{يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ كُونُواْ قَوَّامِينَ بِالْقِسْطِ شُهَدَاء لِلّهِ وَلَوْ عَلَى أَنفُسِكُمْ أَوِ الْوَالِدَيْنِ وَالأَقْرَبِينَ إِن يَكُنْ غَنِيّاً أَوْ فَقَيراً فَاللّهُ أَوْلَى بِهِمَا فَلاَ تَتَّبِعُواْ الْهَوَى أَن تَعْدِلُواْ وَإِن تَلْوُواْ أَوْ تُعْرِضُواْ فَإِنَّ اللّهَ كَانَ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيراً} (نساء: 135)
اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد همیشه به عدالت قيام كنيد و براى الله گواهى دهيد، هر چند به زيان خودتان يا پدر و مادر و خويشاوندان باشد اگر [يكى از دو طرفِ دعوا] توانگر يا نيازمند باشد باز الله به آن دو [از شما] سزاوارتر است. پس از پى هوس نرويد كه [در نتيجه از حق] عدول كنيد و اگر به انحراف گراييد يا اعراض نماييد قطعا خدا به آنچه انجام مى‏دهيد آگاه است.

هر مومن به خداوند و روز قیامت دارای عقلي است که بتواند با آن، میان آنچه به سود اوست و آنچه به زیانش، فرق بگذارد و راه سلامت و رسیدن به آرزوهایش را بپیماید و چنین شخص خردمندی ، رضایت هیچ کس را بر رضایت خداوند یگانه‌ی بی‌نیازی که ملکوت هر چیز به دست اوست مقدم نمی‌دارد هر چه هم این شخص دارای مقام و منزلت والایی باشد…
اما با این هم برخی از انسان‌هاي هستند که غفلت بر آنان چیره گشته و از راه راست دور گشته‌اند و دعوت هوا و هوس را لبیک گفته و اسیر تزویر شیطان و نفس اماره شده‌اند و در نهایت رضایت مخلوق نیازمند فانی را بر رضایت پروردگار بلندمرتبه‌ ترجیح داده‌ و به دره‌ی تاریکی‌ها سقوط کرده و راه نجات را از دست داده‌اند.

در پندها و اندرزهای سلف صالح ما گنج‌هایی وجود دارد که تاثیری شگرف و والا در درون و قلب انسان‌ها می‌گذارند… شایسته است هر که به دنبال خیر است و می‌خواهد بالاترین بهره را از هدایت برده و راه خوشبختی و سعادت را در زندگی دنیا و آخرت به دست آورد در برابر این پندها و اندرزها قدری بایستد.

از جمله‌ی این نصیحت‌ها جمله‌ای است که ام المومنين عایشه رضی الله عنها در پاسخ به نامه‌ی معاویه رضی الله عنه که از وی نصیحتی کوتاه خواسته بود نوشت و فرمود:
اما بعد… من از رسول خدا ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ شنیدم که فرمود:  «هر که برای به دست آوردن رضایت خداوند خشم مردم را به دست آورد هم خداوند از او خشنود خواهد شد و هم مردم، و هر که برای به دست آوردن خشنودی مردم خشم خداوند  را بجوید هم خداوند از وی ناراضی خواهد شد و هم مردم» ترمذي
ترجیح رضایت بندگان بر رضایت خداوند گونه‌های مختلفی دارد که از آن می‌توان به این موارد اشاره کرد:
نصيحت و ملتزم ساختن مسلمانان براي بيان سخن حق و متوجه ساختن ايشان به اطاعت از اوامر الهي وجيه هر مسلمان است. پس زمانيكه مسلماني شخصي را ميبيند كه قضاوت عادلانه مطابق فرامين اسلام نميكند و يا در حق كسي ظلم روا ميدارد ايجاب ميكند تا از حقيقت چشم پوشي نكرده و مانع وي شود كه مثال هاي زيادي وجود دارد همچون خوردن مال فقير به گونه هاي رشوه و  يا تحفه و يا واسطه شدن به شخصي كه لياقت همان منصب را ندارد اگر چه از اعضاي فاميل همچون پدرو برادر و يا هركسي كه باشد…

در حدیثی که امام مسلم در صحیح خود از ابوسعید خدری رضی الله عنه روایت کرده است آمده است که رسول الله ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ  فرمودند:  هرکه از شما منکری دید آن را با دستش تغییر دهد… پس اگر نتوانست با زبانش… و اگر نتوانست با قلب خود [آن را بد بداند] و این ضعیف‌ترین نوع ایمان است.

