مسلمان بر مسلمان شش حق دارد

در قوانين اخلاقي اسلام هر مسلمان بالاي مسلمان ديگر شش حق دارد ،  مسلمان راستين را لازم است تا اين حقوق ششگانه را به شكل عملي آن مراعات نمايد :
عن أبي هريرة (رضي الله عنه) قال : قال رسول الله ( صلى الله عليه وسلم ) للمؤمن على المؤمن ست خصال يعوده إذا مرض ويجيبه إذا دعاه ويسلم عليه إذا لقيه و يشمته إذا عطس و ينصح له إذا غاب أو شهد حضرت ابي هريرة (رضي الله عنه) ميفرمايد كه رسول خدا (صلى الله عليه وسلم(   فرمودند : يك مسلمان بالاي مسلمان ديگر شش حق دارد ، درهنگام مريضي به عيادتش ميرود ، هنگامي دعوتش ميكند دعوتش را اجابت مينمايد ، هنگام ملاقات برايش سلام ميدهد ، هنگام عطسه  برايش (يرحمك الله) ميگويد، در حالت حضور و غياب  نصيحتش ميكند .

عن علي (رضي الله عنه) قال: قال رسول الله(صلى الله عليه وسلم): للمسلم على المسلم ست بالمعروف يسلم عليه إذا  لقيه و يجيبه إذا دعاه و يشمته إذا عطس و يعوده إذا مرض و يتبع جنازته إذا مات و يحب له ما يحب لنفسه رواه الترمذي .
حضرت على ( كرم الله وجهه ) ميفرمايد كه رسول الله (صلى الله عليه وسلم)   فرمود: يك مسلمان بالاي مسلمان ديگر شش حق دارد، هنگام ملاقات سلامش ميدهد ، دعوتش را اجابت ميكند ، هنگام عطسه برايش (يرحمك الله) ميگويد ، در مريضي به عيادتش (مريض پرسي اش) ميرود ، هنگام وفات به جنازه اش ميرود ، و آنچه را براي خود ميپسندد براي او نيز ميپسندد .

در اين احاديث پيامبر اسلام ( صلى الله عليه وسلم ) بعضي از امور اجتماعي را جزء حقوق يك مسلمان شمرده است ، زيرا در قوانين اجتماعي ، انسانها داراي حقوق و امتيازاتي ميباشند  كه اداي حقوق وي حتمي بوده  ولي امتيازات  حتمي نيست  درصورت امکان  ادا ميشود در غيرآن  ادا نميشود ، بگونه مثال :  ميگويند  تعليم در مكاتب حق هر انسان است كه حكومت ها بايد اين حق را براي رعيت ادا نمايند ولي تحصيلات ماستري و دكتورا امتيازاتي هستند كه دولت مكلف نيست براي همه اين امتياز را مساعد سازد بلكه ميتواند در مقابل فيس زمينه را براي هموطنان مساعد سازد .
در دين مقدس اسلام بعضي از مسايل ضمن حقوقي بيان شده كه هر فرد مسلمان مكلف است بخاطر اداي حق يك برادر مسلمان به آن حقوق عمل نمايد كه اين حقوق را ذيلا ميخوانيم .

1- عيادت مريض :

 مريض پرسي يك سنت نبوي بوده و حضرت شان مريض پرسي را ضمن حقوق يك مسلمان بالاي مسلمان ديگرشمرده اند ، لازم است با مجرد اطلاع از مريض كسي فورا به عيادتش برويم . بايد دانست  كه منظور از عيادت مريض رفتن به نزد ش ميباشد ، ولي بردن تحفه يا هديه شامل اين عيادت نبوده هرگاه كسي برعلاوه عيادت بتواند هديهء هم براي مريض ببرد بهتر ولي حق عيادت مسلمان صرفا در رفتن به نزد وي ادا ميگردد .
عن أبي أمامة رضي الله عنه أن رسول الله ( صلى الله عليه وسلم )  قال تمام عيادة المريض  أن يضع احدكم يده على جبهته أو على يده فيسأله كيف هو و تمام تحياتكم بينكم المصافحة  رواه احمد
حضرت ابي امامه (رضي الله عنه) ميفرمايد كه رسول الله ( صلي الله عليه وسلم ) فرمود : مريض پرسي كامل آنست كه انسان دست خود را به پيشاني و يا هم بر دست مريض گذاشته از او بپرسد كه چطور هست ؟ و احوالپرسي كامل شما با هم در دست دادن است.

