بایدها و نبایدهای روز میلاد رسول الله صلی الله علیه وسلم

یکی از روزهای مهم و سرنوشت ساز همانا 12 ربیع الاول، روز درخشیدن خورشید نبوت واپسین یعنی پیدایش رسول الله صلی الله علیه وسلم می باشد.

تکرار این تاریخ در تقویم جهان، باردیگر، جهانیان را به تعمق و ژرفنگری پیرامون شخصیت و جایگاه رسول الله صلی الله علیه وسلم، پیام ها و اندرزهای زندگی ایشان، دشواری ها و مشکلات، آلام و رنج های روزگار دعوت و مبارزه برای رساندن پیام پروردگار برای بشریت و هدایت جامعه انسانی به سوی رستگاری و سرافرازی، مجاهدت و تلاش های خستگی ناپذیر و مستمرایشان در پیراستن جوامع انسانی از کفر، شرک و اعمال زشت و رهنمونی به شاهراه سعادت برانگیز و تأمین عدالت و ایجاد پیوندهای برادری و همگرایی و … وامیدارد.

آنچه که مهم است این است که  در این روز چه باید کرد و از چه باید اجتناب ورزید؟ چگونه به استقبال و پذیرایی این روز شتافت؟
این موضوع در چنین شرایط حساس، خیلی ارزشمند و قابل تأمل است، چون، شاهد هستیم که پس از پایان جنگ سرد و فروپاشی اتحادیه جماهیرشوروی، توطیه ها و دسایس علیه اسلام و علیه پیامبر اسلام شدت یافته است، معاندان اسلام و استعمار غرب پیوسته در صدد هستند که چهره اسلام و رسول الله صلی الله علیه وسلم را وارونه به معرفی گیرند و برای ملت خود از ایشان تعریفی نادرست و غیرواقعی ارایه نمایند تا بدین وسیله، بتوانند سدی بزرگ فرا راه گرویدن ملت های شان به اسلام را ایجاد نمایند، چون اسلام به طور طبعی اش امروز دارد سیرصعودی خود را در جوامع اروپا و امریکا می پیماید و به عنوان یگانه نسخه ی بی بدیل شفابخش و نهایت بخش دردها و آلام روح و روان و رهایی از اضطرابات روحی و ناهنجاری های اخلاقی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی جای یافته است.
نشر کاریکاتوری و فلم مبتذل و تأسف انگیز از رسول الله صلی الله علیه وسلم نیز قدمی در راستای برآوردن همین اهداف شوم، یعنی خاراندازی و توطیه چینی فرا راه رشد و پیشرفت اسلام، بود.

امید می رود که با گذشت مدتی کم، در میان جوامع غرب نفوذ بیشتر یابد و قلمروش گسترده تر گردد.

بنابرین، مکلفیت هر فر مسلمان است که به پیمانه ی امکانات و توانمندی خویش، در زمینه ی احیای سنت، آموزش و فراگیری سیرت رسول الله صلی الله علیه وسلم و بهره گیری از آن،  و خنثا سازی توطیه ها و دسایس استعمار و معاندان اسلام و برداشتن موانع از مسیر دعوت اسلامی و رساندن پیام نبوی برای بشریت تلاش بخرچ دهند.

در روز میلاد رسول الله چه باید کرد؟
موضوع اساسی  این مقال تماس روی پاسخ گفتن به این سوال است که درفرصت فرارسیدن روز تولد رسول الله صلی الله علیه وسلم چه باید انجام داد و چگونه از این روز استفاده کرد؟
آیا تنها به برگزاری جشن میلاد پرداخت، آنهم آلوده با بدعت ها و خرافات؟
آیا این روز را با  قوالی خوانی و نعت سرایی استقبال کرد؟
آیا تنها با تعطیل رسمی این  روز، به پذیرایی میلاد رسول الله شتافت؟
با چنین رویکرد، می توانیم تحولی را در زندگی خود به وجود آوریم؟
آیا با این کارکردهای ما روح رسول الله شاد و الله متعال از ما راضی می گردد و مسئولیت ما در قبال سنت رسول الله، دساتیر و اوامرشان  ادا می گردد و توطیه های استعمار از بین می رود؟
هرگز، با چنین حرکت های نمادین و پذیرایی های تشریفاتی و دهن شیرین کردن ها، مسئولیت ما رفع نمی گردد و تحولی مبنی بر احیا سازی سنت رسول الله و نهادینه کردن آن در زندگی عملی ما به وجود نمی آید.

