امانت دار باشید
رسول الله (صلی الله علیه وسلم) می فرماید: (شش چیز از خودتان را برایم تضمین کنید تا من بهشت را برای شما تضمین کنم: وقتی سخن می گویید راست بگویید، وقتی وعده می دهید به آن وفا کنید، وقتی امانتی به شما سپرده می شود آن را بپردازید، آلت هایتان رانگه دارید، چشمانتان را فرو هشته دارید و دستانتان را (از حرام ) نگه دارید.)
پس از خواندن این حدیث از خودت بپرس: از این شش تا به چند تا عمل می کنی!؟
اگر این شش کار را انجام دهی، رسول الله (صلی الله علیه وسلم) بهشت را برایت تضمین می کند و «امانتدار باشید» هم یکی از این شش مورد است.
به خدا قسم که همه ی این شش امور در حوزه ی مفهوم گسترده ی ما از امانت قرار می گیرد، پس اگر امانتدار باشی، بهشت را تضمین کرده ای.
می بینم که بهت زده شده ای، نگران نباش این بهت زدگی و حیرت پس از اندکی رفع می شود.
حالا به این حدیث تند وصریح توجه کن و آن را جدی بگیر.
رسول الله (صلی الله علیه وسلم) می فرماید:
(اگر خداوند بخواهد بنده ای راهلاک کند حیا را از او می گیرد، وقتی حیا را از او گرفت، او را فقط مطرود و منفور می یابی، هرگاه او را فقط منفور و مطرود ببینی، امانت از او برداشته می شود، هرگاه امانت از او برداشته شد، او را فقط خاین و غیر قابل اعتماد می یابی، هرگاه او را فقط خاین و غیر قابل اعتماد یافتی، رحمت از او گرفته می شود، وقتی رحمت از او گرفته شد او را فقط رانده شده و نفرین شده می بینی، و هرگاه او را فقط رانده شده و نفرین شده یافتی، حلقه ی اسلام از او گرفته می شود). (ابن ماجه/ 4054)
آیا شدت و سختی کلمات را احساس کردی؟! به گزینش کلمات سنگین بر فرموده ی پیامبر خوب نگاه کن: «منفور و مطرود»، «خاین و غیر قابل اعتماد» و «رانده شده و نفرین شده» آهنگ این کلمات، بر گوش سنگینی می کند، و هدف از به کارگیری این کلمات، اهمیت این موضوع می باشد.
سبحان الله! تو می بینی که چنین مواردی در بین ما اتفاق می افتد. مثلا جوانی را می بینی که از کارهایش شرم و حیا نمی کند. او احساس نمی کند که مرتکب کار خلاف و اشتباه شده است، خداوند حیا را از او سلب نموده است. این ترتیب و به هم پیوستگی را با من احساس کن، حلقه های هلاکت و نابودی که با سلب حیا آغاز می شود، سپس از دست دادن امانت داری است پس او را می بینی که به مردم خیانت می کند و مردم نیز به او خیانت می کنند. خدایا! حالا او انسانی غیر قابل اعتماد شده است، انسانی مضطرب و پس از سلب امامت داری، رحمت و مهربانی نیز از او گرفته شده و انسانی سنگدل می گردد.
تو شاهد نمونه های واقعی و زنده از چنین مواردی هستی. دختری را می بینی که در دانشگاه ایستاده و با صدای بلند می خندد و با مردان جوان هم نشینی می کند، آن وقت است که می گویی: او بی حیا است. گام بعدی صلب امانت داری است. مبادا در این سلسله فرو بروی، این سلسله هلاکت و نابودی است.
رسول الله (صلی الله علیه وسلم) در حدیث شفاعت می فرماید:
(… سپس مردم از روی پل صراط رد می شوند، خداوند امانت و رحم را می فرستد که در دو طرف صراط قرار گیرند، آن دو می ایستند و هر وقت می خواهد کسی رد شود امانت از او می پرسد: آیاحقم را ادا کردی؟!…) (صحیح مسلم/ 481)
آیا چنین صحنه ای را تصور کرده ای؟ امانت و صله ی رحم آخرین چیزهایی هستند که وقتی بر روی صراط هستی، از آن ها پرسیده خواهی شد. تو را به خدا قسم خاین نباش و امانتدار باش، چون آن روز بسیار سخت و دشوار است.
کسی که امانت دار نیست، ایمان ندارد
رسول الله (صلی الله علیه وسلم) می فرماید:
(ایمان ندارد کسی که امانت ندارد.) (احمد – حدیث 3/135 و 3/210)
این حدیثی است سخت و قاطع. ظاهرا احادیث پیامبر (صلی الله علیه وسلم) در رابطه با امانت داری بسیار سخت و شدید و قوی است. به راستی که موضوع خطرناکی است.
حال معنای «ایمان ندارد» چیست؟ آیا منظور این است که این شخص ایمانش را کاملا از دست می دهد؟ مقصود این حدیث عدم تکامل ایمان است. کسی که خاین باشد، ایمانش کامل نیست حتی اگر نمازش را خاشعانه ادا کند، یا به حج رفته باشد، تا وقتی که خیانت کار باشد ایمانش تکمیل نخواهد گشت.
ادامه ی حدیث این چنین است:
(کسی که امانت دار نیست، ایمان ندارد و کسی که به عهدش وفا نکند، دین ندارد.) (احمد – حدیث 3/135 و 3/210)
به خدا قسم؛ این ها عباراتی است که قلب را از غفلت بیدار می کند، آیا تو قلبت را بیدار نمی کنی!؟
در حجه الوداع، رسول الله (صلی الله علیه وسلم) در پایان فرمود:
(ای مردم هر کس امانتی نزد خویش دارد، آن را به صاحبش باز گرداند.)
سپس دستانش را گشود و فرمود:
(آیا مطلب را رساندم؟ آیا مطلب را رساندم؟ آیا مطلب را رساندم؟ حاظران از طرف من به غایبان مطلب را برسانند، بسا کسی که این مطلب به او می رسد از شنونده خوشبخت تر باشد.) (احمد – 5/73)
برادر عزیزم! رسول الله (صلی الله علیه وسلم) تو را مورد خطاب قرار می دهد، پس امانت هایی را که در خانه داری بیاد بیاور، ساک مسافرتی را به یاد بیاور.
به بیاد بیاورید که امانت های بسیاری نزد ماست و تا به حال آن ها را پس نداده ایم و در ادای آن اهمال نموده ایم.
می بینم که پس از مطالعه، ورق و خودکاری را بر می داری و همه ی امانت هایی را که نزدت مانده است یاداشت می کنی و هیچ کوچک و بزرگی را از قلم نمی اندازی. این طور نیست؟! بله… ان شاء الله.
پس بشتاب که عمر چند لحظه ای بیش نیست و فراموش نکن که سخنان پیامبر (صلی الله علیه وسلم) را به دیگران نیز برسانی!
نوشته: عمرو خالد
ترجمه: سمیه اسکندری فر
