که څه هم په افغانستان کې په زیاترو تعلیمي بنسټونو ( پوهنتونونو، انستیټوټونو او ښوونځيو ) کې د استادانو او ښوونکو له لورې د تدریس له هماغو پخوانیو دودیزو طریقو څخه کار اخېستل کېږي کومي چې له تېرو درې څلور لسیزو څخه مروجي دي، په دغو پخوانیو طریقو کې هم ښوونکي ستومانه کېږي او هم زده کوونکي په ټولګي ورڅخه تنګېږي.

موږ په دغه لیکنه کې کوښښ کړي چې د تدریس په هغو نوو طريقو بحث وکړو کومي چې اوس مهال د نړۍ په زیاترو پرمختللو هېوادونو کې هم ورڅخه ګټه اخېستل کېږي ، په دغو نوو طریقو کې هم د استادانو لپاره سهلوتونه رامنځ ته کېږي او هم زده کوونکي له درس څخه خوند اخلي او په تولګي کې له استاددانو سره نه تنګېږي.

نو د ښه درس د یادولو لپاره دغه طریقي بنسټېزي لاري چاري دي نو هیله ده چې لوستونکي ورڅخه ګټه پورته کړي او هم دغه مواد له خپلو ځانونو سره کاپی کړي او د خپلو سیمو د پوهنتونونو، انسټیټونونو او ښوونځیو ښوونکو او استادانو ته ورسوي ترڅو هغوئ ورڅخه د تدریس پرمهال ګټه پورته کړي.

د رول لوبولو تدریسي طریقه :

موخه:  د رول لوبولو رول ماډل پلي کولو موخه له زده کونکي سره مرسته کول دي چې یو ځانګړې شخصیت رامینځ ته کړي او دا د هغه څه په شرایطو کې چې د درسي موادو په چوکاټ کې یې وړاندوینه شوې ده ترسره کړي.

د لوبې رول لوبولو ماډل زده کونکو ته فرصت برابروي چې د زده کړې په حالتونو کې سره ګډ کار وکړي.

په ځانګړي توګه ، زده کونکي د بیلابیلو ټولنیزو واقعیتونو سره د اشنا کولو لپاره ازادانه  چلند رامینځ ته کوي.

یادونه کېږي چې د رول لوبولو پروسه د انساني چلند یوه روښانه بیلګه وړاندې کوي چې زده کونکو ته د یوې وسیلې په توګه کار ترې اخلي:

خپل احساسات څرګند کړئ.

د دوی د چلندونو ، ارزښتونو او لیدنو ته د دوی له لید څخه ګټه پورته کړئ.

د ستونزو حل کولو چلند او مهارتونومنځ ته راوړي او وده او پراختیا ورکړئ.

درسي مواد په بیلابیلو طریقو او لارو وارزوئ.

د تمثیل د طریقو مرحلي

لومړی پړاو: د ډلې چمتو کول.

د لومړې پړاو د نقش لوبول درې برخي لري:

الف. زده کونکي له مسالي سره بلد کړئ.

ب. د مثالونو په کارولو سره د مسالي روښانه وضاحت سره د ډلې چمتو کول

ج. د زده کونکو د فکر هڅولو لپاره پوښتنې کول

دویم پړاو: د لوبې په نقش کې د ګډون کوونکو لوبغاړو ټاکل:

ښوونکی پاملرنه د زده کونکو د ذهني چمتووالي سره چې  رامنځ ته شوې ده – چې ټول احساس و کړي سخته مسله په دوي پورې تړاو لري – نو هڅه کوي د نقش لوبولو لپاره داوطلبان استخدام کړي.

دریم پړاو: د ارایه کولو صحنه

پدې پړاو کې ښوونکی هڅه کوي د هر فرد رول لوبولو لپاره د لوبې څرنګوالي تشریح  او د هر فرد رول پکې روښانه کړي.ښوونکی هغه ځمکه غوره کوي چیرته چې هغه ځمکه همواره او دزده کونکو دکیناستو وړ وي. هر هغه ځای چې ښه پاک، صافه او د برنامه اجرا کولو وړتیا ولري د نقش لوبولو لوبغاړو په اختیار کې ورکوي.

څلورم پړاو: د لیدونکو چمتو کول

لیدونکي د تدریس کوونکو په رول کې ، لیدونکي نه دي څوک چې د ساتیرۍ لپاره ښوونه کوي هغويي د ستونزې اهمیت باندې پوهیږي او د اړتیا په توګه رول لوبوي. دا د استاد پورې اړه لري چې د رول لوبولو اهمیت او اړتیا څنګه وړاندي کوي.

