آيا تمدن غرب با اسلام قابل مقايسه است؟

… از اين نظر، دين اسلام در ميان ساير اديان، ممتاز است كه به عبادات و فرايض اهميت خاصي قايل شده و قواعد و ضوابط مخصوص و معيني را در باره آن بيان داشته است …

نويسنده: ابوالحسن علي ندوي

مفهوم خاص طهارت و عفت در اسلام

در حقيقت ديني كه كليه شئون و شعبه هاي زندگي بشر را در بر مي گيرد و زندگي را با عقايد و حقايقي كه به سوي آن فرا مي خواند در قالب خاصي شكل مي دهد. چنين ديني، غير ممكن است كه بدون داشتن يك تمدن مختص به آن، بتواند ادامه حيات دهد.
آري، چنين ديني مقتضي يك جو مناسب به خودش است كه آن را در تحقق بخشيدن به اهداف و ارزشهايش ياري دهد. از اين نظر، دين اسلام در ميان ساير اديان، ممتاز است كه به عبادات و فرايض اهميت خاصي قايل شده و قواعد و ضوابط مخصوص و معيني را در باره آن بيان داشته است، در جهان بيني اسلامي، طهارت و عفت مفهوم ويژه اي دارند.pic islam
از ديدگاه اسلام طهارت مترادف نظافت نيست، همچنانكه تنها اجتناب از جنايات اخلاقي را «عفت» نمي گويند. بلكه اين دو واژه (طهارت و عفت) داراي مفهومي عميق تر و گسترده تر هستند.

به همين دليل، دين اسلام اصلاً با تمدن غربي سازش نمي پذيرد. تمدني كه تحت شرايط و عوامل مخصوص تاريخي به وجود آمده و در محيطي رشد نموده كه ماديگرايي و دشمني با مذاهب و اخلاق مدتها بر آن حكمفرما بوده است.
دكتور اقبال كه خودش از خبرگان تاريخ و تمدن غرب است در جمله كوتاهي همين واقعيت را خاطر نشان ساخته و مي گويد:
«روح اين تمدن از عفت و طهارت فاصله دارد».
در تمدن اسلامي، نظام عبادات كلاً با طهارت بستگي دارند، اما هدف نهايي تمدن غرب نظافت است و بس.
تمدن اسلامي به عفت نگاه و قلب، و عفت افكار و انديشه فرا مي خواند. اما تمدن غربي فقط از نظر قانون و عرف محيط به اينگونه امور ارزش مي دهد، ولي اگر جو عمومي يا طرف مقابل به كاري اجازه بدهد، زشتي آن كار از بين مي رود، و بعد از آن، منافي عزت و عفت تلقي نمي گردد. (بالاخره قانون، تسليم محيط و عرف مي گردد).