شاهد هستیم که بسا از مردم، از یکسو، همیشه به استقبال گرم این روز با نعت خوانی و محفل ختم قرآن و تقسیم حلوا می پردازند و از سوی دیگر، زندگی عملی شان تهی است از سنت رسول الله صلی الله علیه وسلم و مخالفت با اوامر و نظام آنحضرت صلی الله علیه وسلم.

مهم این است که ما به استقبال این روز به گونه ی بپردازیم که سبب ساز برای احیای سنت و تجدید تعهد با الله متعال باشد در رفتن به راه رسول الله و تحقق اساسات اسلام و مبارزه علیه توطیه های معاندان اسلام.

در این روز بایستی، روی چگونگی التزام و پابندی به تعالیم رسول الله و نهادینه کردن فرمان ایشان در زندگی فردی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و اخلاقی به تعمق پرداخت و راه تعمیل و تحقق آن را سنجید.

استقبال اساسی این است که ما متعهد شویم براینکه سنت ایشان صلی الله علیه وسلم را گسترش دهیم و پیام شان را برای اقشار مختلف برسانیم و در راه پاسداری آن همت بخرچ دهیم و پیوند خود را با اسلام و تعالیم اسلامی محکم تر سازیم و حق و باطل، عدل و ظلم را با محک ایشان به سنجش گیریم.

بدانیم که رسول الله صلی الله علیه وسلم چه شخصیتی بود و در راه رساندن پیام الله متعال برای بشریت به په پیمانه زحمات، آلام، مشکلات و دشواری ها را متحمل شد و به چه پیمانه بر امت خود مهربان و دلسوز بود و برای ما چه پدیده ی را به ارث گذاشته است که با چنگ زدن به آن راه سعادتمندی را در می یابیم و بدانیم که پیروی  از ایشان و الگو قرار دادن شیوه حیات و برخوردهای اجتماعی و سیاسی، مایه و پایه سرافرازی و عزتمندی است، ای کاش به عوض، محافل تشریفاتی و ارتکاب بدعت ها و خرافات، عزتمندی خود را در التزام بیشتر به مفاهیم و پیام های ایشان به جستجو بگیریم و بیشتر کوشش کنیم که سیرت بخوانیم اما به چشم عبرت گفتن و اندوختن توشه ی سعادت بار.

آیا برگزاری محفل سیرت در روز میلاد رسول الله جایز است؟
در این زمینه بهتراست که فتوای دو عالم برجسته را نقل نمایم که ایشان در این مورد قضاوت عادلانه نموده اند:
استاد فیصل مولوی نایب رئیس مجلس افتاء و تحقیقات مسلمانان اروپا دراین زمینه می‌فرماید:
این مساله از نقطه نظر شرعی جایز می‌باشد- اگر چه اصلی در گذشته نداشته است؛ یعنی نه صحابه نه تابعین و نه تابعان تابعین از اهل فقه دینی که بهترین نسل‌ها بوده‌اند، این جشن را نگرفته‌اند. اما زمانی که بیشتر مسلمانان، نسبت به صفات و زندگی پیامبر(ص) نا آشنا شدند و نمی‌دانستند که پیامبر(ص) چگونه با سادگی، فروتنی، مهربانی و دلسوزی زندگی می‌کرد و محبت پیامبر(ص) در دل بسیاری از آنها به محبتی سطحی و ظاهری تبدیل شد، یکی از پادشاهان مسلمانان، دانشمندان را جمع کرد و از یکی از آنها خواست کتابی تالیف کند که به زندگی پیامبر(ص) از ولادت تا وفات و ذکر اخلاق نیکوی ایشان بپردازد.

