آيا اخلاق زشت اثري بر ضعف ايمان مي گذارد؟
ايمان عبارت از قوه زنده وفعّالي در باطن انسان است که انسان را از انحراف و سقوط در دام رذائل و پستي ها نگه ميدارد و از نزديک شدن به منکرات و ارتکاب معاصي باز ميدارد و انسان را به سوي اعمال خير وکردار نيک سوق مي دهد ، بنابر همين تأثير فعال و نقش محوري ايمان در اعمال انسان است که خداوند هر زماني که مسلمان را به عملي امر و يا از کرداري منع مي کند آنرا از مقتضيات ايمان قرار داده وهمين نيروي محرک و مستقردر قلب مومن را مورد خطاب قرار داده ومي فرمايد: « يا أيهَا الَّذِينَ آمَنُوا اُدخُلُوا فِي السِّلمِ کَافَة ً » اي آنانيکه ايمان آورده ايد ، دراسلام به طورکامل داخل شويد ” ويا ميفرمايد: اي کسانيکه ايمان آورده ايد ازخدا بترسيد ) و يا در سورۀ نساء مي فرمايد: اي کسانيکه ايمان آورده ايد! به ميراث گرفتن زنها براي شما حلال نيست و يا درسورۀ مائده مي فرمايد:
اي کسانيکه ايمان آورده ايد به پيمان و قرار داد هاي خود وفا کنيد ) به همين سبب صرف در سوره مائده که يک سوره مدني است سيزده بار قرآن کريم به « يا أيها الذين آمنوا » بر اهل ايمان خطاب مي کند.
همچنان پيامبر صلي الله عليه وسلم در آحاديث متعدد و با صراحت بيان مي نمايد که ايمان قوي و مستحکم مُوجد و مُولد اخلاق حسنه مي باشد و سقوط وانحراف اخلاقي از آثار ضعف ايمان به حساب مي آيد طوريکه در مورد انسان بد اخلاق و کجروي که بدون هيچ گونه احساس شرم و حيا مرتکب گناه شده و به رذايل اخلاقي دست ميزند ، ميفرمايد:
« ألحَياءُ وَ الإيمَانُ قُرَنَاءُ جَمِيعًا فَإذَا رُفِعَ أحَدُهُمَا رُفِعَ الآخَرُ » رواه الحاکم في المستدرک
يعني: حياء و ايمان بهم پيوسته و قرين اند، وقتي يکي ازآن دو بردا شته شد دور گرديد، ديگري آن نيزبرداشته مي شود.
راجع به حفظ زبان ميفرمايد : « مَن کَانَ يؤمِنُ بِاللهِ و اليومِ الآخِرَةِ فَليقُل خَيرًا أو لَيصمُت». (صحيح البخاري)
يعني: کسي که ايمان به خدا و روز آخرت دارد پس بايد سخن نيک بگويد و يا خاموش باشد.
نسبت تأکيد برايمان قوي و دخالت عميق ايمان بر اخلاق درست، مشاهده مي نمايم که با استناد به مقتضيات ايمان و اعتماد برصدق و کمال آن ، رسول الله صلي الله عليه وسلم فضايل و ارزش هاي اخلاقي را در اعماق نفوس امت خود غرس نموده و آن را پرورش مي دهد تا بالآخره ثمرۀ طيب و ميوۀ پاکيزۀ خود را آن درخت اخلاق تحويل انسانيت دهد.
با تأسف بگويم هستند کساني که خود را نسبت به دين حنيف مي نمايند، ولي تعليمات اخلاقي، وعبادات فرضي اسلام را که اساس اخلاق و رهبري کننده به سوي خوبي ها است يا کاملاً ترک مي کنند ويا در نهايت تساهل وبي توجهي وبه غير تقوا و طهارت انجام ميدهند.
اما در اجتماع مسلمانها چنان خود را به نمايش مي گذارند که گويا با تمام حرص و تلاش در پي اجراي احکام ديني مي باشند و از هيچ نوع تظاهرهم در اين مسير دريغ نمي ورزند ، ولي درعين زمان گفتاروکردار شان از اخلاق اسلامي وکرامت انساني فرسخ ها فاصله دارد.
پس اين گونه افراد بايد بدانند که خداوند از شه رگ انسان قريب و به همه اسرارنهان و اشکارانسان علم دارد.
وبايد بدانند که چنين عبادت ظاهري و بيروح و جان در اسلام هيچ ارزشي نداشته وخداوند جهان آفرين چنين اعمال بيروح و منافق مآبانه را اصلا ً قبول نمي کند ، بلکه چنين اشخاص را مورد تهد يد و وعيد قرار داده مي فرمايد:
« فَوَيلٌ لِّلمُصَلِينَ الَّذِينَ هُم عَن صَلاَ تِهِم سَاهُونَ الَّذِينَ هُم يرَآءُ ونَ وَ يمنَعُونَ المَاعُونَ » (سورۀ ماعون آيه :4 ـ 5)
يعني: وا ويلا به حال نماز گزاران! همان کساني که نماز خود را بدست فراموشي مي سپارند. همان کساني که ريا و خود نمايي مي کنند. واز دادن کمک نا چيزخود داري مي کنند و دريغ مي ورزند.
اين گونه افراد بايد بدانند که صدور حکم بر فضيلت و بزرگواري انسان ، مهر تائيد بر سيرت و سلوک انسان به ميزاني بر مي گردد که هيچگاهي به خطا نمي رود و آن ميزان عبارت از ايمان صادق و اخلاق نيکو مي باشد.
نعمت الله وثيق