پنځم پړاو: لوبه ترسره کړئ

پدې مرحله کې ده یوازې  لوبغاړي خپل رول عملي کوي او ښوونکی دوی ته لارښوونه کوي.

شپږم پړاو: بحث او ارزونه

د لوبې ترسره کول په ذهن کې پوښتنې راپورته کوي. ښوونکی ، د نقش لوبونکی لوبغاړي ، او د لیدونکي ټول پوښتنې ترې کوي. د وړاندي شوو پوښتنو له مخې او هغو پوښتنو ته چې د ښوونکو لخوا د لوبغاړو لپاره ځانګړي شوي دي د بحث لپاره وخت ورکول کېږي.

اووم پړاو: رول لوبول

ښوونکی په اومه مرحله کې وړاندې شوي بحث لنډیز کوي ، د نقش لوبونکي د لوبیدونکي رول له سمون څخه تیریږي ، او بیا نقش ترسره کیږي.

اتم پړاو : بحث او ارزونه

د دې مرحلې بحث او ارزونه د شپږم پړاو بحث او ارزونې ته ورته ده.

نهم  پړاو: له نورو سره تجربې پراخه او شریکي کړئ

اوسني مرحله د اوسني ښوونې ماډل کې خورا مهم دی – که څه هم له دې مرحلو څخه هر یو ځانګړی اهمیت لري. پدې مرحله کې ، هغه څه چې د رول لوبولو لوبې په توګه لوبیږي د اصلي ستونزو او ستونزې وړ وضعیت سره تړاو لري. همدارنګه ، د چلند اساسی اصول هم ټاکل کیږی.

د عملي کار میتود

دا میتود یو له پراخه کارول شوي او فعاله ښوونې میتودونو څخه دی او د زده کونکو لپاره دا خورا مهم دی چې یې وکاروي. په دې توګه زده کونکي ډېر فعال وي او د دې میتود لخوا تدریس شوي موضوع د زده کونکو په عملي ژوند کې تیریږي. دا د پیچلي موضوعاتو په ښوولو کې هم خورا ګټور کیدای شي چې د لیکچرونو ، ډرامې ، بیان او نورو میتودونو لخوا ښه درس نه وي. دا میتود زده کونکو ته د زده کړل شوي تیوریکي تجربو عملي کار چمتو کوي. او د دې څخه یوه ګټه دا ده چې دا زده کونکو ته ښودل شوي موضوع پیاوړې کوي او دا چې زده کونکي په بیلابیلو حالتونو کې عملي دنده ترسره کوي چې دوی ورسره د دوی په کار او ورځني ژوند کې مخ کیږي.

عملي کار هم په څو طریقو ترسره کیدای شي:

۱: انفرادي عملي کار:

پدې میتود کې ، هر زده کونکی د درسي موضوع په انفرادي ډول ترسره کوي.

۲: عملي ډله ایز کار:

پدې میتود کې زده کونکي په کوچنیو ډلو ویشل کېږي او په عملي توګه د درس موضوع باندې کار کوي. په دې طر یقه کې ښوونکي شاګردان داسي تقسیم بندي کوي چې د بیلابیلو علمي سویو لرونکو شاګردان په مختلفو ګروپونو باندي ویشي. چې هغوي هلته خپلی تجربې له یو بل  سره شریکوي ترڅو د حل یو کړنلاره پیدا کړي.دا د زده کونکو ټولنیز مهارتونه هم لوړوي.

۳: ټولیز عملي کار:

پدې میتود کې ښوونکي ټولو زده کونکو ته دنده ورکوي او د دوی سره په اړیکه کې وي ترڅو د غلطۍ په حالت کې له دوی سره مرسته وکړي یا د ستونزې په حالت کې لارښوونه ورته وکړي. پدې توګه ، د زده کونکو ټولیز چلند هم وده کوي. لکه بحث اوریدل ، بحث کول او پای ته رسیدل.

د پروژې تدریسي میتود

د پروژې طریقه یو فعالیت دی چې د یو ځانګړي هدف لري. دا میتود زده کونکو ته اجازه ورکوي د دوی رهبري ، اداره او خپل ځان کنټرول کړي. د دې معنی دا ده چې زده کونکی موضوع د ځان یا د ځان لپاره ټاکي او په فعاله توګه وروستۍ پایلې سره برخه اخلي تر هغه چې موضوع ته رسیدلی نه وي.

