د ډیپلوماسي شالید:

د ډيپلوماسۍ اصطلاح دوه سوه کاله کيږي چې بېلا بېلو اروپايې ژبو ته ننوتلې ده. ډيپلوماسي هم د نورو اصطلاحاتو په څير په لغوي ډول تعريف او پيژندنه لري، د ډيپلوماسۍ لغت د لرغوني يوناني ويي ( ډيپلوما ) څخه اخيستل شوی دی، چې د پاڼې، سند او تصديق مانا لري او هغې پاڼي ته ويل کيږي، چې د لوړو چارواکو لخوا مهر او ټاپه شوی وي او يو چاته د يوې رتبي يا مقام لپاره ورکول کيږي. نو ويلای شو چې ډيپلوماسي د ډيپلو ما څخه اخيستل شوې ده، چې د سند او تصديق مانا لري، همدارنګه ډيپلوما هغې رسمي او لاسليک شوي پاڼي ته هم ويل کيږي، چې د دولتونو سياسي مشران او واکمنان يې د رسمي اړيکو پر مهال يوه او بل ته ورکوي.

د ډيپلوما اصطلاح وروسته ټولو هغو اسنادو ته کارول کېدل، چې د دولتونو د سياسي مشرانو لخوا د رسمي اړيکو پر مهال يوه او بل ته ورکول کېدل، لکه څرنګه چې دا ډول اسناد ډېر مهم وه او د دولتونو د بهرنيو موخو او سياست لپاره اړين اسناد ګڼل کېدل له همدي کبله د دې اسنادو د ساتلو او خوندي کولو ته اړتيا پيدا سوه. د دولتونو لخوا د دې ډول اسنادو د ساتلو او خوندي کولو لپاره ځانګړي مامورين په کار وګمارل سول او د دوی دنده د همدغو اسنادو د ساتل او په منظم ډول تر تيبول وه، چې په پای کې همدغو ځانګړو مامورينو ته ډيپلوماټان او دندي ته يې ډيپلوماسي وويل سول.

کله چې ډيپلوماسي په نوې بڼه وکارول سوه او د بهرني سياست د پلي کولو د يوې وسيلي په بڼه وګڼل سوه، نو د خپل لغوي ريښي سره يې اړيکي وشلولي او په نوې بڼه او نوي تعريف سره په نړيواله کچه وپيژندل سوه. نو په اوسني وخت کې ډيپلوماسي هغه د لرغوني يوناني کلمي د لغت پر بنسټ نه کارول کيږي، بلکي بيلا بيل نوي تعريفونه او نوي پيژندونه ورته ورکول سوي دي.

د ډيپلوماسۍ اصطلاح تر اتلسمي زيږديزي پيړۍ پوري د اسنادو او مدارکو پوهي ته کارول کيده، خو وروسته بيا د نړيوالو اړيکو د اداره کولو پوهي ته وکارول سوه. ډيپلوماسي يوازي د نړيوالو چارو د کنټرول او پرمخبيول ندي، بلکي دا د ډيپلوماسۍ موضوع ( سکالو ) ګڼل کيږی.

يو شمير پوهان يوازي د خبرو اترو هنر ته ډيپلوماسي وايي چې دا هم ټولشموله پيژند ندی. خو که چيري پورتني ټول پیژندونه سره راغونډ کړو نو څه نا څه بشپړ پېژند ور څخه ترلاسه کولای سو چې په لاندي ډول يې وړاندي کوو:

(( د خبرو اترو یا بلي هري سوله اييزي لاري له نورو دولتونو سره د يوه دولت په بهرنيو اړيکو پوري اړوند مسايلو حل او فصل کولو تلنلاري ته ويل کيږي )).

په پورتني پيژند کې درې ټکي د يادوني وړ دي:                                                

لومړي دا چې ډيپلوماسي يوه تلنلاره ده، چې د دولت د بهرنيو اړيکو پوري اړوند مسايلو لپاره کارول کيږي.

دوهم  دا چي مسايل به د دولت په بهرنيو اړيکو پوري اړوند وي.

دريېم دا چې ډيپلوماسي د خبرو اترو او نورو سوله اييزو لارو له لاري ترسره کيږي.

ډيپلوماسۍ له سنتي بڼي څخه مډرني بڼي ته اوسمهال بدلون کړی دی، له دې بدلون سره سم د ډيپلوماسۍ په تعريفونو کې هم بدلون راغلی دی، د سنتي ډيپلوماسۍ په تعريف کي پر دولت باندي ټينګار کېږي او ډيپلوماسي د دولتونو تر منځ د مسايلو حل او فصل په سوله اييز ډول ګڼي، خو اوسمهال دا تعريف يو څه بدل شوی دی، د مډرني ډيپلوماسۍ تعريفونه په لاندي ډول کيږي:

د جانسون او هال په اند (( ډيپلوماسۍ هغه بنسټ دی چې د يوه ځانګړي هويت پر بنسټ د سياسي قدرتونو ترمنځ د اړيکو جوړښت رامنځته کوي )) همدارنکه ځيني نور پوهان بيا اوسني ډيپلوماسي پدي ډول تعريفوي (( د ملي ګټو د پراختيا لپاره د دولتونو، ملتونو، ډلو او افرادو ترمنځ په دوامداره توګه د اطلاعاتو تبادلې ته ډيپلوماسي ويل کېږي)).