حجره څه ته وايي؟

حجره د ژوند بنسټیزه او کوچنۍ واحد ده چې ټول ژوندی موجودات ترې جوړ شوي دي. هر ژوندی موجود، که یوحجروي وي (لکه باکتریا) او که څو حجروي (لکه نباتات او حیوانات)، له حجرو څخه جوړ دی. حجرې د ژوند ټولې اساسي پروسې ترسره کوي، لکه وده، تولید مثل، او غذایي موادو جذبول.

د حجرې جوړښت

د حجرې جوړښت په دوه ډوله ژوندیو موجوداتو کې توپیر لري:
1. اولیه حجروي موجودات (Prokaryotic Cells): ساده حجرې دي چې هسته نه لري، لکه باکتریاوې.
2. پرمختللې حجروي موجودات (Eukaryotic Cells): پیچلې حجرې دي چې هسته او ځانګړي حجراتي برخې لري، لکه د حیواناتو او نباتاتو حجرې.

د حجرې اصلي برخې:

1. حجروي غشا (Cell Membrane):
– دا د حجرې بهرنۍ برخه ده چې حجره له چاپیریال څخه جلا کوي.
– د موادو تګ راتګ کنټرولوي.

2. سايټوپلازم (Cytoplasm):
– د حجرې دننه یوه جیل-شکله ماده ده چې ټول حجروي برخې پکې لامبو وهي.

3. هسته (Nucleus):
– په پرمختللو حجرو کې د حجرې د کنټرول مرکز دی چې جنیټیکي مواد (DNA) پکې ساتل کېږي.

4. عضوي برخې (Organelles):
– ځانګړي جوړښتونه دي چې ځانګړې دندې ترسره کوي، لکه:
– مایټوکانډریا (Mitochondria): د انرژۍ تولید مرکز.
– رایبوزوم (Ribosome): د پروټین جوړولو لپاره مهم.
– اندوپلازمي شبکې (Endoplasmic Reticulum): د موادو تولید او انتقال ځای.
– ګولګي اجسام (Golgi Apparatus): د موادو بسته بندي او انتقال.

5. حجروي دیوال (Cell Wall): یوازې په نباتي حجرو او ځینو اولیه حجرو کې وي، چې حجرې ته سختي او شکل ورکوي.

د حجروي غشا جوړښت

حجروي غشا د فاسفولیپید دوه ګونې طبقه (Phospholipid Bilayer) څخه جوړه شوې ده، چې لاندې ځانګړتیاوې لري:

1. د موادو د تګ راتګ کنټرول:
– یوازې ځینې مواد پرې تېرېږي (Selective Permeability).
– د اوبو، مالګو، او غذایي موادو تګ تنظیموي.
2. پروټینونه:
– په غشا کې موجود دي او د موادو د انتقال، سیګنالونو لېږد او اړیکې لپاره کار کوي.
3. کاربوهایډریټونه:
– د حجرو د پېژندنې لپاره مرسته کوي.

د حجرې نورې ځانګړتیاوې:

– د ویشلو وړتیا: حجرې د میتوز یا میوز له لارې ویشل کېږي ترڅو نوې حجرې جوړې کړي.
– د انرژۍ تولید: حجرې د غذایي موادو د میتابولیزم په مرسته انرژي تولیدوي.
– د اطلاعاتو ذخیره: په حجره کې DNA د حجرې د ټول فعالیت لارښوونه کوي.