دغه طریقه چې په یو منظم ډول مرحله په مرحله تطبیقېږي، شاګردانو ته یادوي چې څنګه ټاکل شوې موضوع په یوه مرحله کې بشپړه کړي.

دا میتود د زده کونکو باور ډیروي. ځکه چې د زده کونکي او ښوونکي تر مینځ معقول کاري او تعلیمي اړیکې شتون لري.

د زده کونکو هڅونې او هڅونې لپاره ، ښوونکي زده کونکو ته د موضوعاتو لیست وړاندې کوي ترڅو د دوی د لومړیتوبونو او ګټو مطابق انتخاب شي.

دا زده کونکو ته اجازه ورکوي چې ډیر کتابونه ولولي ، ډیر کتابونه ولولي ، یا ځینې محصل زده کونکي عملي تجربې کوي ، اوزار یا وسایل رامینځته کوي.

زده کونکي د مطالعې کار بشپړولو وروسته راپورونه او پریزنټشنونه لیکي ، او زده کونکي کولی شي موضوع نوره روښانه او روښانه کولو لپاره عکسونه ، پوسټرې ، ویډیوګانې او لوبې وکاروي.

د ګروپی کار طریقه

پدې طریقه کې ښوونکي زده کونکي په مختلفو ګروپونو ویشي او یا خپله زده کونکي په مختلفو ګروپونو باندې تقسمېږي. او هر ګروپ ځانته خپل کار پیلوي او خپلې موندنې ټولګي ته وړاندې کوي. ښوونکی پدې لاره کې د پوهې لیږدونه نکوي؛ دا د ګروپونو فعالیتونه همغږي کوي او د ګروپونو تر مینځ ترتیب کنټرولوي. پدې توګه ټول ګروپونه کولی شي په یوې موضوع یا هر ګروپ په مختلف موضوعاتو کارونه وکړي. باید یادونه وشي چې دا میتود د چمتو کولو لپاره کافي موادو ته اړتیا لري.

دا د هغو ټولګیو لپاره ښه دی چې شمیر یې زیات وي او استاد د هر ټولګي غړي ته لاسرسی ونلري ، نو زده کونکي کولی شي په څوګروپونو باندي وویشل شي او ښوونکی کولی شي یو بل ته د کاري ګروپي ملګرو ته لارښوونه وکړي.

د فعال او غیر فعال تدریسونو مقایسوي طریقي

ګڼه دودیز میتود (انفعالی یا غیر فعال) د زده کړې نوې طریقه (فعال)

1: زده کونکي د تجربې مفهوم او مقررات لولي. یادوي او کوښښ کوي په یاد یې وساتي.                           زده کونکي په فعالیتونو کې بوخت وي یا د مفاهیمو په تولید کې تجربه لاسته راوړي چې د هرې تجربې پایلي په مستقیمه توګه لاس ته راوړي.

2: زده کونکي بیلابیل شیان په ذهن کې ساتي کله چې وپوښتل شي نو د یاد شوي توکي ځواب وایې یا په بل عبارت ، زده کونکی هر هغه څه بیرته ورکوي چې ورته د ازموینې پرمهال ورکړل شوي وي.                             زده کونکي د خپل ګروپ له غړیو  سره بحث او خبرې کوي او د ګروپونو غړي یوځای کار کوي کله چې ګروپ خپل نظریو خلاصه ورکوي ، خپل نظریات له نورو ګروپونو سره پرتله کوئ ، او له یو بل څخه زده کړه کوي. ښوونکي په عین حال کې د ارایه شوې راپورونو په اړه سوالونو ته ځواب وایي که کومه تیروتنه شوې وي هغه اصلاح کوي او له شاګردانو سره کومک کوي.

3: ښوونکی غالبا د وینا کولو د طریقي په اساس درس ورکوي او کوښښ کوي چې ټول هغه جزیات مطرح کوي چې کوموته ځواب ویل کېږي هغه د اړتیا سره سم تمرینونه تشکیلوي او د تمرینونو په حل کولو کې مرسته کوي او د ګڼو  بیلګو سره مفاهیمونه توجیه کوي او په بل عبارت د شاګردانو د ستونزو د حل لپاره خپله زمینه برابروي. ښوونکی د زده کړې لارښود دی ، او د دې پرځای چې د زده کونکي پوښتنې په مستقیم ډول ځواب کړي ، هغه د دې پرځای چې د زده کونکي ستونزې حل کولو هڅه وکړي د ستونزې پوښتنه کولو او زده کونکي ته د عادت ورکولو سره.