حجاب در تمدن اسلام و غرب

تمدن اسلامي، حجاب و ستر را لازم قرار مي دهد، اما تمدن غربي به حجاب و ستر، ارزشي قايل نيست. بلكه در نخستين مرحله خود عليه حجاب و حيا، شورش نموده، آن را عقب ماندگي مي پندارد.
تمدن اسلامي، اختلاط آزدانه مرد و زن را رد مي كند و آن را خطر بزرگي براي جامعه و منبع فساد اخلاقي و مسبب از هم گسيختگي نظام خانواده قرار مي دهد. در صورتي كه مدن غربي، آن را يك نياز بشري و يك ضرورت بديهي مي پندارد. علاوه بر اين، تفاوتهاي اساسي و اصولي ديدگاه تمدن اسلامي در باره عكس و تصوير و سگ و استعمال طلا و نقره و ابريشم براي مردان، كاملاً از ديدگاه تمدن غرب مختلف است.
دين اسلام، عكس و تصوير را مورد تأييد قرار نمي دهد و شارع اسلام، تنفر و انزجار خود را در باره آن بيان داشته است.
در حديث صحيح آمده است كه: هر خانه اي كه در آن تصوير و سگ و مجسمه موجود باشد، فرشتگان وارد آن نمي شوند.
اما در تمدن غربي ، تصوير و عكس جزء لاينفك تمدن شده، به طوري كه حتي برداشتن لقمه هم بدون عكس و تصوير مشكل است! متأسفانه بر اثر تقليد غربيها در كشورهاي اسلامي نيز فتنه تصوير كشي در اوج خود است و مفاسد آن، هر كجا ملموس و مشاهد است.
همچنين در مورد ذبح حيوانات و حلال گوشت بودن آنها، نظر اسلام با تمدن غرب تفاوت دارد. طبيعي است كه با اختيار نمودن تمدن غرب به عنوان روش زندگي محال است كه انسان بر طهارت و عفت و ستر و حيا و سادگي و اعتدال و سنت و اسوه نبوي پايدار بماند.
جلب توجه اينجاست كه اين نوع مشكلات، تنها براي كساني نيست كه به طور مستقل مي خواهند تمدن غرب را در آغوش بگيرند و روشن زندگي قرار دهند. بلكه هر فردي ولو اينكه مدت كوتاهي را در محيط تمدن غرب بگذراند، اين مشكلات را حس مي كند.
كساني كه در هوتلهاي بزرگ و ساختمانها مجلل -كه به سبك جديد غربي ساخته شده اند- اقامت مي نمايند، اين مشكلات را بخوبي درك مي كند. (چه اينگونه ساختمانها در مغرب باشند يا مشرق و كشورهاي اسلامي).
واقعاً اهتمام به طهارت و پاكيزگي و ادامه فرايض در چنين اماكني مشكل است، به طوري كه بعضي اوقات، انسان مجبور مي شود حدود شرعي را پايمال كند.

نصيحت

بنابراين، بر خوانندگان عزيز لازم است كه علاوه بر اختيار كردن عقايد و عبادات، سنن و مستحبات و سيرت و عادات اسلامي سعي نمايند كه در خانه و محيط زندگي شان، تمدن و روش زندگي اسلامي را حتي المقدور احيا نموده و از ويژگيهاي تمدن غربي و شعاير آن (مانند اختلاط زن و مرد، عدم رعايت حجاب شرعي، استعمال عكس و تصوير، ترانه و موسيقي، پرورش و لمس سگ، خوردن و نوشيدن خوراكيها و نوشيدنيهاي مشكوك و مشتبه) اكيداً اجتناب ورزند و به حجاب شرعي و حيا و ستر، روش حصول طهارت و شناخت قبله و تميز نگه داشتن لباس و ظروف، تعليم و تربيت ديني پسران و دختران، اهتمام و توجه خاصي مبذول دارند. زيرا بدون آن، نه تنها زندگي شرعي و اسلامي، امكان پذير نخواهد بود، بلكه اداي فرايض و واجبات نيز مشكل خواهد بود.

نتيجه فاصله گرفتن از تمدن اسلامي

علاوه بر آن، اگر امت از تمدن و فرهنگي اصيل اسلامي فاصله بگيرد در نتيجه آن، از صحنه زندگي واقعي جدا شده و تنها در عقيده و عبادات و مراسم عبادي محدود گشته و ارتباط حال آن با گذشته منقطع شده و بالاخره دچار ارتداد فكري و تمدني خواهد شد.
آن وقت است كه هرج و مرج اخلاقي بروز نموده، نظام خانواده از هم خواهد پاشيد و امت اسلامي مانند جوامع غربي كه در آن، اين بيماريها به اوج خود رسيده، دچار جذام اخلاقي خواهد گشت.
متأسفانه امروزه بسياري از كشورهاي اسلامي به تقليد كوركورانه از غربيها،‌ روش زندگي آنان را اختيار نموده اند كه آثار اسفبار آن ملموس و روشن است.

ابو الحسن علي ندوي رحمه الله  رئيس سابق مركز مطالعات و تحقيقات پوهنتون آكسفورد و دانشمند برجسته جهان اسلام بود.

د نصاب کتابونه

Editorial Team

د واسع ویب د لیکوالۍ او خپرونکي ټیم لخوا. که مطالب مو خوښ شوي وي، له نورو سره یې هم شریکه کړئ. تاسو هم کولی شئ خپلې لیکنې د خپرولو لپاره موږ ته راولېږئ. #مننه_چې_یاستئ

خپل نظر مو دلته ولیکئ

Back to top button
واسع ویب