د عاديانو د اوسېدو ځاى چېرې و؟

د عاد قوم  د احقاف په سيمه کي اوسېدئ . دغه سيمه د يمن په خوا کي واقع ده چي په شمالي لوري کي يې دحضرت موت سيمه ده ، په جنوبي لوري کي يې جزېرة العرب دئ ، په ختيځ لوري کي يې ربع الخالي ده او لوېديځ لوري کي يې دعمان هيواد واقع دئ . که څه هم ددوى دژوند پر مهال په دغه سيمه کي خورا ودان او غوره ښارونه موجود وه ، زيات نعمتونو اوښکلاوي يې درلودې خو اوس دريګونو پرته بل هيڅ شي نه تر سترګو کيږي .

الله جل جلاله  ددوى په اړه فرمايي :

وَاذْكُرْ أَخَا عَادٍ إِذْ أَنْذَرَ قَوْمَهُ بِالْأَحْقَافِ وَقَدْ خَلَتِ النُّذُرُ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَمِنْ خَلْفِهِ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا اللَّهَ إِنِّي أَخَافُ عَلَيْكُمْ عَذَابَ يَوْمٍ عَظِيمٍ (21) (سورة احقاف الاية ٢١)

ژباړه : ياد کړه دعاديانو ورور (هود علیه السلام ) کله چي يې خپل قوم داحقاف په سيمه کي دالله جل جلاله  دعذاب څخه وبېراوه ، بېشکه تر ده مخکي او وروسته وېرونکي تېر سوي دي په دې ډول چي تاسو عبادت مه کوئ مګر ديوه الله جل جلاله  عبادت وکړى ، بېشکه زه پرتاسو دلوي ورځي دعذاب څخه بېريږم.

پاته دي نوي چي عاديانو دوې ډلي تېرسوي دي چي لومړى عاديان چي الله جل جلاله  په قرآن کريم هم په لومړى عاديانو ياد کړي دي (وانه هلک عادا الاولي وثمود فما ابقي.)  او بل دوهم عاديان دي چي دهغو زمانه تر لومړيو عاديانو ډېره وروسته ده کوم عاديان چي بحث پر کوو عاد ارم ورته وايي ځکه الله جل جلاله  هم په عاد ارم سره ياد کړي دي.( أَلَمْ تَرَ كَيْفَ فَعَلَ رَبُّكَ بِعَادٍ 6 إِرَمَ ذَاتِ الْعِمَادِ 7 الَّتِي لَمْ يُخْلَقْ مِثْلُهَا فِي الْبِلاَدِ 8)

دعمالقوو دغه ډله يعني عاديان الله جل جلاله  دقوت او جسم له پلوه زيات پياوړي پيدا کړي وه ، دوى ډېر ښه او هوسا ژوند درلودى ، لوړي او ښايسته ماڼۍ يې جوړي کړي وې ، غټي او محکمي کلاوي يې جوړي کړي وې. ښکلي او زرغونه باغونه يې درلوده ، رواني چينې يې په واک کي درلودې . دوى دزياتي هوسايۍ له امله په خپلو نعمتونو کي غرق سوه حقيقت يې له پامه وغورځېدئ چپې لاري ته يې مخه کړه. الله جل جلاله  چي کوم نعمتونو دوى ته ورکړي وه دهغوى حکايت داسي کوي:

أَتَبْنُونَ بِكُلِّ رِيعٍ آيَةً تَعْبَثُونَ (128) وَتَتَّخِذُونَ مَصَانِعَ لَعَلَّكُمْ تَخْلُدُونَ (129) وَإِذَا بَطَشْتُمْ بَطَشْتُمْ جَبَّارِينَ (130) فَاتَّقُوا اللَّهَ وَأَطِيعُونِ (131) وَاتَّقُوا الَّذِي أَمَدَّكُمْ بِمَا تَعْلَمُونَ (132) أَمَدَّكُمْ بِأَنْعَامٍ وَبَنِينَ (133) وَجَنَّاتٍ وَعُيُونٍ (134)  (سورة الشعراء الايات ١٢٨ الي ١٣٤)

ژباړه : ايا تاسو دلوړوالي لپاره علامې او نښانې ودانوئ ، په بې فائدې کارونو اخته ياست. داوسېدو داسي ځايونه جوړوئ چي ګويا تاسو تل پکښي واوسئ ، څوک چي پر تاسو قبضه کوي تاسو ، تاسو قبضه پر کوي ظلم کونکي . نو دالله جل جلاله  څخه وبېرېږئ او دالله جل جلاله  دطاعت وکړئ ، دهغه ذات څخه وبېرېږئ چي ستاسو مرسته کوي په هغه شي کي چي تاسو پوهېږئ ، ستاسو مرسته په نعمتونو او زامنو سره کوي او په باغونو او چينو سره يې کوي.

عاديانو قوي بدنونه درلوده ، قوي او زوروي کلاوي يې درلودې کله چي به پرمځکه تلل نو ددوى ددروند والي له وجهي به مځکه لړزېده. دلوي والي او غټ والي له وجهي داسي ښکارېدل لکه غرونه همدا وجه وه چي دوى په خپل غټوالي او توانايۍ باندي تېروتل دالله جل جلاله  په وړاندي يې استکبار غوره کړى . دالهي استازي خبره يې نه ومنل بلکي سرغړونه يې ځني وکړه ،  په خپله  سرکښۍ دوام داره پاته سوه په نتيجه کي الله جل جلاله  په ډېر توند او تېز باد سره هلاک کړه لکه چي الله جل جلاله  فرمايي :

فَأَمَّا عَادٌ فَاسْتَكْبَرُوا فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَقَالُوا مَنْ أَشَدُّ مِنَّا قُوَّةً أَوَلَمْ يَرَوْا أَنَّ اللَّهَ الَّذِي خَلَقَهُمْ هُوَ أَشَدُّ مِنْهُمْ قُوَّةً وَكَانُوا بِآيَاتِنَا يَجْحَدُونَ (15) فَأَرْسَلْنَا عَلَيْهِمْ رِيحًا صَرْصَرًا فِي أَيَّامٍ نَحِسَاتٍ لِنُذِيقَهُمْ عَذَابَ الْخِزْيِ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَلَعَذَابُ الْآخِرَةِ أَخْزَى وَهُمْ لَا يُنْصَرُونَ (16)  (سورة فصلت الايتان ١٥ ، ١٦)

ژباړه : هر چي عاديان دي نو دوى په مځکه کي په ناحقه استکبار وکړى او وې ويل : څوک به  ترموږ زيات توان لرونکى وي . ايا دوى دې ته نه ګوري چي الله جل جلاله  هغه ذات دئ چي دوى يې پيدا کړي دي او دغه ذات تردوى زيات قوت لرونکى دئ او دوى زموږ په اياتونو باندي انکار کونکي وه ، نو موږ پردوى تېز بادپه نحسي ورځو کي راوستى ددې لپاره چي دوى شرمونکى عذاب په دنيا کي وويني او بېشکه دآخرت عذاب تردې هم زيات سپکونکى دئ او ددوى به هيڅ مرسته نه کيږي.