د رسول الله ص د شهادت د خبر په اورېدو د صحابه وو ژړا
انس بن مالک رضي الله عنه وايي: د احد په جنګ کې چې ځينو مسلمانانو تيښته غوره کړه په مدينه کې اوازه شوه چې رسول الله صلی الله عليه وسلم شهيد کړل شوى دى؛ نو هرې خواته ژړا ګډه شوه نر او ښځو چغې وهلې، يوه مېرمن له مدينې نه د رسول الله صلی الله عليه وسلم په لټه کې د احد په لور روانه شوه ، په لاره کې چاورته وويل: پلار دې شهيدشوى، چاورته وويل: ورور دې شهيد شوى او چاته ورته د زوى د شهادت زيرى ورکړ؛ خودې به ددې هر خبر له اورېدو سره پوښتنه کوله چې رسول الله صلی الله عليه وسلم چيرې دى؟ خلکو به ورته ويل وړاندي دى، کله چې ور ورسېده؛ نو درسول الله صلی الله عليه وسلم لمن يې و نيوله او ويې ويل: زمامور او پلاردې ترتا قربان وي يارسول الله! چې ته راته ژوندى يې نور زه د هيچا پروا نه لرم ([1]).
حضرت زبير رضي الله عنه وايي: د احد په غزا کې ټول صحابه له رسول الله صلی الله عليه وسلم سره تللي وو، کله چې په جګړه کې مرګ ژوبله زياته شوه يو چا نارې کړل چې: محمد صلی الله عليه وسلم شهيد شو، دا خبر چې مدينې ته ورسيد ټولې مېرمنې په ژړا شوې، يوې وويل: تاسو وار خطا يې مه کوئ ! زه ورځم د رسول الله صلی الله عليه وسلم حال اخلم، پياده روانه شوه اويواځې د رسول الله صلی الله عليه وسلم غم ورسره و او د هغه صلی الله عليه وسلم پوښتنه يې کوله ([2]).
سعد بن ابي وقاص رضي الله عنه وايي: د بنو دينار قبيلې د يوې مېرمنې پلار، ورور او خاوند د احد په جنګ کې شهيدان شول، خلکو چې هغه خبره کړه پر ځاى ددې چې د خپلې يوې کورنۍ په درې شهيدانو وژاړي پوښتنه يې وکړه چې رسول الله صلی الله عليه وسلم چيرې دى؟ خلکو ورته وويل: هغه صلی الله عليه وسلم دالله په فضل روغ رمټ او چې ته يې څه ډول غواړې هماغسې دى، هغې وويل: ماته يې را په ګوته کړئ چې په خپلو سترګو يې ووينم، خلکو د رسول الله صلی الله عليه وسلم خواته اشاره وکړه چې هاغه دى ، هغې چې پر رسول الله صلی الله عليه وسلم سترګي ولګيدې نو ويې ويل : يارسول الله! اوس نو ستانه وروسته هرغم سپک او اسانه دى ([3])
[irp][irp][irp]انس رضي الله عنه وايي : د احد په جنګ کې ابوطلحه رضي الله عنه د رسول الله صلی الله عليه وسلم مخ ته ولاړ و او پر کافرانو يې غشي ورول، هغه په غشو ويشتو کې ډېر تکړه و، چې ګزار به يې وکړ رسول الله صلی الله عليه وسلم به سر پورته کړ او کتل به يې چې غشى په کوم ځاى لګيږي؛ خو ابوطلحه رضي الله عنه به بيا خپله سينه درسول الله صلی الله عليه وسلم مخ ته سپر کړه او ورته ويل به يې: زما مور او پلار دې له تانه قربان وي يارسول الله ! سر ډېر مه پورته کوئ، خداى مکړه د دښمن له لورې په غشي ونه لګيږې او زما سينه ستاسو دسينې د ساتنې لپاره ده، راوي وايي: ابوطلحه رضي الله عنه په خپل بدن درسول الله صلی الله عليه وسلم ساتنه کوله اوويل به يې : يارسول الله ! زه دېر ځواکمن يم اوتاسو چې څه ډول غواړئ دخپلو اړتياوو لپاره مې وکاروئ ([4])