توبه وباسئ او دولس قرآني جایزې ترلاسه کړئ!
را ټولونه: م. حمد الله دانشمند
سرچینه: تفاسیر، فقه
لومړی باید توبه در وپېژنم: توبه له ګناه نه، بیرته را ستنېدو ته وایي.
[القاموس المحیط، صحاح]توبه: الله پاک ته ور ګرځېدل دي.
[تاج العروس]د شریعت په رڼا کې، توبه: پر ګناه پښېماني او له هغې نه ځان کښل دي، له دې امله، چې هغه د الله پاک نافرماني ده، نه له دې کبله، چې هغه د تن، مال، او عرض تاوان دی. کلکه اراده او پوخ هوډ ده، چې بیا به هغې ګناه ته نه ور ګرزي.
[روح المعاني، الموسوعة]د توبې شرطونه څه دي؟
توبه ۴ شرطونه لري:
۱- له ګناه نه، ځان کښل.
۲- پر تېر پښېماني کول.
۳- کلک هوډ کول، چې بیا به همدا ګناه نه را غبرګوي.
۴- که ګناه د الله پاک د داسې حق اړوند وي، چې تدارک (بیا موندنه) یې شونی وي، لکه: زکات، کفاره او… د توبې تر څنګ هغه هم باید ادا کړي، که د بنده تر حق تړاو ولري؛ نو هغه ته دي خپل حق ورسوي، یا دي ترې بښنه وغواړي.
[الموسوعة الفقهية الكويتية، ١٢٠/١٤]توبه څه وخت نه قبلېږي؟
دوه وخته په اتفاق توبه نه قبلېږي:
۱- کله چې د توبې پراخه دروازه وتړل شي.
زموږ ستر لارښوود نبي علیه السلام مبارک و فرمایل: “الله پاک د لوېدیځ پلو ته یوه دروازه پرانیستې ده، چې سور یې ۷۰ کاله مزل ده، د توبې له پاره، تر هغه به و نه تړل شي، تر څو لمر د لويدیځ له لورې را څرګند شي. [ترمذي، نسائی، ابن ماجه، احمد]
۲- چې روح د انسان و ستوني ته را وخېژي.
نبي علیه السلام مبارک فرمايي: الله پاک د خپل بنده توبه قبلوي، ترڅو چې روح یې حلقوم ته راغلی نه وي. [ترمذي، احمد …]
له دېنه پرته هم ځیني اتفاقي او ځیني اختلافي صورتونه شته، چې توبه نه پکې قبلېږي. پوره تفصیل یې په تفاسیرو او فقهي کتابونو کې موندل کېږي.
هغه ۱۲ جائزې، چې د توبې په کښلو در په برخه کېږي؛ لاندې دي:
۱- الله پاک به در سره محبت وکړي.
[النساء: ۲۲۲]۲- کامیابي به در په برخه شي. [النور: ۳۱]
۳- اعمال به دي قبول شي، ګناهونه به دي ورزېږي. [الشوری: ۲۵، الفرقان: ۷۱]
۴- جنت ته به ننوزې، له دوږخ نه به خلاص شې. [مریم: ۵۹]
۵- الهي بښنه او د هغه – جل جلاله – رحمت به دې په برخه شي. [الاعراف: ۱۵۲]
۶- واړه ناسم عملونه به دي په نیکیو بدل شي. [الفرقان: ۷۰]
۷- د دنیا او آخرت خیر، او ښېګڼه به درکول شي. [التوبة: ۳]
۸- له رښتینو مؤمنانو سره به مل شئ، هغه – جل جلاله – به لوی اجر در کړي. [النساء: ۱۴۶]
۹- له اسمان نه، به برکتونه پري در و ورېږي، قوت او توان به مو یو په دوه شي. [نوح: ۱۱]
۱۰- د الله – جل جلاله – پاک بندګان ملائکه به در ته د بښنې او له دوږخ نه د خلاصون دعا وکړي. [غافر: ۹]
۱۱- یو داسې عمل به دي کړی وي، چې الله پاک یې در نه غواړي او خوښوي یې. [النساء: ۲۷]
۱۲- الله پاک پرې راضي کېږي. [الحدیث: رواه مسلم].
الله پاك دي مونږ ټولو ته د ريښتنې توبې توفیق را په برخه کړې. که مو بشپړه ولوسته؛ “امین” لیکل مه هېروئ!