اين مسأله شرعي است كه تعداد كثيري از علاقمندان مسائل ديني وشرعي اعم از برادران وخواهران در مورد آن سوالاتي داشتند كه بايد روي آن بحث تفصيلي داشته باشيم واز اهميت اين عبادت مالي حرف بزنيم تا اينكه هموطنان عزيز ما در مورد آن آگاهي كامل داشته باشند.

عقیقه ذبیحه ای است که بخاطر شكر گزاري الله متعال با آمدن طفل نوزاد در دنيا ذبح میشود.
این عبادت وبجا آوري شكرانه الله متعال يعني عقيقه سنت رسول الله صلى الله عليه وسلم است البته واجب وفرض نيست.
در اصل عقيقه در روز هفتم بعد از ولادت طفل انجام داده مي شود..واگر كمي به تأخير بيفتد باكي ندارد.
براي پسر دو گوسفند وبراي دختر يک گوسفند سنت است.

کساني که در طفوليت ودر روز هفتم بعد از ولادت سنت عقیقه را بجا آورده نتوانسته اند نظر به عذر نفهميدن ويا شرائط اقتصادي وغيره مي توانند در جواني وبرزگ سالي وحالا عقيقه كنند براي خود وأولادهاي خود…واجر وثواب بجا آوردن اين سنت براي شان نوشته مي شود. .از پسر دو گوسفند وبراي دختر یک گوسفند عقیقه می شود.
مي شود كه گوسفند عقيقه را براي نهاد هاي خيريه ويا مدارس داد تا آنها عقيقه را ترتيب دهند .

كساني كه در خارج كشور زندگي مي كنند مي توانند اشخاص وافراد ويا نهاد هاي خيري را را توكيل كنند وپول ومصرف عقيقه را براي شان روان كنند كه آنها اين سنت را بجا بياورند.

گوشت عقيقه را مي توانند خام توزيع كنند ونيز مي توانند كه مهماني ترتيب دهند ودوستان را دعوت كنند.
عقيقه سنت ومستحب است اگر كسي نتوانسته كه اين سنت را بجا بياورد قصدا ويا عمدا گنهگار نشده تنها از ثواب وفضيلت اين سنت مهم بي بهره ومحروم شده زيرا كه عقيقه برحسب فرموده فقهاي اسلام سنت مؤکد است که امر به آن و تأکید بر آن در

احادیث بسیاری آمده واز جمله:
از سمرهبن جندب رضي الله عنه در حديث صحيح روایت شده که رسول الله صلى الله عليه وسلم فرمود: ” کل غلام موتهن بحقیقته، تذبح عنه یوم سابعه، و لیسمّی”

هر کودک در گرو عقیقة خود است که در روز هفتمش بخاطر شكرانه بدنيا آمدنش ذبح میشود و نامگذاری میگردد».
امام ترمذی رحمه الله فرموده است: ” عمل بر این حدیث در نزد علما به گونه ای است که مستحب می ‏پندارند در روز هفتم ولادت، از جای او ذبح شود و اگر در روز هفتم میسر نشد در روز چهاردهم و هرگاه ممکن نشد در روز بیست و یکم از جایش عقیقه صورت گیرد و گفته اند که در عقیقه هر گوسفندی کفایت نمی کند مگر آنچه در قربانی کردن بسنده باشد”.

امام احمد بن حنبل رحمه الله در بيان اهميت عقيقه فرموده است : “عقیقه سنت رسول الله صلى الله عليه وسلم است و ایشان از جای حسن و حسین عقیقه نموده اند و صحابه نیز چنین کردهاند”.

و فرموده آن حضرت صلى الله عليه وسلم : “مرتهن بعقیقته”؛ معنایش این است که شفاعت او برای مادرش هرگاه در کودکی مرد، در گرو عقیقه از جای اوست و اگر از جای او عقیقه ای نکرده باشند، برای پدر و مادر شفاعت نمی کند”.

ابن حجر عسقلاني شارح بخاري نوشته است: ” خطابی میگوید: مردم در این مورد اختلاف نموده اند و نیکوترین مطلبی که در این باره گفته شده چیزی است که امام احمد بدان نظر داده که گفته: این در شفاعت است. هدفش این است که هرگاه از جای او عقیقه نشود و در کودکی بمیرد، در مورد پدر و مادرش شفاعت نمییابد” .

