حکم گرفتن قرض از بانك چیست؟
قرض هاي داده شده از سوي بانكها با بهره هاي معين جهت باز پرداخت چه حكمي دارد توضيح دهيد؟
علماء اتفاق كرده اند كه هر قرضى كه با سود همراه باشد ربا بشمار ميرود، ابن قدامة گفت: “بين علماء اختلافى نيست كه هر قرضى كه مشروط بر پرداخت بيشتر باشد حرام است”، و ابن منذر گفت: “علماء اتفاق كرده اند كه هرگاه قرض دهنده بر قرض گيرنده شرط كند كه پول بيشتر و يا هديه اى اضافه بر مبلغ بر گرداند، آن مبلغ زيادى و يا هديه ربا محسوب ميشود”.
و از ابي بن كعب و ابن عباس و ابن مسعود روايت شده است كه آنها (اصحاب) از قرض همراه با سود نهى شده بودند” (المغني : 6/436).
در نتيجه گرفتن قرضى كه مشروط بر سود باشد، چه از بانك، شركت، اشخاص و غيره، ربا بحساب ميآيد، چه آن قرض را براى خريدن مسكن و يا صرف معامله تجارى بخواهد، و چه براى استفاده شخصى باشد، و همچنين جائز نيست كه مال خود را در بانكهاى ربوى گذارد، مگر اينكه چاره اى بجز آن نداشته باشد و بانكهاى اسلامى در دسترس نباشند، كه در اينصورت بايد حساب جارى بدون سود باز كند.
و معامله ربوى از بزرگترين گناهان بشمار ميرود و خداوند وعده شديدى بر رباخواران داده است، و در قرآن ميفرمايد: “الَّذِينَ يَأْكُلُونَ الرِّبا لا يَقُومُونَ إِلا كَمَا يَقُومُ الَّذِي يَتَخَبَّطُهُ الشَّيْطَانُ مِنَ الْمَسِّ (البقرة : 275)، يعنى: “کساني که ربا مي‌خورند (از گورهاي خود) بر نمي‌خيزند مگر همچون کسي که شيطان سخت او را دچار ديوانگي ميسازد”
و ميفرمايد : “يمحَقُ اللهُ الرِّبَا وَ يرِبي الصَّدَقَات” (البقرة: 276)، يعنى: “خداوند ربا را نابود مي‌کند و صدقات را فزوني مي‌بخشد”.
و ميفرمايد: “يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَذَرُوا مَا بَقِيَ مِنَ الرِّبا إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ * فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا فَأْذَنُوا بِحَرْبٍ مِنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ وَإِنْ تُبْتُمْ فَلَكُمْ رُؤُوسُ أَمْوَالِكُمْ لا تَظْلِمُونَ وَلا تُظْلَمُونَ” (البقرة : 278-277)، يعنى: “اي کساني که ايمان آورده‌ايد از خداى خود بترسيد و آنچه از (مطالبات) ربا (ر پيش مردم) باقي مانده است، فروگذاريد اگر مؤمن هستيد؛ پس اگر چنن نکرديد، بدانيد که به جنگ خدا و پيامبرش برخواسته‌ايد و اگر توبه کرديد اصل سرمايه‌هايتان از آن شما است نه ستم مي‌کنيد و نه ستم مي‌بينيد.”
در واقع خداوند فقط بر ضد دو نفر اعلان جنگ كرده است: يكى رباخوار، همانطور كه در آيه بالا ذكر شد، و ديگرى كسى كه با اولياء و و صالحين و متقين دشمنى کند، از آنجاييكه در حديث قدسى خداوند ميفرمايد: “من عادى لي وليا فقد آذنته بالحرب” (صحيح بخارى)، يعنى: “كسي كه با دوست من دشمنى كند، من او را به مبارزه ميطلبم”
از جابر روايت است که: “لعن رسول الله صلى الله عليه و سلم آکل الربا و موکله، وکاتبه و شاهديه، و قال : هم سواء” (صحيح مسلم – 1598/1219/3)، يعنى: “پيامبر صلى الله عليه و سلم رباخوار، ربا دهنده، کاتب و دو شاهد آنرا لعنت کرده، و مي‌فرمود : همه در گناه باهم برابراند”.
از ابن مسعود روايت است که پيامبر صلى الله عليه و سلم فرمود: “الربا ثلاثة و سبعون بابا أيسرها مثل أن ينکح الرجل أمه” (روايت طبراني در الأوسط، و ألباني در صحيح الجامع 3537)، يعنى: “ربا هفتاد و سه دروازه است، ساده‌ترين صورت آن مانند اين است که مرد با مادرش زنا کند”.
از عبدالله بن حنظله روايت است که پيامبر صلى الله عليه و سلم فرمود : “درهم ربا يأکله الرجل و هو يعلم أشد من ستة و ثلاثين زنية” (روايت أحمد و طبراني و در صحيح الجامع البانى برقم 3375)، يعنى: “يک درهم ربا که شخص آگاهانه مي‌خورد، از سي و شش بار زنا کردن شديدتر است”.
از ابن مسعود روايت است که پيامبر صلى الله عليه و سلم فرمود : “ما أحد أکثر من الربا إلا کان عاقبة أمره إلي قلة” (صحيح ابن ماجه 5518)، يعنى: “کسي نيست که بسيار رباخواري کند، مگر اينکه فرجام کارش به کمي مال (ورشکستگي) مي‌انجامد”.
پس يك مسلمان نبايد تعمل با ربا را سست بگيرد زيرا همانطور كه بيان شد ربا از گناهان كبيره بشمار ميآيد و خداوند متعاملين با ربا را لعن و دور از رحمت خود كرده است، و بايد دنبال معامله حلال بگردد زيرا پيامبر صلى الله عليه و سلم فرمودند: “كل لحم نبت من سحت فالنار اولى به” (روايت إمام أحمد در المسند)، يعنى: “هر گوشتى كه از حرام بر آيد مستحق آتش دوزخ است”، در عوض كسى كه چيزى را بخاطر رضاى خداوند ترك كند، خداوند چيز ديگر و بهترى را جايگزين آن خواهد كرد.
تهيه: حميد
