل کاروئ، نو د نیلي رڼا فلټر فعال کړئ، چې د سترګو او خوب لپاره ګټور دی.
۳) د موبایل پر ځای کتاب ولولئ – د ویدېدو مخکې د کتاب لوستل یا د ارامۍ فعالیتونه غوره کړئ.
۴) موبایل د خوب له ځایه لرې کېږدئ – دا عادت د دې سبب کېږي، چې تاسو د شپې لخوا بې ضرورته موبایل ونه کاروئ.
۵) د ارامۍ تخنیکونه تمرین کړئ – د ویدېدو مخکې ژور تنفس، دعا، یا تفکر (Meditation) وکړئ، چې ذهن مو آرام شي.
۶) د موبایل د کارولو لپاره حد وټاکئ – د شپې لخوا د موبایل استعمال محدود کړئ، چې د روږديتوب مخنیوی وشي.

د دې ستونزو د مخنیوي لپاره حللاره:

د ویدېدو ۳۰-۶۰ دقیقې مخکې موبایل بند کړئ.
د نیلي رڼا فلټر (Night Mode) فعال کړئ.
د کتاب لوستل یا د ارامۍ تخنیکونه وکاروئ.
موبایل د خوب له خونې لرې وساتئ.
د شپې لخوا د موبایل محدود استعمال ته عادت شئ.