نشانه های اخلاق نیکو

اخلاق نیکو دارای نشانه هایی است که هرگاه در شخصی موجود گردد، دانسته می شود که آن شخص انسان خوش اخلاقی است. عمده ترین نشانه های اخلاق نیکو، نشانه های زیر است:

1ـ خود داری از افراط در مخالفت: شخصی که از مخالفت دوری می گزیند و سعی در مخالفت نمی ورزد جز در جایی که بسیار ضروری باشد، این دلیل بر اخلاق نیک .

2ـ حیا وآزرم شدید: کثرت حیاء دلیل اخلاق نیک است و قلت آن نشانۀ اخلاق زشت. در روایات آمده است که پیامبر بزرگ اسلام ـ صلی الله علیه وسلم ـ از دوشیزه گان پاکدامن پرده نشین هم با حیاتر بوده است. پیامبر اسلام ـ صلی الله علیه وسلم ـ حیا را شعبه ای از ایمان دانسته است. آن حضرت در حدیث دیگری فرموده است:« إِنَّ لِكُلِّ دِينٍ خُلُقًا ، وَإِنَّ خُلُقَ الإِسْلاَمِ الْحَيَاءُ» ترجمه: « هر دینی دارای اخلاقی است و اخلاق اسلام حیا می باشد».

3- دوری از تعقیب اشتباهات: کسی که از تعقیب اشتباهات دیگران خود داری کرده به رفع وازالۀ اشتباهات خویشتن مشغول می گردد، همان دلیل داشتن اخلاق نیکو است. پیامبر صلی الله علیه وسلم فرموده است:« مَنْ أَقَالَ عَثْرَةً أَقَالَهُ اللَّهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ» ترجمه:« كسي كه عيب مسلماني را فاش نمايد خداوند متعال در روز قیامت خود آن شخص را رسوا می گرداند».

4ـ عذر پذیری و معذور شمردن: انسان همواره دچار اشتباهات می گردد؛ ولی بهترین شخص آن است که از اشتباهات دیگران درگذر شود، و عذرپذیر باشد، وکوتاهی های دیگران را نادیده گیرد. پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ فرموده است:« مَنِ اعْتَذَرَ إِلَى أَخِيهِ بِمَعْذِرَةٍ فَلَمْ يَقْبَلْهَا، كَانَ عَلَيْهِ مِثْلُ خَطِيئَةِ صَاحِبِ مَكْسٍ» ترجمه:« کسی که به نزد برادر مسلمان خود عذری آورد و او عذرش را نپذیرد، گناه او کمتر از گناه آنانی که اموال مردم را به غصب می گیرند، نخواهد بود».

5ـ تحمل اذیت وآزار: انسان هایی که درمیان مردم فعالیت های اجتماعی دارند، با مخالفت ها و اذیت وآزارهایی نیز مواجه می گردند؛ از این رو، لازم است در برابر مخالفت ها و آزارهای دیگران خویشتنداری نشان دهند، تنها با تحمل وبردباری است که انسان می تواند به اهداف خویش دست یابد. پیامبرـ صلی الله علیه وسلم ـ الگوی صبر وتحمل در برابر اذیت های دشمنان ومخالفان می باشد ولازم است که زندگانی آن حضرت را سرمشق وچراغ راه خویش قرار دهیم. وقتی که پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ مورد اذیت وآزار مشرکین قرار می گرفت, خداوند متعال آن حضرت را به صبر وتحمل فرا می خواند، چنانچه در یکی از آیات فرموده است:« اصْبِرْ عَلَى مَا يَقُولُونَ وَاذْكُرْ عَبْدَنَا دَاوُودَ» ترجمه: « در برابر گفته های آنها صبر پیشه کن و بنده مان داود را به یاد آر». وهمچنان فرموده است:« فَاصْبِرْ كَمَا صَبَرَ أُولُو الْعَزْمِ مِنَ الرُّسُلِ» ترجمه:« شکیبایی کن همان گونه که پیامبران اولو العزم شکیبایی کردند».