 4: ښوونکي ډیری وختونه د کتاب مینځپانګه لنډیز کوي ، زده کونکي د ستونزو حل لپاره کتابونو ته خواته لارښوونه کوي ، ترڅو زده کونکي د ستونزې له پوهیدو پرته ځواب د کتاب څخه ولیکي. ښوونکي زده کونکو ته کلیشه یی ځواب نه ورکوي او د پوښتنې او ځواب له دوديز میتود څخه ځان لري ساتي. سوال شاګردانو ته داسې وړاندې کوي چې په ټولګي کې د بحث وړ وي یه په بل عبارت چې پوښتنه یوازې یو ځواب نه ونلري ترڅو ټول زده کونکي د خبرو فرصت ولري.

5: ښوونکي زده کونکو ته کورنۍ دنده ورکوي او یا له زده کونکو غواړي چې یوه موضوع سرته ورسوي یا پخپله تجربه کوي چې زده کونکي په دې پروسه کې یوازې ننداره کوونکي وي. ښوونکی هر زده کونکی هڅوي چې له نورو څخه د یوې غوره شوې موضوع په اړه پوښتنه وکړي ترڅو د دوی ترلاسه شوي معلوماتو راټولولو کې مرسته وکړي او بیا یې په ګروپ کې نورو ته د پایلو راپور ورکړي ، همدارنګه دوی د خپلو نظریاتو لپاره وسایل جوړ او تجربه یې کړي اودپایلو یې راپور ورکړي.

6: په دوديزه  طریقه (غیر فعاله) لار کې ، ښوونکی د زده کونکو ترتیب او موجودیت او غیابت یې کنټرولوي او خپله تدریس کوي، تمرین چمتو کوي او ارایه کوي ، سوال کوي او کله د سوالونو ځواب ورکوي تمرینونه حل کوي او ستونزي حلوي په حقیقت کې د زده کړې پرمهال خورا فعال دی زده کونکي چوپ ناست دي ، ظاهرا غوږ نیولی، یاداښتونه نیسی کله سوالونه مطرح کوي او که له دوی پوښتنې وشي نو دوی یې ځواب ورکوي. زده کونکي د مطالعی لپاره هڅول کیږي د مطالعې پایلې د ګروپ له نورو غړو سره پرې بحث کوي د شاګردانو حاضری او غیابت د سرګروپ په مسولیتونو کې وي، پداسې حال کې چې په ګروپ کې بحث کوي نو نظم او دسپلین په نظر کې نیسی. ښوونکي د زده کوونکو پر فعالیتونو باندې نظارت کوي او د امکان په صورت کې شاګردان سهي سوالونو ته متوجی کوي او یا په بل عبارت په دغه طریقه کې  زده کونکي په ټولګي کې کار کوي او ښوونکي لارښود او  د دوی د فعالیتونو څارونکي دي

7: پدې طریقه کې ، هدف یادول دی او د ضروری او غیر ضروري پوهې لپاره شرایط تعلیم کول او تکیه کول دي. په فعاله طریقه کې زده کړه د زده کړې هدف دی ترڅو زده کونکی د ټول عمر زده کونکی شي.

په فعاله ښوونه کې د اغیزمن ښوونکي رول:

معلمي یوه مهمه دنده ده چې اړتیا یې له هیچا څخه پټه نه ده ، دا اړتیا د لیکوالانو له نظره، په عمومي ډول  د تجربو په شکل ده چې په زده کونکو کې د مناسب چلند یا بدلون لامل کیږي. د دې اړتیا له امله ، د ښوونکي رول بنسټیز شوی ، او ډیر ټولنیز ګروپونه ، افراد او زده کونکي عمومي تمه لري چې د ښوونکي باید څنګه وي او څه باید وي. مګر داسې بریښي چې په عمل کې عمومي تمې ستونزې لري. ځکه چې موږ ټول د علمي ژوند په اوږدو کې د ښوونکو او پروفیسورانو سره مخ شوي یو چې موږ ته یې ښه یا بد ټکي ښوولي دي!

