اسباب تبدیلی اخلاق نیک به اخلاق زشت
اسباب زیادی وجود دارندکه سبب تغییر ودگرگونی اخلاق نیک به اخلاق زشت می گردند که مهمترین آنها عبارتند از:
1- قدرت (مقام ومنزلت): بسا اوقات قدرت ومنصب، بر اخلاق انسان تأثير منفی به جای گذاشته اخلاق وي را دگرگون می سازد و او را از دوستان قديمي اش متنفر مي سازد واخلاق ورفتارش تغییر می نماید.
2- بر کناري از قدرت: گاهي انسان را قدرت از دست رفته، به سمت اخلاق نا شايسته سوق مي دهد، و او را در اثر شدت تأسف و حزن ويا هم بخاطر قلت صبر، به غضب وروی آوردن به کارهای زشت وادار می سازد.
3- ثروت و پولداري: گاهي ثروت سبب طغيان و سرکشي انسان مي گردد. به تجربه ثابت شده که ثروت سبب سرکشی وطغیان خیلی ها شده است.
4- فقر و مستمندي: گاهی فقر، اخلاق را تغییر می دهد؛ زیرا بعضی از انسان های فقیر از شدت اندوه و تنگدستی دست به کارها و اعمالی می زنند که شایسته انسان مؤمن نیست. به طور اغلب دزدی، قطاع الطریقی، جیب بری وامثال این کارها در وهلۀ نخست در نتیجۀ فقر وتنگدستی رخ می دهد وبعد در نتیجۀ ممارست به خوی واخلاق بد تبدیل می شود.
5- غمگيني: غم واندوه زیاد عقل انسان را دچار اختلال ساخته قلب او را به خود مشغول می سازد و در نتیجه در اخلاق ورفتار وی نیز دگرگونی رخ می دهد.
6ـ همنشيني با بدان: وقتی انسان با انسان های بد اخلاق هم صحبت می شود، خواهی نخواهی از خوی ورفتار آنها متأثر می گردد. از همین روی پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ امت خود را به این امر متوجه ساخته آنها را از انتخاب رفیقان بد بر حذر داشته می فرماید:« الرَّجُلُ عَلَى دِينِ خَلِيلِهِ فَلْيَنْظُرْ أَحَدُكُمْ مَنْ يُخَالِلُ» ترجمه:« هر شخصی بر دين رفيقش است؛ بايد هر يکی از شما متوجه باشد که با چه کسی دوستی ورفاقت می کند.