2- اجابت دعوت:

 اجابت دعوت نيز يكي از حقوق مسلمان ميباشد ، اما در دين مقدس اسلام  در رفتن به دعوت شرط است كه درآن مجلس  امورناجايزي كه در آن معصيت خداوند متعال جل جلاله است نباشد ، مثل : شراب نوشي ، قمار ، اختلاط بين نا محرمان ، رقص وطرب ، غصب اموال ديگران ، مصارف گزاف براي خود سازي ، تكبر ، افتخار برديگران  و غيره منهيات ، منکرات  و معاصي ، زيرا درين حالا ت رفتن به چنين مجالس نه تنها ثوابي نداشته بلكه سبب گناه و معصيت و نا فرماني خداوند (جل جلاله) ميشود .

3-  سلام دادن هنگام ملاقات :

 هرگاه مسلماني بر مسلمان ديگري سلام ميدهد ، بايد بداند كه اين عمل وي جزء حق آن مسلمان بالايش ميباشد كه در صورت ترك اين عمل گناهكار شده و حق برادر مسلمانش را ادا نكرده است .

4-هنكام عطسه زدن برايش (يرحمك الله) ميگويد:

هرگاه مسلماني عطسه ميزند بايد (الحمد لله) بگويد ، وكسيكه درآن مجلس است برايش دعاي خير نموده به آواز بلند بگويد (يرحمك الله – خداوند بالايت رحم نمايد) ،شخص اولي نيز برايش دعاي خير نموده با آواز بلند بگويد :(يهديكم الله ويصلح بالكم) خداوند متعال شما را هدايت نموده و امور زنده گي تانرا بهتر سازد .
اما اگر كسي عطسه زند و (الحمد لله) نگويد ، بالاي جانب مقابل هيچ حقي نداشته ، و برايش (يرحمك الله) گفتن لازم نميباشد . زيرا خودش حق خود را به نا فرماني از سنت پيامبر(صلي الله عليه وسلم )  ضايع نمود .
در مورد آداب عطسه زدن روايت شده : عن أبي سعيد الخدري رضي الله عنه أن رسـول الله(صلى الله عليه وسلم)  إذا عطس غطى و جهه بيده أو ثوبه و غض بها صوته رواه الترمذي
حضرت ابي سعيد خضري رضي الله عنه ميفرمايد: هنگاميکه  رسول الله (صلى الله عليه وسلم ) عطسه ميزدند روي خود را با دستان و يا لباس خويش ميپوشانيد و آواز عطسه خويش را خفيف مينمود .

5- در حالت حضور و غياب برايش نصيحت ميكند:

 حق مسلمان است كه در هنگام حضور براي رهنمايي و رهيابي يک مسلمان او را به راه  نيك و مستقيم دعوت نماييم، در صورتيكه به كدام معصيتي مبتلا باشد بالاي ما حق دارد او را نصيحت نماييم، و هميشه براي ساير مسلمانان  خيرخواه باشيم ، و از آنچه به ضررشان است اجتناب ورزيم،  در غياب  مسلمان نيز غيبتش را نكنيم براي اذيتش پلان سنجي نكنيم بلكه حق مسلمان است كه در غياب نيز از حقوق وي دفاع نموده ، وهرگاه كسي از وي شكايتي داشته باشد كوشش نماييم كه مشكل دو مسلمان را به شكل صلح آميز و برادر وار حل نماييم .

6 – متابعت جنازه:

  دين مقدس اسلام رفتن به جنازه يك مسلمان را از حقوق وي ميداند ، و خواندن نماز جنازه را فرض كفايي دانسته است .

7- چيزي را براي خود ميپسندد براي او نيز بپسندد :

در حديث شريف از پيامبر( صلي الله عليه وسلم )  روايت است كه ميفرمايد : ( لايومن احدكم حتي يحب لأخيه ما يحب لنفسه ) ايمان يكي از شما كامل نميباشد تا زمانيكه چيزي را  که بخود ميپسندد براي ديگران نيز نپسندد .
منظور حديث شريف است كه انسان مسلمان در تمام امور معنوي و مادي آنچه را بخود ميپسندد براي برادر مسلمان خويش نيز بپسندد ، و آنچه را بخود نمي پسندد براي ديگران نيز نبايد نپسندد .

همچنان پيامبر عليه السلام به يك صحابي گفت : آيا جنت را دوست داري ؟ آن صحابي عرض نمود : بلي . پيامبر ( صلى الله عليه وسلم ) فرمود: چيزي را كه براي خود ميپسندي براي برادر مسلمانت نيز پسند نما . ( رواه احمد )