نو یوه اساسي پوښتنه راپورته کیږي چې ایا دوه ښوونکي اصولا  یو شان دي او یا په منځ کې کوم توپیر شتون لري؟ ایا ټول ښوونکي هوښیار او موثر دي؟ ایا د یوه ښوونکي د وړتیا معیارونه تصور کیدی شي یا ټول ښوونکي یو شان دي او  یو پر بل د وړتیا لپاره کوم ځانګړی معیار شتون نلري؟ ایا ځینې ښوونکي په طبیعي ډول زیږیدلي یا مسلکي ښوونکي دي چې ځینې یې غوره زده کوي؟ دا مهمي او حیاتي پوښتنې دي چې باید سم ځواب شي. په ټوله کې ، وروستيو څیړنو ښودلې چې د ښوونکي هوش او شخصیت په ټولګي کې د هغه د عملي وړتیا په اساس څخه لږ مهم دی چې د ښوونکي هوش او شخصیت په ټولګي کې د هغه یا هغې وړتیا څخه لږ مهم دی. د براونینګ او ګلوور (۱۳۷۵) په وینا ، دا مطالعات ډیر مهارتونه چمتو کوي چې د ښوونې کیفیت کې توپیر رامینځته کوي  چې روښانه شي.

د مک ډونلډ په وینا ، ښه ښوونکي کولی شي د زده کونکو زده کړې ته وده ورکړي او زده کونکو ته انعام ورکولو او دوی ته د زده کړې ډیر فرصتونو په ورکولو سره د هغوی انګیزه زیاته کړي. د رولونو سربیره ، براونینګ او ګلوور پدې باور دي چې ښه ښوونکي چې د اغیزمنو ښوونکو په نوم پیژندل کیدی شي د زده کونکو فکر کولو وړتیا پیاوړې کړي ، د دوی وده اسانه کړي ، او ټولګی په ښه توګه اداره کړي. دا به مناسب وي چې په پوښتنې کې ملکیتونو ته په کلکه پاملرنه وکړو. ځکه چې فونټانا استدلال کړی چې د بریالي او بریالي ښوونکو د ځانګړتیاو په اړه د ځینې څیړنو سربیره ، لاهم ډیر لږ معلومات شتون لري.

د ښوونکي بهر داسې حالتونه شتون لري چیرې چې دوی رامینځته کوي ، لکه: عمر ، وړتیا ، او ټولنیز ، اقتصادي ، ډسیپلینري ، ښوونه ، د ښوونځي چاپیریال او داسې نور. فونټانا په دې باور ده چې هغه څه چې د یوه ښوونکي لپاره د شرایطو د تنظیم په توګه کار کوي د بل یا ورته ښوونکي لپاره کیدی شي. ښوونکی ممکن په نورو شرایطو کې کار ونکړي. په هرصورت ، ځینې مهم خصوصیات شتون لري چې موږ ورسره بحث کولی شو او عمومي کول یې کوو. دا دي:

د زده کونکو راجلبولو وړتیا:

د ډاکټر سیف په وینا ، د مؤثرو ښوونکو یوه ځانګړتیا دا ده چې زده کونکي د ټولګیو غونډو ته راجلبوي او په زده کړې فعالیتونو کې د دوی د ګډون تامینوي. د براونینګ او ګلوور په وینا ، اغیزمن ښوونکي د دې توان لري چې هغه څه ورسوي چې د دوی زده کونکي اړتیا لري زده کړي.

دوی ډیر منظم دي او د دوی زده کونکي په کلکه روښانه کوي ترڅو د دوی زده کونکي پوهه شي چې څه وکړي.

زده کونکو ته د درس هدفونو رسولو وړتیا په ټولګي کې د ګډون لپاره د زده کونکو چمتووالي ، په ټولګي کې د دوی کار ، او هغه زده کړې چې دوی ورته اړتیا لري خورا ژوره اغیزه لري.

ښوونکي په کافي اندازه پوهه لري چې د هر زده کونکي لپاره چیرته پیل وکړي ، او چیرې مناسب وي ، انفرادي زده کړې ته لاړ شئ او د زده کړې پرمختګ سره سم د لارښوونې تعدیل تنظیم کړئ ، نو ټول زده کونکي ، د دوی مختلف مهارتونه د دوی د فعالیت سره مل دي.