به این مناسبت جشن بزرگی برگزار کرد و از آن زمان جشن گرفتن به این مناسبت رسمی شد که بسیاری از علماء آن را خوش داشتند و تا امروز ماندگار شد.
اما لازم به یادآوری است: برگزاری این جشن، یکی از عباداتی نیست که خداوند تشریع کرده باشد، ولی جزء عادات و عرف‌هایی است که مردم به‌وجود می‌آورند، سپس چناچه مورد حرامی در آن نباشد، شرع آن را مباح می‌داند و اگر شامل مواردی حرام باشد، آن را منع می‌کند. اما یاد ولادت پیامبر(ص) با توجه به اینکه یادآوری سیره و اخلاق پیامبر(ص) است، مباح است و- انشاءالله – دربردارنده اجر زیادی نیز خواهد بود، ولی باید درباره بسیاری از انحرافات و لغزش‌هایی که در برخی کتاب‌های مولودی‌نامه ذکر شده و گاهی به مرز کفر می‌رسند، درحذر بود؛ زیرا این موارد، اگر در غیر مراسم مولودی هم باشند، حرام هستند و چنانچه با این جشن‌ها نیز همراه شود، این مراسم نیز حرام می‌شود.

شیخ یوسف قرضاوی نیز می‌فرماید:
گونه‌ای از جشن‌ها هستند که می‌توانیم آنها را تایید کنیم و برای مسلمان مفید بدانیم (مانند جشن مولودی)
گرچه می‌دانیم که صحابه(رضوان الله علیهم) نه به مناسبت ولادت پیامبر(ص)، نه به مناسبت هجرت پیامبر(ص) یا غزوه بدر، جشن نمی‌گرفتند. چرا؟
زیرا آنها عملا در این گونه مناسبت‌ها زیسته‌اند٬ با پیامبر زندگی می‌کردند٬ پیامبر در درونشان زنده بود و از خاطره‌شان یاد وی پاک نمی‌شد. سعدبن‌ابی‌وقاص رضی الله عنه می‌فرماید: همچنانکه قرآن را به فرزندانمان حفظ می‌کردیم٬ اخبار غزوات(جنگ‌های پیامبر عليه السلام) را برای آنها روایت می‌کردیم. به این صورت که برای آنها نقل می‌کردند که مثلا در غزوه بدر٬ احد٬ خندق٬ خیبر و… چه اتفاقاتی افتاده است یا در زندگی پیامبر چه رویدادهایی بوده است. بنابراین در آن زمان نیازی به یادآوری این رویدادها نداشته‌اند.
سپس دوره‌ای پیش آمد که مردم این رویدادها را فراموش کردند و از ذهنشان٬ از عقل و درونشان پاک شد٬ پس مردم نیازمند زنده نگه‌داشتن این مفاهیم نزد خود و یادآوری این آثار بودند. درست است برخی بدعت‌ها وارد این مراسم شده است. اما من می‌گویم ما جشن می‌گیریم که واقعیات سیره و رسالت را برای مردم یادآوری کنیم. هنگامی که من برای ولادت پیامبر(ص) جشن می‌گیرم٬ در واقع دارم ولادت رسالت را جشن می‌‌گیرم و دارم رسالت و سیره رسول الله(ص) را برای مردم یاد آوری می‌کنم.

در هجرت نیز این رویداد عظیم و درس‌هایی که از آن می‌گیریم٬ برای مردم یاد‌آوری می‌کنیم٬ تا مردم را به سیره پیامبر(ص) مرتبط سازیم(لقد کان لکم فی رسول الله اسوة حسنه لمن کان یرجوالله و الیوم الاخر) تا چنانکه صحابه فداکاری کردند، فداکاری کنیم و چنانکه علی(رض) فداکاری کرد، هنگامی که در بستر پیامبر خوابید، چنانکه اسماء فداکاری کرد که هر روز از کوه ثور- آن کوه سخت- بالا می‌رفت، فداکاری کنیم٬ تا چنانکه پیامبر برای هجرت برنامه‌ریزی کرد٬ ما نیز{‌برای خود‌} برنامه‌ریزی کنیم و تا اینکه بر خدای خویش توکل کنیم، چنانکه وی بر خدای خویش توکل کرد. هنگامی که ابوبکر به او گفت: سوگند به خدا! ای پیامبر! اگر یکی ازآنها جلوی پای خود را بنگرد، ما را خواهد دید. پیامبر در پاسخ فرمود: ای ابوبکر تو درباره دو نفر که خداوند سوم آنها است چه گمانی دارید؟ اندوهگین مباش که خداوند با ماست.

تهيه: نقيب الله حميد