معنایش این است که عقیقه لازمه آن است که ناگزیر باید انجام شود. از اینرو، نوزاد را در وجوب عقیقه و جدا نبودن آن از او به مال گروشده ای تشبیه نموده که در دست گروگیرنده است. که این خود گفته آنانی را که به وجوب آن حکم کرده‏اند، تقویت میکند.

عطاء خراسانی رحمه الله نیز فرموده احمد بن حنبل را تأیید نموده و بیهقی آن را به اسناد خویش از او روایت کرده است.
از أم المؤمنين عائشه رضي الله عنها روایت شده که گفت: رسول الله صلى الله عليه وسلم فرمود: “عن الغلام شاتان مکافئتان، و عن الجاریه شاه”

از عوض نوزاد پسر دو گوسفند همسان و از عوض دختر یک گوسفند ذبح می‏شود.
در روايت دیگری آمده: “أمرنا رسول الله صلى الله عليه وسلم أن نعق عن الجاریه شاه، و عن الغلام شاتین”
رسول الله صلى الله عليه وسلم به ما دستور داد که از عوض نوزاد دختر یک گوسفندی و از عوض نوزاد پسر دو گوسفند عقیقه نماییم.

این خود دلالت بر این می کند که حق فرزند بر پدرش این است که از جای او عقیقه کند و هرگاه خود چیزی نداشت قرض نموده از عوض او عقیقه نماید مشروط برآنکه مطمئن باشد که ادای دین را کرده میتواند؛ زیرا این کار نیکو و پسندیده است.
امام احمد رحمه الله نوشته است: هرگاه نزد او چیزی نبود که عقیقه کند و قرض گرفت، امیدوارم الله متعال برایش عوض آن را بدهد؛ زیرا او سنتی را زنده داشته است.

صالح پسرش برایش گفت: برای مرد فرزندی زاده میشود و چیزی ندارد که از جای او عقیقه کند. کدام را دوست تر میداری که قرض گیرد و از جایش عقیقه نماید یا آنکه این عقیقه را به تأخیر بيندازد تا خود توانگر شود؟ گفت: سخت ترین آنچه در مورد عقیقه شنیده ایم، حدیث حسن از سمره رضي الله عنه است که پیامبر صلى الله عليه وسلم فرمود: ” کل غلام رهینه بعقیقته” و همانا امیدوارم هرگاه قرض گرفت که او تعالى بزودی برایش عوضی دهد؛ زیرا او سنتی از سنتهای رسول الله صلى الله عليه وسلم را زنده داشته و از چیزی که از او روایت شده، پیروی کرده است.

فقيه حنبلي شیخ الاسلام ابن تیمیه رحمه الله می نويسد: محل انجام آن این است که شخص خود قدرت این کار را داشته باشد ورنه قرض نگیرد؛ زیرا در این صورت به خود و كسي كه از او قرض خواسته زیان رسانیده است.

حکمت مشروعیت عقیقه:

عقیقه به دلیل حکمت های بسیاری مشروع گردیده و از آن جمله:
شکرگزاری دربرابر الله متعال برای نعمت فرزند.
پخش ونشر کردن نسب فرزند و گواه گرفتن مردم بر او تا در مورد او چیزی ناپسندیده و ناروا گفته نشود.

اقتدا و پیروی به ابراهیم خلیل عليه السلام؛ هنگامی که قوچی را که خداوند دربرابر فدیه فرزندش اسماعیل عليه السلام قرارداد، ذبح نمود و این خود سنتی شد در فرزندانش که پس از آن می آیند که هرکدام در هنگام ولادت فرزندش گوسفندی را ذبح نماید و در خیالش چنین پندارد که چنان ابراهیم خلیل عليه السلام فرزندش را در راه الله متعال بذل و بخشش نموده است. که در این کار مفاهیم احسان و اطاعت کامل در وجود انسان تحریک میشود.

ابن القیم رحمه الله در اين مورد نوشته است: ” و بعید نداند که شاید این کار سبب حفظ او از شیطان پس از ولادتش گردد و چنانکه درهنگام آمیزش و نهادن او در رحم، نام الله متعال را یاد آور شده بود تا او را از زیان و ضرر شیطان حفظ فرماید.

از اینرو، اندک اند آنانی که پدر و مادرشان عقیقه از عوض شان را فروگذاشته اند، مگر آنکه در دام شیطان و وسوسه و گمراهی او قرار دارند؛ که اسرار و رمز و رازهای شریعت بزرگتر از این میباشد.