آیا كار های خانه مسؤلیت شرعی زن است؟
اساس پیوند بین زن وشوهر، برپایه مساوات بین مرد وزن درحقوق ووظایف قرار دارد. زیرا خداوند میفرماید:« ولهن مثل الذي علیهن بالمعروف، وللرجال علیهن درجة»
یعنی: همانگونه که برای مردان حقوقی است که زنان موظف بانجام آن هستند برای زنان نیز حقوقی استکه برابرعرف و عادت مردان موظف بانجام آن هستند و هر دو باید برابر شریعت با همدیگر رفتارنمایند. چون مردان مالک طلاقند و مهریه و انفاق زن برآنان واجب است، مردان بر زنان درجه ی برتری دارند. این آیه حقوق مساوی برابر با حقوق مردان را به زنان داده است پس هر چیزیکه از زنان خواسته شود، از مردان نیز خواسته میشود.
اسلام اساس و پایه رفتار متقابل بین زن و شوهرو تنظیم زندگی بین آنان را بر اساس و پایه فطری وسرشتی نهاده است: چونمرد بیش از قدرت وتوانائی کار و کسب و تلاش وکوشش خارج ازمنزل را دارد، و زن بیش ازمرد بر ادارهکار خانگی و تربیت و پرورش فرزندانو فراهم نمودن وسایل آسایش خانگی، توانائی دارد، مرد به چیزی موظف و مکلف شده استکه با حال او مناسبت دارد و زن هم بچیزی موظف و مکلف شده است که با سرشت او سازگار است. بنابراین کار خانه و خانوادگی از داخل و خارج سامان و نظام میگیرد و آنوقت هیچکدام از زن و شوهر، موجبات انقسام و از هم گسیختگی خانه را فراهم نمیکنند و این مسئولیت را بعهده نمیگیرند.
پیامبر صلی الله علیه و سلم در میان علی و فاطمه داوری نمود و خدمات خانگی و داخل خانه را به فاطمه سپرد و کار و کسب خارج از خانه را بعهده علی واگذاشت.
بخاری ومسلم روایتکردهاند که فاطمه به حضور پیامبر صلی الله علیه و سلم رفت و از سستی و ناتوانی دستهایش شکوه نمود و از او خواست که زنی را به خدمتگزاری او بگمارد. پیامبر صلی الله علیه و سلم گفت:«ألا أدلكم على ما هو خیر لكما مما سألتما: إذا أخذتما مضاجعكما فسبحا الله ثلاثا وثلاثین، واحمدا ثلاثا وثلاثین، وكبرا أربعا وثلاثین، فهو خیر لكما من خادم» [آیا میخواهید شما را بچیزی راهنمائی کنم که برایتان، از خدمتگزار بهتر باشد؟ هرگاه برختخواب رفتید و بر پهلو خوابیدید، 33 بار سبحان الله و 33 بار الحمد لله و 34 بار الله اکبر بگوئید، این برای شما از خادم بهتر است]. از اسماء دختر ابوبکر روایت است که گفت: من تمام کارهای خانگی زبیربن عوام -شوهرم - را انجام میدادم و او اسبی داشت که من به وی رسیدگی میکردم و علفش را میدادم و آن را پرورش مینمودم. او آن را آب و علف میداد و سطل را درست میکرد و خمیر را میساخت و خرما را از فاصله دو سوم فرسخ بر سر مینهاد و بخانه می آورد.
از این دو حدیث برمی آید که زن موظف است، بانجام کارهای خانگی، همانگونه که مرد موظف است به نفقه دادن وی. فاطمه دختر پیامبر صلی الله علیه و سلم از رنج کارهای خانگی که انجام میداد پیش پیامبر صلی الله علیه و سلم شکوه نمود و پیامبر صلی الله علیه و سلم به علی نگفت:که انجام خدمات خانگی بعهده فاطمه نیست، بلکه بعهده خود شمااست. و همچنین پیامبر صلی الله علیه و سلم وقتی دیدکه اسماء دختر ابوبکرکارهای خانگی شوهرش را انجام میدهد به وی نگفت:که بر تو خدمتی نیست بلکه او را در انجام خدمات خانگی بحال خود گذاشت.
و همچنین پیامبر صلی الله علیه و سلم نسبت به انجام خدمات زنان پیامبر صلی الله علیه و سلم در خانه چیزی نگفتهاند، و حال آنکه میدانستکه در میان آنان کسانی هستندکه ناراضی میباشند وکسانی هستندکه راضی هستند ابن القیمگفته است: این مطلب چیزی استکه درآن شکی نیست و برای اینکار میان شریف و غیر شریف و فقیر و غنی، فرقی نیست و دیدیمکه شریفترین زنان جهان به نزد پیامبر صلی الله علیه و سلم رفت و از خدمات خانگی شکوه نمود و او به شکایت او ترتیب اثر نداد.
بعضی از علمای مالکیهگفتهاند: بر زن استکه خدمات مسکن و منزل خود را انجام دهد، اگر بعلت ثروتمندی پدرش یا مرفه الحال بودن او، شریف و آبرومند باشد، بر وی استکهکار منزل و خادم را ادارهکند و اگر متوسط الحال باشد باید رختخواب انداختن و امثال آن را نیز انجام دهد و اگر پاینتر باشد باید کارهای خانگی و پخت و پز و شستشو را نیز انجام دهد و اگراز زنانکرد و دیلم وکوهستان باشد، بایدکارهایی را انجام بدهدکه عرفاً و عادتاً زنانشان بر عهده دارند و مردان نیز در قبال زنان مسئولیت دارندکه خداوند میفرماید:
«ولهن مثل الذي علیهن، بالمعروف» [همانگونه که بر مردان حقوقی است برابر عرف در برابر زنانشان، بر زنان نیز حقوقی است برابر عرف در قبال شوهرانشان] . بنقل از تفسیر قرطبی تفسیر سوره بقره آیه 229.
و از زمانهای بسیار دور و امروز نیز اینگونه خدمات درکشورهای اسلامی بعهده زنان بوده و هست. زنان پیامبر صلی الله علیه و سلم و زنان اصحاب اوکارهایی از قبیل تهیه آرد به وسیله دست آس و نان پزی و پخت و پز و فرشگستردن و پذیرائی وامثال آن را انجام میدادند وکسی را در میان آنان سراغ نداریم،که از انجام آنها خودداریکرده باشد، اگر آنان توانایی انجام این خدمات را نه داشتند، آنها این خدمات را از آنان نمی خواستند.
از سايت جامع فتاوای اهل سنت و جماعت