ازدواج در زندگی انسان فوائد زیادی دارد، انسان را از خطر سقوط در ورطۀ بی عفتی و بداخلاقی نگهمیدارد، شخصیت انسان را در جامعه بالا می برد، انسان را مسوولیت پذیر و وظیفه شناس می گرداند و به مثابۀ یک تولد جدیدی است که در زندگی انسان رخ می دهد.

اهمیت ازدواج در دین مقدس اسلام:

اسلام بیش از هر دین و تمدنی به ازدواج اهمیت می دهد، در قرآن مجید و احادیث نبوی از آن به شرح زیر توصیف شده است:
• آرامش را در زندگی انسان به بار می آورد،
• دل را به زیور مهر و صفا و صمیمیت آراسته می سازد،
• روابط اجتماعی مسلمانان را برقرار و محکم می گرداند،
• مانند حصاری از اخلاق و عفت زن و مرد جامعه پاسداری می کند،
• باعث کثرت امت محمدی‌ و سبب افتخار شان بر سایر امتها می گردد.

از همین جهت، پیامبر ﷺ فرمودند: «..من با زنان ازدواج می‌کنم [و این سنت من است] هرکه ازسنتم روی بر گرداند از من نیست (روایت از بخاری) »

و خطاب به جوانان امت فرمودند: «ای جوانان! هركه از شما توان ازدواج دارد، باید ازدواج کند، زیرا ازدواج چشم را بهتر می پوشاند و عفت را بهتر محافظت می کند (روایت از سنن ابن ماجه) » و الله جل جلاله در قرآن مجید مجردی را برای جامعۀ اسلامی نمی پسندد و خطاب به والیان امور و اولیای خانواده می فرماید: وَأَنكِحُوا الْأَيَامَى مِنْكُمْ « زن و مرد مجرد خود را به نکاح هم در آورید» (سورۀ نور/32) و پیامبر ﷺ می فرمایند: «هرگاه دختری همتایش به خواستگاری وی آمد، نباید در ازدواجش تاخیر شود ( روایت از شعب الایمان) ».

دشواری ازدواج در جامعۀ ما:

متاسفانه در جامعۀ ما اموری ازدواج را کاری دشوار و حتی برای عده‌یی ناممکن ساخته و جوانان ما را از این نعمت محروم و یا آن را به کام شان تلخ گردانیده است:

اول: مهریه‌های زیاد و کمرشکن که الآن لک ها افغانی مهریه طلب می‌شود؛ آن هم در جامعه‌یی که زیر خط فقر زنده‌گی می‌کند.
دوم: محفل ها و مناسبت های زیاد از قبیل: فاتحۀ دست، عروس دیدنی، شال انگشتر، شیرینی خوری، نوروزی، عیدی، زمستانی، تابستانی و چندین محفل دیگر که من مطمئنم ما مردها حتی از گرفتن نام تمامی آن‌ها هم ناتوانیم و باید نزد یک خواهر بنشینیم تا او که در این باره تخصص دارد، به ما هریک را توضیح دهد.

سوم: جهیزیه‌های سنگین که گاهی چند موتر می‌خواهد تا آن‌ها را انتقال دهد و گویا می‌خواهند تا اساسیه و لباس هفت پشت آن ها را تهیه کنند، این در حالی است که چه زود مدها عوض می شود و بسا از آن البسه و لوازم از مد می-افتد و بدرد آن‌ها نمی‌خورد و برخی همچنان دست‌نخورده می‌ماند تا سرانجام نصیب مرده‌شو می‌شود.

چهارم: مصارف سنگین دیگری که تنها صرف تجملات می‌شود مانند: آرایش پرهزینۀ عروس و داماد و موتر سواری شان، آرایش تالار، لباس چندساعتۀ عروس که به ده‌ها هزار کرایه می‌شود و بدتر از این‌ها همه پول‌های هنگفتی که به سازنده-ها داده می‌شود و نیز پول‌های هنگفتی که در مجلس از روی رقابت به دامان مطرب‌ها ریخته می‌‌‌ریخته می‌شود و تزئینات دیگری که اغلب همین‌ها به مرز یک لک و گاه لکها افغانی می‌رسد.

عاقبت این امور:

بسیار واضح است که امور يادشده چه بلای بر سر مردم ما آورده است؟ کم از کم باعث مشکلات زیر شده است:
1- بسا اوقات روابط دو خانواده و حتی عروس و داماد را تیره و تار ساخته است، تا جایی که گاهی منجر به لت و کوب دو فامیل تا سرحد رسوایی نیز شده است و در مواردی سبب به میان آمدن طلاق حتی قبل از آن که عروس به خانۀ بختش رود، گردیده است، و این‌ها چیزهایی‌است که عملاً می‌بینیم و نیازی به دلیل ندارد.

