د جنازې وړل، ښخول او قبر
د جنازې وړل :
د جنازې د پورته کولو طریقه داده چه اول د کټ يا چهارپايې د مخ راسته پايه پر خپله راسته اوږه کښيږدی او لس قدمه ولاړ شي ددې څخه ورسته دشا راسته پايه په راسته اوږه کيږدی لس قدمه ولاړشي ددې څخه ورسته د مخ طرف چپه پايه بيا د شاطرف چپه پايه په چپه اوږه کيږدی لس لس قدمه به ځی چه جمع څلويښت قدمه کيږي (درمختار ).
د جنازې تيز وړل پکار دی داسې تيز هم نه چه مړی وښوري
د جنازې سره د ښځو تلل مکروه تحريمی دي .
دجنازې مخکې د کومی سولۍ تلل مکروه دي .
قبر او د جنازې خښول:
د قبر اوږدوالې د مړی د قد په اندازه وي ژوروالی (عمق ) يې دانسان د قامت ټټر ياسينی په اندازه دی تر هغه زيات بهتره دی او عرض يې د طول يا اوږدوالی نيمايې وي .
بغل ګور (لحد) بهتره دي خوکه زمکه خامه وي نو بيا سيده (شق ) قبر هم صحی دی .
په قبر کې چه کله مړی ږدی داسې به وایې: (بِسمِ اللهِ علی ملة رسول الله) ورسته به مړی پر ښی اړخ قبلې ته مخامخ څملوي .
د مړي په قبر کې تر ايښودو ورسته په لاسو کې خاوری واخلی درې ځله به يې په قبر باندی واچوي په لومړی ځل به وايي (مِنْهَا خَلَقْنکُمْ) او دوهم ځل وايې (وَ فِيْهَا نُعِيْدُکُمْ) او دريم ځل وايې (وَ مِنْهَا نُخْرِجُکُمْ تَارَةً اُخری) يعنی الله تعالی فرمايی چه ما تاسی ددې خاورې نه پيدا کړي یئ او بيا مو ديته بيرته واپس کوو او د دينه مو دوباره د قيامت په ورځ راباسو.
مړی له تابوت سره خښول جواز نلري (المقرب لأحکام الجنائز ).
د مړي د سر او پښو نه بغير نورې د سينې او پښو د کفن غوټې خلاصول پکار دي (المقرب لأحکام الجنائز ).
قبر ماهي پوشت شکله جوړيږی چه لوړوالې به يې تر يوه لويشت لوړ نه وي.
د ښځې قبر ته انتقال په وخت کې پرده ضروری ده .
په قبر اوبه شيندل مستحب دي .
لا تجلسوا على القبور ولا تصلوا إليها (مسلم ).
د قبرونو د پاسه مه کښينئ او د د هغوی طرف ته مخامخ لمونځ مه کوی .
نهى رسول الله ص أن يجصص القبر وأن يُقعد عليه وأن يُبنى عليه أو يزاد عليه أو يُكتب عليه (ابؤداود).
رسول الله منع فرمايلي د قبر له پوخ جوړولو،په هغه باندې کښيناستل ،يا د څه شی زياتول ،د هغه لپاره عمارت جوړول ،يا په هغه ليکل (د نوم او تاريخ وغيره ليکل هم پدی نهی کې شامل دی).
مګر د قبر نښه کول په ډبره يا بل شی جائز دي.