آیا فروش جنس به قسط سود است؟

سوال:

سلام بر همه شما گرامیان و برادران عزیزم
امید است صحت و تندرست باشید
سوالی دارم که چند وقتی میشود ازارم میدهد
در منطقه ما رواج است که گروه های سیاری که لوازم خانه را بفروش میرسانند اجناس مورد نظر خانه مانند ظروف و غیره را بطور قسطی بفروش میرسانند
اگرچه قیمت این اجناس تفاوت زیادی با نرخ بازار ندارد اما بعضی ها میگویند که خریداری جنس به قسط سود گفته میشود و نباید این گونه خریداری کرد
مهربانی کرده رهنمائی ام کنید که اگر ایا گناه دارد یا نه ؟
با تشکر خواهر شما فرشته

جواب:

نحمده و نصلی رسوله الکریم
خواهر عزیز در جواب سوال شما می شود که از مراجع معتبر برای شما ترجمه کرده نقل قول نمایم تا بدین وسیله اطمئنان تان فراهم گردد.

مجلس مجمع فقه اسلامی در نشست دور ششم خود در جده عربستان سعودی به تاریخ 17-23 شعبان 1410 هـ ق در مورد فروش و خرید به شکل قسط  در روشنایی دلایل نقلی و عقلی  فیصله یی کرده اند که خلاصه و فشرده  آن  و همچنان خلاصه بحثی که مفتی تقی عثمانی در بحوث فی قضایا فقهیه معاصره کرده است چنین است:

1- جایز است که در فروش به شکل قسط پول جنس افزوده شود  نسبت به قیمت آن جنس وقتی که فورا و بدون قسط فروخته شود.  و فروش به قسط جایزبوده که قیمت جنس از همین اکنون مشخص گردد و قسطاً پرداخته شود اما باید مدت پرداخت قیمت جنس به گون قسط معلوم باشد.

2- وقتی که خریدار پول جنس را به وقت تعیین شده  نمی پردازد و از موعدی که میان شان توافق صورت گرفته بود تأخیر می کند، برای فروشنده جایز نیست که دربرابر این تأخیر بالای خریدار پول افزود نماید زیاد تر از همان شرطی که قبلاً گذاشته بودند و این افزودی پول بعد از توافق شان به خاطر تأخیری که خریدارکرده است سود است.

3- بر خریدارلازم است که پول را طبق فیصله یی که با فروشنده می کند بپردازد  و نباید در آن تأخیر نماید اما اگر تأخیر کند در برابرتأخیرش چیزی لازم نمی شود.

4- و اگر در وقت عقد خرید وفروش فروشنده شرط می گذارد که اگر طبق وقت تعیین شده پول پرداخته نشود، قیمت جنس ازاندازه تعیین شده به مقدار … افزایش می یابد این گونه شرط گذاشتن جایز است ، به شرطی که خریدار در وقت عقد به این شرط راضی باشد.

5-  برای فروشنده جایز نیست که جنس را تا پرداختن پول از سوی خریدار نزد خود نگه دارد بلکه جنس را برای خریدار سپارد و  برای وی جایز است که در عوض جنس خود چیزی را به گونه گروه بگیرد تا زمان به دست آوردن پولی که قسط وار تعیین کرده اند.

6-  همچنان وقتی که فروشنده می خواهد که به گونه قسط بفروشد بگوید که این را ده هزار می فروشم و نگوید که اگر اکنون پول می دهید هشت هزار و اگر بعدا قسط وار می پردازید ده هزار.  دو هزار بدل تأخیر وقت پرداخت پول باشد. و تردید در بین نباشد و قطعا گفته شود قیمت آن ده هزار افغانی است. و خریدار آن جنس را بخرد و شک نگذارد که اگر اکنون پول شما بپردازم هشت هزار و اگر فردا پرداختم ده هزار، چنین تردید باید در این معامله وجود نداشته باشد.

این قول امامان اهل سنت و جمهورفقهاست .  بعضی از فقها در مورد نظر منفی دارند که فروش وخرید قسط گونه را اجازه نمی دهند و آن را در زمره معاملات سودی به حساب می آورند.
و همچنان در زمینه فرارسیدن مرگ به یکی از طرفان، رهنمایی شود، این چیزی است که برخی از فقها به خاطرآن اجازه فروش جنس را قسط وار  منع قرار داده اند.

منبع:

الفقه الاسلامی و ادلته ، وهبة الزحيلي

بحوث فی قضایا الفقهیة المعاصرة. مفتی محمد تقی عثمانی

تهیه: نقیب الله حمید