تلاش در راه نصرت دين
يكي از مطالبات خاص الله متعال از اهل ايمان اين است كه در راه زنده نگهداشتن وبیش از بیش رواج دادن و گستریدن آن دین حق و طریقه عبادت گزاری خداوند که ایشان آنرا راست ونیکو دانسته اختیار کرده اند، هر کس کوشش و سعی که در توان دارند انجام دهند. این امر را در اصطلاح خاص دین جهاد میگویند و دراحوال مختلف صورتهای ان مختلف است. مثلا اگر زمانی احوال و اوضاع به گونه ای شود که استقامت و ثابت قدمی بردین برای شخص یا اهل خانه ای یا قوم او دشوار گردد وخدا ناخواسته مصایب و تکالیفی زیادی به سبب این استقامت میبایست کشید،پس کوشش کردن در ثابت قدم نگهداشتن خود و خانواده وقوم خود در چنين احوال، جهاديست بسيار بزرگ .
به همين صورت اگر زمانی، ملتى يا قومى که خود را مسلمان مى نامد به سبب جهالت و غفلت از دين بدور افتد، پس کوشيدن در اصلاح و تربيت دينى آنان و صرف کردن جان، مال و وقت خود درين راه نيز نوعى از جهاد است.
به همين گونه رسانيدن پيغام دين به آن بندگان خدا که از دين صحيح خدا و از احکام نازل شده او بى خبرند، و تلاش و کوشش در مطلع ساختن ايشان به احکام الهى به طرز خردمندانه و همدردانه و مخلصانه نيز قسمى از جهاد است.
واگر زمانى قدرت ونيروى ملي وملکى در دست اهل ايمان باشد و دين خدا متقاضى گردد که اين قدرت و نيروى ملى براى محافظت ونصرت دين خدا مورد استعمال قرار گيرد، پس استعمال اين قدرت و نيرو جهت محافظت و نصرت دين، مطابق قوانين مقرره الله متعال جهاد است. ليکن جهاد بودن و عبادت بودن اين استعمال قدرت دو شرط را داراست:
يکى اين که اين اقدام به خاطر مفاد شخصى يا ملى و يا تعصب و دشمنى شخصى ويا ملى نباشد، بلکه مقصد اصلى، صرف تعميل حکم خدا و خدمت به دين خدا باشد. و شرط دوم اينکه بطور کامل بر قوانين جهاد پابندى صورت گيرد. و اگر قدرت مذکور بدون اين دو شرط مورد استعمال قرار گيرد، در نظر دين نه جهاد نيست بلکه فساد است.
به همين صورت بيان کردن سخن حق در مقابل حکمرانان جابر و ظالم، چه مسلمان باشند وچه غير مسلمان، نيز گونه اى خاص از جهاد است که در حديث شريف(( افضل الجهاد)) ناميده شده است.
هر يکى از اين صورتهاى حمايت و حفاظت دين که در بالا ذکر رفت ، در مواقع خود از فرائض اسلام است و لفظ جهاد چنانکه در بالا گفتيم، درجه به درجه شامل همگيست.
اينک در باره تاکيد و فضيلت آن چند آيات واحاديث را ببينيد:
((وجاهدوا في الله حق جهاده، هو اجتباکم)) و در راه خدا کوشش کنيد چنانکه حق آنست، خداوند شما را ( براي دين خود) برگزيده است.
در حديثي وارد است که آن حضرت صلى الله عليه وسلم فرمودند:
(( ايستادن يکي از شما در راه خدا و سهم گرفتن او در آن ( يعني تلاش و کوشش و نصرت وحمايت دين خدا) بهتر از هفتاد سال نماز او در گوشه خانه اش است.
مولانا محمد منظور نعماني (رح)