2- فقر و فلاکت را در جامعه بیشتر کرده است و سرمایه را از خانواده های سرمایه دار به تاراج برده است، تا جایی که گاهی مجبور شده‌اند دکان و زمین شان را به فروش برسانند و حتی گاهی در زیر بار قرض تا سال ها کمر شان خمیده باشد.

3- بسیاری از جوانان بی‌بضاعت را مجبور ساخته است، تا به خاطر تهیۀ مخارج ازدواج شان، سال ها در ایران وجاهای دیگر به کار های شاقه تن در دهند که این کار سبب شده است تا بسیاری معتاد و یا مصاب به بیماری‌ها و معلولیت‌ها به کشور شان برگردند و گاهی هم در این مسیر جان عزیز را از دست بدهند، و یا کم از کم بهترین سال های جوانی را به دور از نعمت علم و هنر، در خدمت بیگانگان خاک کنند.

4- سبب شیوع فساد اخلاقی در میان نسل جوان شده است، چرا که بسیاری از جوانان که نه دارایی و میراثی و نه توان صبر چندین ساله و تن دادن به کارهای شاقه را دارند، جهت ارضای شهوت شان سر به بیراهۀ فساد گذاشته‌اند، براستی آیندۀ نسل جوان ما در شرایط حاضر که دشمنان ما دام‌های زیادی برای به فساد کشاندن شان بر سراه آن‌ها هموار کرده اند، خیلی خطرناک و وحشت‌آور است، چنان‌چه دیدیم تاکنون پسران و دختران زیادی به این آتش مهلک کشانده شده و باعث رسوایی خود و خانواده و تباهی آخرت شان شده اند و به چشم سر می‌بینیم که چگونه هر روز شرایط پرفساد کنونی، فرزندان مجرد ما را به کام خود کشیده و گل عفت شان را پر پر می‌کند.

5- مجردی را در جامعه زیاد کرده است، تا آن جا که گاهی خواهر ما دورۀ جوانی‌اش به آخر رسیده و به سن پیری نزدیک می‌شود، اما چون خواستگارها شرایط پدر و عنعنات جامعه را پوره کرده نمی‌توانند، به ایشان جواب رد داده می شود، و بسا پسرها نیز به همین مشکل رو برو می شوند. و دوام مجردی تا آن سنین بالا، بسا اوقات، بی‌آبرویی‌ها و مشکلاتی، مانند ایجاد روابط نامشروع بدور از چشم پدر و مادر ها و یا فرار از خانه و یا اختطاف را به بار می‌آورد.

البته مشکلات دیگری نیز از این مسأله دامنگیر مردم ما است که ذکر آن ها از حوصلۀ این مقال بیرون است.

علل این نا بسامانی‌ها:

این که چرا مسألۀ حیاتی مانند ازدواج در جامعۀ ما به این همه دشواری و پیچیده‌گی مواجه شده است، علت‌های دارد، منجمله:
1- بی‌خبری و دوری مردم ما از تعالیم حیاتبخش اسلام،
2- تقلید کورکورانه از فرهنگ‌های بیگانه و وارداتی،
3- چشم و هم چشمی‌ها و رقابت‌های منفی،
4- کار نگرفتن از نور عقل و تسلیم عنعنات بی‌جا شدن،
5- فریفتگی به دنیا و فراموشی آخرت،
6- ترویج فرهنگ عیاشی و مدگرایی از طریق رسانه‌ها.

راه حل اسلام:

تنها راه چاره برای نجات جامعه از این بدبختی، همانا چنگ زدن به اسلام‌ است، اسلام نسخۀ نجات را در امور زیر پیشکش نموده و به ما توصیه می کند تا:

1- همسری پرهیزگار، دانا و با اخلاق را به حیث شریک زنده‌گی خود بر گزینیم، پیامبر‌‌ ﷺ خطاب به جوانان امت می‌فرمایند: «معمولا مردم یا به خاطر زیبایی یا دارایی و یا حسب و یا دین‌داری‌ زنان به خواستگاری آن ها می-روند، تو [ای مسلمان!] همسر دیندار را بر همه ترجیح بده!(روایت از ابی-داود)» به اولیای زنان نیز همین توصیه را کرده فرمودند: «هرگاه به خواستگاری دختر شما کسی آمد که از دین و اخلاق وی راضی بودید، بپذیرد! ورنه فتنه و فساد گسترده‌یی رونما خواهد شد ( روایت از ابن ماجه) » و شکی نیست که فقط همسر پرهیزگار، دانا و با اخلاق می‌تواند زوجش را خوشبخت کند، ورنه پول و یا زیبایی به تنهایی مانند سرابی‌است که جز فریب چیزی نصیب انسان نمی‌کند.

