ابليس آدم عليه السلام څنګه خطا کړ؟
وروسته تردې چي آدم عليه السلام او حواء رضي الله عنها په جنت کي مېشت سول الله جل جلاله دوى ته اجازه وکړه چي دهرډول درختو څخه هر ډول مېوې وخوري مګر ددوى دازميښت په موخه يې ديوې درختي دخوړلو څخه منعه کړه داچي دغه درخته کومه درخته وه الله جل جلاله يې په اړه هيڅ بيان نه دئ کړى نو موږ ته هم لازمه نه ده چي ددغه درختي تعين وکړو او نه يې اړتيا سته ، ابن کثير په البداية والنهاية کي ليکلي دي : الله جل جلاله ددغه درختي تعين مبهم پرې ايښى دئ که چيري ددغه درختي په تعين کي کومه ګټه واى نو الله جل جلاله به حتما ددغه درختي تعين کړى واى.
الله جل جلاله آدم عليه السلام او حواء رضي الله عنها دشيطان دخطا کولو څخه بېرولي وه دوى دغه بېره هېره کړې وه په ځانګړي ډول هغه وخت چي ابليس دوى ته زيات قسمونه واخستل چي زه تاسو ته نصيحت کونکى يم او دوى ته يې قسم وکړ، چي که تاسو ددغه درختي څخه خوراک وکړئ نو تاسو به تل په جنت کي ياست ، الله جل جلاله يې داسي حکايت کوي:
وَيَا آدَمُ اسْكُنْ أَنْتَ وَزَوْجُكَ الْجَنَّةَ فَكُلَا مِنْ حَيْثُ شِئْتُمَا وَلَا تَقْرَبَا هَذِهِ الشَّجَرَةَ فَتَكُونَا مِنَ الظَّالِمِينَ (19) فَوَسْوَسَ لَهُمَا الشَّيْطَانُ لِيُبْدِيَ لَهُمَا مَا وُورِيَ عَنْهُمَا مِنْ سَوْءَاتِهِمَا وَقَالَ مَا نَهَاكُمَا رَبُّكُمَا عَنْ هَذِهِ الشَّجَرَةِ إِلَّا أَنْ تَكُونَا مَلَكَيْنِ أَوْ تَكُونَا مِنَ الْخَالِدِينَ (20) وَقَاسَمَهُمَا إِنِّي لَكُمَا لَمِنَ النَّاصِحِينَ (21) فَدَلَّاهُمَا بِغُرُورٍ فَلَمَّا ذَاقَا الشَّجَرَةَ بَدَتْ لَهُمَا سَوْءَاتُهُمَا وَطَفِقَا يَخْصِفَانِ عَلَيْهِمَا مِنْ وَرَقِ الْجَنَّةِ وَنَادَاهُمَا رَبُّهُمَا أَلَمْ أَنْهَكُمَا عَنْ تِلْكُمَا الشَّجَرَةِ وَأَقُلْ لَكُمَا إِنَّ الشَّيْطَانَ لَكُمَا عَدُوٌّ مُبِينٌ (22) قَالَا رَبَّنَا ظَلَمْنَا أَنْفُسَنَا وَإِنْ لَمْ تَغْفِرْ لَنَا وَتَرْحَمْنَا لَنَكُونَنَّ مِنَ الْخَاسِرِينَ (سورة اعراف الايات ١٩ الي ١٣)
ژباړه : اې آدمه ! ته او ستا مېرمن په جنت کي اوسئ ، دهرشي څخه چي موخوښه سي خوراک کوئ او دغه درختي ته مه نژدې کيږئ نو تاسو به دتېري کونکو څخه سئ ، نوشيطان وسوسه ورواچول څو هغه څه ددوى ښکاره کړي چي دوى پټ کړي وه ددوى دعورتونو څخه او ورته وې ويل : ستارب ددغه درختي څخه نه ياست منعه کړي مګر ددې لپاره چي تاسو به ملائکي سئ او يا به همېشه په دې جنت کي پاته سئ ، او قسم يې ورته وکړ، چي زه تاسو ته دنصيحت کونکو څخه يم. نودوى يې په فريب کي واچول کله چي دوى دغه درخته وخوړل ، ددوى عورتونه ښکاره سوه دوى دجنت ددرختو پاڼي پر خپل عورتو باندي چسپولې چي عورت پټ کړي ، او اواز وسو دوى ته دخپل رب دلوري څخه چي ما تاسو ددغه درختي دخوراک څخه منعه کړي نه واست؟ او تاسو ته مي نه وه ويلي چي شيطان ستاسو ښکاره دښمن دئ؟ دوى وويل : اې زموږ ربه! موږ پر خپلو ځانو باندي ظلم وکړ، که موږ ته مغفرت ونه کړې او رحم پرموږ باندي ونه کړې موږ به خامخا دسختو تاوانيانو څخه سو.
ځينو مفسرينو ويلي دي چي آدم عليه السلام په دې وجه تېروتئ چي دده ګمان وو چي ددغه يوې درختي څخه به خوراک نه کوي ، که دهغې درختي دجنس څخه دبلي درختي څخه خوراک وکړي پروا به نه کوي له دې امله ده خوراک وکړ، يعني که فرض کړو چي الله جل جلاله دى دغنمو ددرختي دخوراک څخه منعه کړى وو نو الله جل جلاله دغنمو يوې درختي ته اشاره کړې وه چي ددغه درختي څخه خوراک مه کوه ، مطلب دده دانه وو چي دغه درخته چي اشاره ورته وسوه ددغه درختي څخه خوراک منعه دئ بلکي دغه درخته اوهره دغنمو درخته چي وي خوراک ځني منعه دئ ، آدم عليه السلام دامطلب ځني اخستى وو چي دغنمو دغه درخته چي اشاره ورته وسوه ددې څخه خوراک منعه دئ دغنمو دبلي درختي څخه خوراک منعه نه دئ.
دآدم عليه السلام ددغه تېروتني په اړه صحيح قول دادئ چي آدم عليه السلام چي کله دهغه ممنوعه درختي څخه خوراک کاوه دده هېر و ځکه الله جل جلاله په قرآنکريم کي دده دغه هېره ياده کړې ده او فرمايي:
وَلَقَدْ عَهِدْنَا إِلَى آدَمَ مِنْ قَبْلُ فَنَسِيَ وَلَمْ نَجِدْ لَهُ عَزْمًا .( سورة طه الاية ١١٥)
ژباړه : بېشکه موږ آدم عليه السلام ته حکم استولى و مخکي نو ده هېر کړى او موږ دى نه کړى پيدا ددغه کار لپاره ټينګ قصد کونکى .()