6ـ نقد پذیری و بازگشت از اشتباهات: شخصی که نقد را می پذیرد، از اشتباهات خود باز می گردد، به امور خود توجه می کند و در پی تصحیح اشتباهات خویش بر می آید، آن دلیلی واضح بر حسن اخلاق وی می باشد، پیامبر صلی الله علیه وسلم وصحابۀ کرام بهترین نمونه های نقد پذیری و مراجعۀ امور خود بودند، در مورد عمر بن خطاب ـ رضی الله عنه ـ روایت است که روزی بر سر منبر، سخنرانی می نمود ویک زن از جایش برخاست وسخن او را رد نمود، حضرت عمر که متوجه اشتباه خویش گشته بود در حضور همۀ مردم به اشتباه خود اعتراف نموده واز دیدگاه خویش بازگشت و نظر آن زن را تأیید نمود.

7ـ تلاش برای شناخت اشتباهات خویشتن و خود داری از جمع آوری اشتباهات دیگران: مؤمن واقعی آن است که در پی اشتباهات دیگران بر نیاید بلکه به شناخت ورفع اشتباهات خود بپردازد؛ هیچ کسی از اعمال دیگران مورد بازپرس قرار نمی گیرد؛ بلکه از اعمال خودش پرسیده می شود. خداوند متعال می فرماید:« وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَى» ترجمه: « و هيچ باربردارى بار [گناه] ديگرى را برنمى‏دارد».

8ـ خوش رفتاری در برابر بزرگان وخردسالان: مؤمن باید گشاده روی، خوش رفتار، ودارای برخوردی نیکو باشد، انسان باید با چهرۀ بشاش، محبت نسبت به دیگران را اظهار بدارد، پيامبر ـ صلی الله عليه وسلم ـ فرموده است:« كُلُّ مَعْرُوفٍ صَدَقَةٌ ، وَإِنَّ مِنَ الْمَعْرُوفِ أَنْ تَلْقَى أَخَاكَ بِوَجْهٍ طَلْقٍ » ترجمه:« هر کار معروف( نيک) صدقه به شمار می رود، برخوردت با برادر مسلمانت با چهرۀ بشاش هم، نیکی به شمار می رود».

9ـ سخن نیکو با خرد وبزرگ : انسان مؤمن باید با دیگران از در شفقت و مهربانی پیش آمد نماید، به گونه یی که در حق خرد سالان شفیق ومهربان باشد و در برابر بزرگ سالان احترام کننده، پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ در این مورد فرموده است:« لَيْسَ مِنَّا مَنْ لَمْ يُوَقِّرْ كَبِيرَنَا وَيَعْرِفْ حَقَّ صَغِيرَنَا » ترجمه: «کسی که به بزرگ سال ما احترام نکند، ودر حق خرد سال ما مهربان نباشد از جملۀ ما نیست».

10ـ صدق گفتار وقلت کلام: انسان مؤمن باید در گفتار وکردار خود صادق باشد. صدق در گفتار وکردار اهل ایمان را از اهل نفاق جدا می کند. خداوند متعال در آیتی از قرآن کریم، مردم را به دو دسته تقسیم نموده است: یکی گروه صادق ودوم گروه منافق و فرموده است:« لِيَجْزِيَ اللَّهُ الصَّادِقِينَ بِصِدْقِهِمْ وَيُعَذِّبَ الْمُنَافِقِينَ إِنْ شَاءَ أَوْ يَتُوبَ عَلَيْهِمْ» ترجمه:« وتا خداوند صادقان را بر اساس صدق شان پاداش دهد ومنافقان را اگر بخواهد کیفر دهد ویا ایشان را مورد بخشایش قرار دهد».

 

د نصاب کتابونه

Editorial Team

د واسع ویب د لیکوالۍ او خپرونکي ټیم لخوا. که مطالب مو خوښ شوي وي، له نورو سره یې هم شریکه کړئ. تاسو هم کولی شئ خپلې لیکنې د خپرولو لپاره موږ ته راولېږئ. #مننه_چې_یاستئ

خپل نظر مو دلته ولیکئ

د ښوونکي لارښود کتابونه
Back to top button
واسع ویب