2- بهترین مهریه‌ها را برگزینیم و کمترین مهریه بهترین مهریه‌ها است چنان‌چه آن حضرت‌ﷺ فرمودند: «بهترین مهریه‌ها آنست که سبکتر و آسانتر باشد (روایت از حاکم و بیهقی)» آن حضرت به مرد خواستگاری فرمودند: «برو مهریه‌یی پیداکن هرچند انگشتر آهنی باشد (روایت از صحیح بخاری)» و یک دست لباس رزمی را به حیث مهریۀ فاطمه جگرگوشۀ شان پذیرفتند و آن‌چه در شعار فرموده بودند، در عمل پیاده کردند و از خود بهترین الگو در این زمینه برای امت به‌جا گذاشتند.

حضرت عمر فرمودند: «مهریۀ زنان را بالا نبرید اگر زیادی مهریه ارزشی در دنیا و منزلتی در آخرت می‌داشت پیامبر‌ﷺ از شما در آن پیشی می‌گرفتند (روایت از ابی‌داود) »

3- از اسراف و رقابت‌های بی‌جا پرهیز کنیم، راستی چقدر بد است که یکی از ما که مسلمان و اهل عبادت نیز باشد با این وجود در دفتر الهی به عنوان برادر شیطان ثبت‌نام شده باشد، و این چیزی‌است که خداوند در این آیه خبرداده است:إِنَّ الْمُبَذِّرِينَ كَانُوا إِخْوَانَ الشَّيَاطِينِ «بی‌شک اسراف‌پیشه‌گان براداران شیطان‌اند»(سورۀإسراء/27) و اگر این همه محافل زیاد و مخارج کمرشکنی که اکثراً صرف تجملات و تزئینات می شود، اسراف نباشد، پس اسراف چی خواهد بود؟ زیرا این مخارج سنگین با معاش معلم و مامور ما و با وضع فلاکتبار مردم ما هرگز سازگاری ندارد. و از همین جهت، الله جل جلاله از چنین انسانی اعلان سلب دوستی نموده است، آن‌جا که می‌فرماید: وَلَا تُسْرِفُوا إِنَّهُ لَا يُحِبُّ الْمُسْرِفِينَ «اسراف نکنید که خداوند اسراف‌گران را دوست ندارد»(سورۀ اعراف/31). راستی! هرگاه تنها کرایۀ لباس عروس ما که نصف روز هم بیشتر در تن آن نیست به ده‌ها هزار افغانی برسد، چگونه انتظار داشته باشیم که خداوند جل جلاله با این حال از ما راضی باشد و خیر و برکت را نصیب چنین زن وشوهری بگرداند؟ در اسلام به مناسبت ازدواج فقط یک محفل ستایش شده است، و آن غذایی است به نام «ولیمه» که به شکرانۀ نعمت ازدواج و جهت اطلاع شان از این پیوند مقدس از طرف داماد فردای شب زفاف آماده و تقدیم می شود.

پس اگر می‌خواهید:

• خداوند خوشبختی در زندگی را نصیب شما گرداند،
• آرامش، مهر، صفا و صمیمیت را در کانون گرم خانواده لمس کنید،
• خیر و برکت در فضای زنده‌گی شما خیمه گستراند،
• از اولاد صالح و آیندۀ مطمئنی برخوردار شوید،
• راه به سوی سعادت دو جهان برای شما هموار شود،
پس به خاطر رسیدن به این آروزی های بلند بکوشید نکات زیر را هر چه دقیقتر رعایت کنید و هرگز از ملامت ملامتگران که آلۀ دست شیطان شده و شما را سرزنش خواهند کرد نترسید و رضای خدا و سعادت خود و خانوادۀ خود را بر هرچیز ترجیح دهید:
1- بکوشید شریک زنده‌گی مومن و با اخلاقی را انتخاب کنید.
2- مهریه را تا حد ممکن به حد اقل برسانید.
3- از محافل و مراسم تا جای ممکن کم کنید و هرگز تسلیم این عنعناتی که هیچ عقل و شرعی آن‌ها را تایید نمی‌کند، نشوید.
4- پدیدۀ معصیت را به هر رنگ و شکلی که باشد در ازدواج تان راه ندهید چرا که هر جا معصیت پروردگار باشد خیر و برکت دور شده و شیطان در آن جا قرار می‌گیرد و جایی که شیطان قرار گرفت جز خسارت و تباهی چیزی دیگر نصیب آن جا نخواهد شد  وَمَنْ يَكُنْ الشَّيْطَانُ لَهُ قَرِينًا فَسَاءَ قَرِينًا «و هرکه شیطان قرین و هم‌نشین او باشد، حقا که هم‌نشین بدی نصیب وی شده است» (سورۀ نساء/38) از خداوند برای خود و شما توفیق عمل به اسلام را آرزو می کنم.
5- به این فرمودۀ پیامبر‌ﷺ و براساس آن زنده‌گی جدید تان را سرو سامان دهید، آن‌جا که میفرمایند: « بیشترین برکت و خیر نصیب آن ازدواجی-است که هزینه و مصارف آن سبکتر باشد (روایت از مسند احمد) »