انواع حسد

علماء و دانشمندان حسد را به چند نوع تقسیم بندی کرده اند از جمله آنها ابن قیم رحمه الله آن را به سه نوع تقسیم می کند:
(1) نوعی از حسد آن است که شخص حسد کننده حسد خود را مخفی دارد و بر اساس حسد به محسود ضرر نرساند؛ نه با قلب خود ونه با زبان خود و نه با دستان خود، بلکه در قلب خود نسبت به محسود چیزی از کراهیت احساس می کند؛ ولی برخوردش با او چنان می باشد که خداوند را خوش آید.

(2) تمنای حالت نبود نعمت، حاسد در این حال دوست ندارد که خداوند به بنده اش نعمتی ببخشاید بلکه دوست دارد بنده در همان حال گذشته اش از قبیل جهل، یا فقر، یا ضعف، دوری از الله و یا ضعف دینداری قرار داشته باشد.

(3) حسد غبطه، و آن حسدی است که حاسد دوست داشته باشد تا برای او نعمتی مانند نعمت محسود داده شود بی آنکه از نعمت محسود چیزی کاسته شود و یا نعمتش زائل گردد، و این نوع حسد هیچ عیب ندارد و بر حاسد عیب گرفته نمی شود بلکه این کار به منافسه و مسابقه شبیه ونزدیک است.

ولی امام غزالی -رحمه الله- حسد را به چهار دسته تقسیم کرده است:
(1) اینکه حاسد خواهان زوال نعمت از محسود باشد، هرچند که برای او این نعمت انتقال نکند، این نوع حسد آخرین و زشت ترین درجه حسد و خبیث ترین آن است.
(2) دوست داشته باشد که نعمت از غیرش زائل و به او انتقال نماید، بخاطر رغبتی که بدان دارد، مانند رغبت داشتن به خانه ای نیکو، یا زنی زیبا روی، یا مقام ومنزلت اجتماعی، یا ثروت اندوزی وغیره که از این نعمت برخوردار باشد و از او زائل نگردد.

(3) نوع دیگرش آن است که حاسد خواهان عین نعمت به خود نه بلکه خواهان مثل و مانند آن نعمت را به خود بخواهد و اگر برایش مثل آن حاصل شدنی نباشد خواهان آن می باشد که از محسود زائل شود تا به او برسد و تا تفاوت در میان آن دو ظاهر نگردد.

(4) نوع دیگر آنکه برای خود مانند نعمت را بخواهد و اگر برایش مثل آن میسر نبود خواهان زوال آن از محسود نباشد، این نوع حسد مورد عفو قرار می گیرد و اشکالی در امور دنیوی ندارد، و در امور دنیوی امری استحبابی است.