هر گاه مردم از این واجب روی گردانی کردند و آن را ترک نمودند بلا همه گیر شده و بدی سر برآورده و نشانه‌های خطر رخ عیان خواهد کرد و همان چیزی خواهد شد که رسول خدا ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ  در حدیثی که ابوهریره رضی‌الله عنه روایت نموده است، ما را از آن باخبر نموده است که:
قسم به آنکه جانم در دست اوست، یا به معروف امر خواهید کرد و از منکر باز خواهید داشت و یا آنکه نردیک است خداوند بر شما عقوبتی از سوی خود بفرستد سپس او را دعا خواهید کرد و او شما را استجابت نخواهد کرد. احمد و ترمذی
همینطور مباح دانستن آنچه خداوند آن را حرام قرار داده و یا حرام گرداندن آنچه حلال دانسته است، برای همراهی با هوا و هوس دیگران و موافقت با خواهش آنان، و میل داشتن یک مرد به یکی از همسرانش و تلاش در راضی نگه داشتن وی با ارزانی داشتن هر آنچه او یا فرزندانش می‌خواهند، و در مقابل، رها کردن همسر دیگر و استفاده از هر راهی برای محروم نگه داشتن وی و فرزندانش از حقوقشان.

همه‌ی این موارد از نمونه‌های منحرف شدن از راه راست و دور شدن از مسیر حق و افتادن در دره‌ی باطل است که باعث می‌شود انجام دهنده‌ی آن گرفتار این عاقبت ناخوشایند یعنی به دست آوردن خشم خداوند و خشم مردم ‌شود.
برخی از اهل علم گفته‌اند: راضی نگه داشتن مردم با خشم خداوند متعال به سبب ضعف در یقین است، یقینی که همه‌ی ایمان است. چنانکه ابن مسعود رضی الله عنه می‌فرماید: کمال ایمان در ترجیح دادن رضایت خداوند است بر آنچه دل خواه دیگران است و صبر در راه مخالفت هوای نفس، همانگونه که خداوند متعال می‌فرماید:
الَّذِينَ يُبَلِّغُونَ رِسَالَاتِ اللَّهِ وَيَخْشَوْنَهُ وَلَا يَخْشَوْنَ أَحَداً إِلَّا اللَّهَ وَكَفَى بِاللَّهِ حَسِيباً (احزاب: 39)
همان كسانى كه پيامهاى الله را ابلاغ مى‏كنند و از او مى‏ترسند و از هيچ كس جز الله بيم ندارند و الله براى حسابرسى کافی است.

انسانی که تنها در پی رضایت مردم است، به نوعی از انواع شرک مبتلا شده است زیرا رضایت مخلوق را بر رضایت خداوند مقدم داشته است و کسی از این شرک در امان نمی‌ماند مگر آن که خداوند وی را در امان دارد و او را برای شناخت خود و شناخت صفاتی که شایسته‌ی ذات وی است و پاک دانستن خداوند از هر چیزی که با کمال و توحید و ربوبیت و الوهیت وی در تضاد است، توفیق ارزانی دارد.

پس متوجه باشید و از پیمودن راه اینان که تلاششان بیهوده است و آرزوهایشان دست نایافتنی، بر حذر باشید و تقوای خداوندی را پیشه سازید که پنهان و آشکار شما را می‌داند و بکوشید تا دوستی و خویشاوندی هیچ کسی شما را از احقاق هیچ حقی و باطل دانستن  هیچ باطلی بازندارد و همانگونه باشید که پروردگارتان از شما خواسته است و در همه حال به عدالت قیام کنید و بر آن ثابت قدم بمانید.

احمدجاويدصالحي