معنی لغوی: شغار بمعنی خالی بودن است چون این نوع نکاح از مهر خالی یعنی ازدواج بدون مهراست از این جهت این را شغار میگویند

اما در اصطلاح فقهاء:
شغار در اسلام بمعنی معاوضه کردن دختران بدون مهر را میگویند واین نوع نکاح که دختر ویا خواهر در برابر یکدیگر قرار بگرند را شغار گفته شده که عقلا وشرعا قباحت های گوناگون را مخصوصا در خوانواده به دنبال دارد واین نوع نکاح از عنعنات ورسومات زمان جاهلیت بود که دختران وخواهران خود را به یک دیگر به شکل معاوضه یعنی بدل به نکاح میدادند.

اسلام چنان دین وآین با عظمت الهی است که تمام بر نامه های اش در حیات بزرگواری پیامبر (صلی الله علیه وسلم) تکمیل شده است وهیچ نوع نقص وابهام در این مورد برای پیروانش بجا نگزاشته بناء هر نوع عمل که در پیوند با مخالفت سنت پیامبر باشد و سر چشمه جاهلیت داشته باشد با جدیت کامل مبارزه نموده است مردود وغیر قابل پزیرش است.

از جمله عادت ورسومی زمان جاهلیت که بعد از اسلام در میان بعضی ها رواج یافته بود واسلام به محو آن به پاخواست نکاح شغار است اسلام این نوع نکاح را حرام وباطل قرار داده وعوض آن نکاح که مطابق عقل سلیم انسان است مشروع گردانیده است.

عن ابن عباس (رضى الله عنه) أن النبي ﷺ قال: “أبغض النــــاس الی الله ثلاثـــة ملحد فی الحــــرم ومبتـــغ فی الاســــلام سنـــــة الجـــاهلــــیة ومطلــــب دم إمــــــــــرئ بغیر حق لیـــــهرق دمــــه”. (رواه البخاري).

در این حدیث پیامبر صلی الله علیه وسلم سه کس را مبغوض ترین اشخاص خوانده یک کسی که در حرم الهی کج روی کند دوم کسی که عادات ورسومات زمان جاهلیت را در اسلام زنده بسازد سوم کسی که شخصی را به ناحق قتل کند .

نکاح شغار یعنی بدل از جمله عادات ورسومات زمان جاهلیت است وکسیکه این را انجام میدهد در حقیقت عادت وراه وروش زمان جاهلیت را زنده گردانیده ومبغوض ترین شخص در پیش گاه خداوند ومنفور ترین انسان از نظر اسلام است.وهم چنان پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمودند:

عن ابن عمر (رضى الله عنه) أن النبي ﷺ قال: “لا شغار فی الاسلام” (وراه مسلم).
یعنی در اسلام نکاح شغار وجود ندارد یعنی نکاح که بر مبنی معاوضه وبدل صورت بگیرد
وحدیث دیگر در مزمت این نکاح جاهلی وجود دارد که پیامبر ﷺ از این نوع نکاح منع فرمودند:
“عن ابن عمر (رضى الله عنه) أن النبي ﷺ نهی عن الشغار”. (حسن صحيح)(رواه الترمذي).
یعنی رسول الله صلی الله علیه وسلم از نکاح شغار یعنی نکاح بدل منع نمودند.

اکثریت علماء به اين نظر اند كه اگر در اين نوع نكاح (بدل) مهر جانبين تعيين و تسليم شود اين نكاح جواز دارد، اما بعضى اهل علم در هيچ صورت نكاح بدل را روا نميدانند حتى اگر مهر هم تعيين شده باشد.(و اين نظر امام شافعى،احمد،و اسحاق -رحمهم الله- است). عقلا هم در بدل (ولو كه مهر هم تعيين شده باشد) اشكال وجود دارد و آن اينكه ظلم بر يك از آنها سبب ظلم بر ديگرى ميگردد.

مرينه حبيب “وردگ”