لنډۍ څه ته وايي؟
لنډۍ:
د پښتو د ملى ادب يو مهم ركن لنډۍ دي او په پښتنو كي بيخي ډېر شهرت لري د پښتو په اشعارو كي خاص وزن او سېلابونه ټاكل شويدي، د لنډۍ لومړۍ مصراع نهه سېلابه او دوهمه مصراع ديارلس سېلابه ده چي ټوله لنډۍ ګويا دوه ويشت سېلابه ده او په آخر كي ئې هرومرو “ميم” او “هـ” يا “نون” او “هـ” راځي او لنډۍ اكثر د ښځو له خوا ويل شويدي. مثلاً دا دوې لنډۍ :
دا پېغلتوب مي د غم دود كړې
خيالي ځوانان راپسي مگري خونكاره شومه
اوس به دي يو موټى ايرې كړم
ملالي سترګي كه در واړوم مينه
دا پورته لنډۍ هم د ښځو له خوا دي او هم د يوې په آخر كي “ميم” او “هـگ” او د بلي په آخر كي “ن” او “هـ” راغلي دي. فقط دومره دى چي دواړي لنډۍ عشقي دي او په لنډيو كي حماسي مضامين هم ډېر ښه ځاى شويدي مثلاً : يوه نجلۍ زلمى ته داسي تشجيع وركوي :
ته په سگنګر كي ځان شهيد كړه
زه به خپل شال ستا پر زيارت وغوړومه
يا ورته وايي :
توري به نه كړي نو به څه كړي
چي سپين مړوند دي زه تر سر لاندي كومه
يا دا چي :
ټوټې ټوټې په وينو راشې
چي پرهارونه دي ګنډم خوله دركومه
بيا پسله مرګه خپل مين داسي ستايي :
جانان مي سر پر وطن كښېښود
په تار د زلفو به كفن ورته ګنډمه
د لنډيو يوه لو مميزه او خصوصيت دادى چي يوه لنډۍ د موسيقۍ پر اصولو تقريباً پر پنځوس قسمه ويله كيږي يعني په جلا جلا سر او جلا جلا آهنګ اداء كيږي، او دا مزيت بېله لنډيو بل شعر نه لري.
لنډۍ د كندهار او غزني په شاوخوا كي لنډۍ بولي ځكه چي اوله مصرع ئې تر دوهمي لنډه ده د يوسفزو او پېښور خواته مسرۍ يا ټپه ورته وايي، د ننګرهار شاوخواته ئې ټكۍ بولي. (9)
تبصره :
د پښتو هر شعر چي دغه سېلابونه درلوده هغه “لنډۍ” بولي.