د فکري مهارتونو وده:

د براونینګ او ګلوور په وینا ، د زده کړې هدف ممکن د زده کونکو فکر پیاوړتیا وي ، او دا چې معنی لرونکې زده کړه په ځانګړي توګه د زده کونکو د فکري وړتیاو پراختیا لپاره مهم دی ، بریالي ښوونکي کولی شي تعلیمي فعالیتونه معنی لرونکي جوړ کړي.

تر دې دمه ، د زده کړې موثر ښوونکی زده کونکو ته د هغوی د مخکینۍ پوهې سره سم لارښود کوي ترڅو زده کونکي وکولی شي په مناسب ډول د دوی په حافظه کې نوې پوهه تنظیم کړي.د زده کړې دوامداره زده کړې اړتیا لري.

یادونه  او ارزونه یې:

د اغیزمن ښوونکي نورې ځانګړتیاوې د زده کونکو علمي لاسته راوړنې او د دوی زده کړې ارزونې ته پاملرنه دي. د هغه څه په وینا چې ښه درس په دقت او دقت سره ارزول کیږي ، پدې ډول چې بدلونونه په دوامداره ډول رامینځته کیدی شي.

پدې حالت کې ، زده کونکي به د دوی زده کړې یا خلاص زده کړې په اړه ګړندي او د پام وړ غبرګون ترلاسه کړي.

د براونینګ او ګلوور په وینا ، مؤثر ښوونکي د زده کونکو ارزونې لپاره اړین مهارتونه لري او د دوی د زده کړې کچه مشخص کولو وړ وي. او د اندازه کولو او ارزونې وسایل په عمده ډول دي:

د ټولګي ازموینې ، د کور کار ټاکل ، د څیړنې پروژې او معیاري ازموینې. د غوره وسیلو او وسیلو څخه معلومات د ښوونکو سره مرسته کوي د دوی تدریسي میتودونو تنظیم کړي.

دا د سختې ارزونې څخه د عکس العمل په ترلاسه کولو سره د زده کونکو زده کړه اسانه کوي.

دوامداره زده کړه

داسې ښکاري چې غوره ښوونکي هغه څوک دي چې خپل وخت په زده کړه مصرفوي. له بده مرغه داسې بریښي چې ځینې ښوونکي زده کړې بندوي او یوازې هغه چپترونه پای ته رسوي چې یوځل یې جوړ کړي وي . له همدې امله بدلیدونکی نړۍ د دوی لخوا تیریږي او ژر تر ژره یې په داسې یو حالت کې ځای په ځای کوي چیرې چې دوی نور د اغیزمنه ښوونې لپاره چمتو ندي. یو مؤثر ښوونکی معمولا د هغې په انضباط کې پرمختګونه تعقیبوي او په دوامداره توګه د هغې مهارتونو ته وده ورکوي. دوی تل زده کړه کوي. یا په بل عبارت ، دوی په دوامداره توګه شاګردي کولو حالت کې وي.

د ټولګي اداره :

اغیزمن ښوونکي معمولا د مطلوب ، همغږي او تولیدی ټولګی لري. اغیزمن ښوونکي د هغه څه په اړه خورا حساس دي چې د دوی په ټولګي کې پیښیږي او د ستونزو حل کولو توان لري. دوی ښه ، راحته ، د باور وړ او د باور وړ ښوونکي دي. دوی صبر ، زغم او د دوی د رول لپاره عالي رول ماډل دي. دوی د زده کونکو حالت ته پاملرنه کوي د ګینات په وینا د زده کونکو لید منعکس کوي او له زده کونکو سره مرسته کوي چې څنګه د خوښۍ او مرستې په حالت کې د ګډ کار کولو څرنګوالی زده کړي. دوی د ساتیرۍ چاپیریال رامینځته کوي. دوی یو خوندور چاپیریال رامینځته کوي چیرې چې ګډې ټوکې او ساتیري د ښوونکي او ټولګي تر مینځ حدود کموي او له ټولګي سره مرسته کوي ترڅو ښوونکی د یو ملګري په توګه تصور کړي که چیرې ډیر ناوړه ګټه ونه کړي. په ورته ډول ، په ټولګي کې د ملګرو سره همکارۍ ته رضایت ډیر شوی ، پدې سره د پیښو شمیر کم شوی چې په ټولګي کې ستونزې رامینځته کوي.

