د غيبت د حرمت شرطونه

دا خبره واضح شوه، چې غيبت يو نامشروع او حرام عمل دى، خو د فقهاوو او اخلاقپوهانو له نظره، غيبت د ځينو شرطونو په درلودلو سره د حرمت درجې ته رسيږي، دغه شرطونه عبارت دي له:

1- د غيبت شوي شخص ايمان: له الهي لارښونو او نبوي احاديثو څخه په څرګند ډول ښکاري، چې د غائب شخص ايمان د غيبت د حرمت له شرطونو څخه دى، دا واقعيت لوى خداى (جل جلاله ) په يوه كلمه کې بيان كړى، چې هغه د «اخيه»يعنې د ورور كلمه ده او د بل آيت شريف له مخې، ټول مؤمنان يو تر بله سره وروڼه دي، لكه چې فرمائي:(إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ) (1: الحجرات،10)
ژباړه: پرته له شکه چې مؤمنان يوله بله وروڼه دي، نو ددغه شرط له مخې، د مؤمن او مسلمان غيبت حرام دى، نه د كافر.

2- د عيب او نقص بيان: كه څوك د چا كمال او ښه بيان كړي، غيبت نه شميرل كيږي. نقص اوعيب ګڼ ډولونه لري لكه رواني، بدني، ديني، مالي او نسبي نقص او عيب.

3- د سامع(اوريدونكي)درلودل: غيبت هغه وخت د حرمت درجه خپلوي، چې اوريدونكي ولري، نو كه څوك يوازې د چا عيبونه ياد كړي او بل څوك يې وانه وري، غيبت نه بلل کيږي، اما دا عمل هم يو ناوړه او ناروا عمل دي چې د مسلمان ورور عيبونه وشميرل شي.
كله چې سامع (اوريدونكۍ ) دغيبت لپاره شرط شو، نو دغيبت حكم اوريدونكي ته هم سرايت كوي، لكه څرنګه چې له علماوو څخه رانقل شوي : { الْمُسْتَمِعُ أَحَدُ الْمُغْتَابِينَ }

ژباړه: غوږنيوونكى يو د غيبت كوونكو څخه دى.
همدغه لامل دى، چې سامع په غيبت کې شريك دى، مګر دا چې په ژبه يې بد وبولي (غيبت كوونكي ته ورياده كړي چې دا ګناه ده )او يا يې لږترلږه په زړه بد وګڼي
د مؤمن له ځانګړتياوو څخه يوه دا هم ده چې كله بې كاره خبري واوري، نو مخ تري اړوي او ځان نه ورسره شريكوي، په دې اړه لوى خداى (جل جلاله )فرمائي:( وَإِذَا سَمِعُوا اللَّغْوَ أَعْرَضُوا عَنْهُ وَقَالُوا لَنَا أَعْمَالُنَا وَلَكُمْ أَعْمَالُكُمْ سَلَامٌ عَلَيْكُمْ لَا نَبْتَغِي الْجَاهِلِينَ) (1:القصص،55)
ژباړه: مؤمنان چې كله بې كاره خبري واوري، مخ تر اړوي او داسې وائي: زمونږ خپلې كړنې او ستاسو دې خپلې كړنې وي، تاسو ته دې سلام وي، مونږ جاهلان نه غواړو(له تاسو سره په مجلس کې نه کښينو) ددې آيت شريف په بنسټ، غيبت اوريدل د جاهلانو عمل بلل شوى دى.

4- غيبت شوى شخص به په ډاګه فاسق نه وي: كه چېرېته دغه شخص په ډاګه فسق او فجور كوي، نو غيبت يې  د حرمت درجې ته نه رسي (11 :355)
رسول الله صلي الله عليه وسلم په دې هكله فرمائي: عن أنس بن مالك قال( قال رسول الله صلى الله عليه و سلم: من ألقى جلباب الحياء فلا غيبة له ) (10 :263)
ژباړه: له انس بن مالك رضى الله عنه څخه روايت دى، چې رسول الله صلي الله عليه وسلم وفرمايل: چا چې د حيأ څادر لرې كړ، د هغه د غيبت ګناه نشته.

5-له غيبت څخه به يې مطلب سپکاوی وي: يعنې د غائب شخص د شخصيت، حيثيت او آبرو سپکاوى به يې هدف وي او كه په غيبت کې پورتنى هدف نه وي، بيا د حرمت تر حكم لاندې نه راځي، د ساري په توګه، ډاكتر ته د غائب ناروغ د ناروغۍ او حالاتو بيان غيبت نه دى، ځكه دلته هدف د حيثيت او آبرو كم والى نه دى. يا قاضي ته له ظالم څخه سرټکول غيبت نه دى، ځكه دلته د مظلوم هدف د حق غوښتنه ده، نه د حيثيت اوآبرو كم والى، لوى خداى (جل جلاله) په دې هكله فرمائي:( لَا يُحِبُّ اللَّهُ الْجَهْرَ بِالسُّوءِ مِنَ الْقَوْلِ إِلَّا مَنْ ظُلِمَ وَكَانَ اللَّهُ سَمِيعًا عَلِيمًا) (1:النساء،148)
ژباړه: خداى(جل جلاله )دا نه خوښوي چې د نورو بدي په خبرو کې ښكاره شي، مګر هغه څوك چې په هغه ظلم شوى، خداى (جل جلاله ) اوريدونكى اوعالم دى.
دغه شان، د مشوري پر مهال د غائب شخص د ځانګړتياوو او حالاتو بيان غيبت نه شميرل كيږي، ځكه په دغه وخت کې سمه مشوره او سلا يې موخه ده، نه انتقاص، د بيلګې په توګه، په كوژدن، نكاح، شركت او تجارتي چارو کې سلاغوښتونكي ته د غائب شخص مطلوبه حال ويل غيبت نه بلل كيږي .

Advertisement | Why Ads? | Advertise here

پوهنتون چینل

پوهنتون چینل درسره سبسکرایب او شریک کړئ

سبسکرایب Subscribe


Editorial Team

د واسع ویب د لیکوالۍ او خپرونکي ټیم لخوا. که مطالب مو خوښ شوي وي، له نورو سره یې هم شریکه کړئ. تاسو هم کولی شئ خپلې لیکنې د خپرولو لپاره موږ ته راولېږئ. #مننه_چې_یاستئ

خپل نظر مو دلته ولیکئ

wasiclinic.com
Back to top button
واسع ویب