دلته د بحث شوي اغیزمن ښوونکي وروستي ځانګړتیا د ښوونکو د سوداګرۍ اتحادیې چلند دی.د ډیری تعلیمي څیړونکو په وینا ، د ځینې ښوونکو چلند او د دوی زده کونکو علمي لاسته راوړنې ترمنځ د پام وړ تړاو شتون لري.ډاکټر سیف په وینا ، ( Rasenshine   & Furst ) په حواله ، د ښوونکو روزنې یا د سوداګرۍ اتحادیې چلند اته تغیرات پیژندلي دي چې د زده کونکو زده کړې سره د پام وړ اړیکې ښودلې دي عبارت دي له .

(الف): په ټولګي کې د ښوونکي روښانه تشریح.

(ب)- د تدریس په میتود کې انعطاف

(ج) – د کار لپاره لیوالتیا ، په ټولګي کې د حرکت ، د غاړې خوځښت او د غږجیګ او ټیټ کول.

(د)- په عمل کې د مسؤلیت احساس او د زده کونکو پر زده کړو او فعالیت باندې ټینګار کول

(ه)- زده کونکو ته د زده کړې فرصت برابرول ترڅو یې وړ تیا ولری

(و)- د زده کونکو د نظریاتو کارولو په ګډون د زده کونکو هڅول ترڅو خپل نظریات څرګند او تایید کړي.

(ز)- د تنظیم کولو توکو کارول ، د منځپانګې بیا کتنه او د درس منځپانګې رابطه له یو بل سره تړل.

(ح) -په بیلابیلو کچو پوښتنې کول ، د هغو پوښتنو په ګډون چې په چې ، کوم ، چیرې ، ولې او څنګه سره پیل کیږي.

د څیړنې په اساس ، داسې بریښي چې د ښوونکي ترټولو مهم تعلیمي تغیر چې د زده کونکو زده کړې سره خورا تړاو لري روښانه توضیحات او توکي دي چې ښوونکي یې د دوی په زده کړه  لپاره د زده کونکو په اختیار کې ورکوي.

په لنډه توګه ، موږ کولی شو د اغیزمن لرونکي ښوونکي ځانګړتیاوې په لاندې توګه لنډیز کړو:

(الف) د پیژندنې صلاحیتونه:

پکار ده چې د زده کړې له حتمي اهدافو او عمومي اهدافو او اصولو څخه خبر اوسئ.

د پوهې اړتیا او د کتاب ساینسي مفاهیمو باندې پوهاوي او د دې اړونده معلومات او د موضوع په اړه مهارت.

د زده کړې او پیژندنې نسبت د کتاب علمي مفهوم او جانبی تړلي اطلاعاتو باندي تسلط او درس ورکول.

د درسي کتاب تعلیمي اهدافو درک کول.

د نوي او فعالو ښوونیزو میتودونو باندې پوهیدل او پیژندل.

د ارزونې میتودونو طریقو باندې پوهیدل او پیژندل

د زده کونکو په ځانګړتیاوو باندې پوهیدل (فزیکي ، فکري ، احساساتي ، ټولنیز ، او نور)

د منځنیو دورو اهدافو باندې پوهیدل.

د ټولګي مدیریت مختلف ډوله پوهه.

اړتیا د ټولنیزو مهارتونو سره اشنا کیدل او د زده کړې پرمهال دوی ته وده ورکول دي.

د مختلف ټولنیز چاپیریال (ښوونځي ، کورنۍ ، ټولنیز بنسټونو ، او نور) پوهیدلو اړتیا او په تعلیم باندې د دوی اغیزې.

د ټولنیزو اړتیاو ، مسلو او ستونزو درک کول.

د ملي او محلي ټولنې کلتوري ، ټولنیزې ، سیاسي ، او … ب understandو باندې پوهیدو ته اړتیا.

په اړوند برخه کې د مطالعې او تحقیق میتودونو پیژندلو اړتیا.

د فکر کولو مهارتونو باندې پوهیدل (منطقي فکر کول ، انتقالي فکر کول ، تخلیقي فکر کول)

د عمل څیړنې مهارتونو پیژندلو ته اړتیا.

د تعلیمي پلان پوهه

(ب) کاري صلاحیتونه

د روزنې په طرحه کولو کې مهارتونه “د ورځني درس پلانول، کلنی “.

په تدریس او زده کړه کې د تعلیمي ټیکنالوژۍ پلي کولو کې مهارتونه د ټولګي اداره کولو او د زده کونکو کاري ګروپونه رامنځ ته کولو کې مهارتونه ، زده کونکي فعالول او د ټولګي په درس کې یې ښکیلول.

د زده کونکو ، همکارانو ، او له کورنیو سره د اغیزمنو خبرو اترو  وړتیا لرل.

د درس منځپانګې ته د درس مناسب بیلابیل تخنیکونه او میتودونه پلي کولو کې مهارتونه لکه د ستونزې حل کول ، بحث او خبري اتر‎ې اونور …

زده کونکو ته د پیغام رسولو او د وینا کولو مهارتونه.

د کورنۍ دندي په ورکولو او د کورنۍ دندي کولو او زده کونکو تمرینونو رسیدګي کول.

د زده کونکو ځواک پیاوړي کول، او د هغوی د درس یادوني هڅولو کې مهارتونه.

د نوښت او د نوو  تجربوي میتودونو د پلي کولو وړتیا.

د تدریسي میتود او د زده کونکي نومري تحلیلونو سره مناسب د ابتدايي ارزونې کې مهارتونه.

د زده کونکو هڅونې او مجازاتو کې مهارت.

له زده کونکو سره په تدریس او سلوک کې  د خپلو تجربو لیکلو کې مهارت .

په  استدلال  کولو کې مهارت او د زده کونکو استدلال اوریدلو مهارتونه ، د مخالفو نظرونو برداشت کول او د زده کونکو عقلي نظرونه منل.

د خپلو کارونو د ارزولو وړتیا.

په تدریس کې د زده کړې د حاکمیت د اصولو په پلي کولو کې مهارتونه.

د پوښتنو په وړاندې کولو او پوښتنو کې مهارتونه چې فکر کولو ته اړتیا لري.

د فکري مهارتونو ته وده ورکول د زده کونکو ذهني وړتیاوي کشف او یادولو کې مهارتونه.

د تدریس په برخه کې د ساینسي تجربو او موندنو پلي کولو وړتیا.

د زده کونکو او همکارانو تر منځ د متقابل اعتماد رامنځ ته کولو وړتیا.

(ج) مسلکي اخلاق

د ساینس او اړونده برخې پورې د تړاو روحیه درلودل.

د زده کونکو انفرادي توپیرونو او ستونزو ته د پاملرنې روحیه درلودل.

د تدریسي میتودونو په کارولو کې روحیه درلودل چې د منځپانګي په اساس وي.

د سالم درسي ملګرتیا او رقابت رامنځ ته کولو روحیه درلودل او زده کونکو هڅول چې په ګروپي فعالیتونو کې ښکیل شي.

د نوو او نوښتیزو حل لارو سره د زده کونکو ترلاسه کولو روحیه درلودل.

د زده کونکو نظریاتو ، وړاندیزونو او پوښتنو ته د پاملرنې روحیه درلودل.

د زده کونکو او والدین سره د خبرو اترو روحیه درلودل.

د نورو ښوونکو او د ښوونځي له چارواکو سره د تبادلې روحیه درلودل

په تعلیمي ګروپونو او د ښوونځي په مختلفو شوراګانو کې د فعال ګډون روحیه درلودل.

په کار کولو کې د مسؤلیت احساس کولو او له نورو سره همکاري ترسره کول.

د خپل ځان او خپل کار د ارزوني علاقه مندي لرل.

د مناسبو کتابونو معرفي کولو سره د زده کوونکو د مطالعې او علاقي  لپاره وهڅوي.

د نوښت او خلاقیت روحیه درلودل.

د زده کونکو او نورو سره په معامله کې رښتیني روحیه درلودل.

د شیانو تعقیبولو روحیه درلودل.

د ټولنیزې همکارۍ روحیه درلودل

(د) عمومي ځانګړتیاوي

طبیعی شوخ.

فعال ، ځواکمن او ځواکمن کیدل او زده کونکو ته یې لیږدول.

په ټولګي کې ټولو زده کونکو ته پاملرنه.

د روغتیا او احساساتي ثبات څخه خوند اخیستل.

د زده کونکو سره په اغیزمنه توګه د بیان او خبرو کولو وړتیا ولرئ.

ظاهري شکل او شخصي حفظ الصحه ته پاملرنه کول.

د زده کړې لوړې کچې ته د زده کونکو هڅولو کوښښ.

کوښښ وکړي چې زده کونکو ته د مطالعی او فکر کولو طریقه وښئ

ژباړه او راټولونه خان ولي کامران