نماز درسی پر محتوا!

سپاس و امتنان خدای عز و جل را بخاطر نعمت اسلامی که نصیب ما کرده؛ و درود بی پایان نثار اشرف مخلوقات و اسوه ی نیک بشر، حضرت محمد صل الله و علیه وسلم ؛ آخرینِ پیام آوران الهی است که رسالت بزرگ و همه فراگیر اسلام را با جان و دل قبول کرده و پس از مقابله با توده- ی عظیمی از مشکلات از طوفان توطئه های زمان؛ آن را به سلامت به بشری که در منجلاب گمراهی غوطه ور بوده و زمانی سنگی را به معبودیت قبول می کرد  و گاهی سر تعظیم به پیشگاه مَلِکی فنا پذیر فرود می آورد؛ رساند.

ایشان صل الله و علیه وسلم  نیز همچون دیگر مقربان الهی، بعد از به سر رساندن این پیام سترگ خداوندی؛ داعی اجل را لبیک گفته و از جمع فنا پذیران به جماعت خالدان پیوست و به دیدار یار شتافت  و تحفه ای عظیم از ذاتی عظیم برای حاملان پیامی عظیم، بعدا از خود به میراث گذاشت؛ و آن تحفه، نماز بود.

 آری؛ نماز نیرو بخش دلها، زداینده ی غمها و فزاینده ی نیکی هاست، همانطور که ذات مبارک الله در کلام مطهرش بدان اشاره کرده است.

اتْلُ مَا أُوحِيَ إِلَيْكَ مِنَ الْكِتَابِ وَأَقِمِ الصَّلَاةَ إِنَّ الصَّلَاةَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاء وَالْمُنكَرِ وَلَذِكْرُ اللَّهِ أَكْبَرُ وَاللَّهُ يَعْلَمُ مَا تَصْنَعُونَ

ترجمه : ( اي پيغمبر ! ) بخوان آنچه را كه از كتاب ( آسماني قرآن ) به تو وحي شده است ، و نماز را چنان كه بايد برپاي دار . مسلّماً نماز ( انسان را ) از گناهان بزرگ و از كارهاي ناپسند ( در نظر شرع ) بازمي دارد ، و قطعاً ذكر خدا و ياد الله ( از هر چيز ديگري ) والاتر و بزرگتر است ، و خداوند مي داند كه شما چه كارهائي را انجام مي دهيد ( و سزا و جزايتان را خواهد داد ) (عنکبوت/45)

قرآن کتاب رستگاری و رهنمای بشر برای به دست آوردن فلاح دنیا و آخرت است، و زمانی که در همین کتاب (که مراعات حال تمام اقشار جامعه را در نظر گرفته و به هر کدام از کسانی که به نحوی به مشکل بر می خورند، تخفیفی قائل شده و بار مسئوولیت شان را در قبال خدا کم می کند) نظر اندازیم، خواهیم یافت که در هیچ جای این دستور بزرگ الهی به نخواندن نماز امر نشده است، حتی در سخت ترین لحظات و مشکلات موجود.

زندگی پیامبرصل الله و علیه و سلم  نیز بیان گر این موضوع است. ایشان در سخت ترین مواقع از این امر بزرگ(نماز) غفلت نورزیده و حتی به آن افزوده و رغبت زیادی به ادای آن نشان می دادند.

این دلایل، حکایت از بزرگی و اهمیت این فریضه ی بزرگ دارد.

اما در این جا(صرف نظر از فواید معنوی همچون رضای خدا و کامیابی در آخرت) به درس هایی که از انجام نماز در امور اجتماعی خویش برای نظم بخشیدن به جامعه در می یابیم می پردازم.

در جوامع اسلامی ( که فی الحال در دریایی از نگون بختی و سر افکندگی به سر می برد) این از لوازم و ضروریات است که نظری عمیق به این رسالت بزرگ انداخته و از انجام این فریضه، درس گیریم و آن را در راه پیش برد امور اجتماعی خویش( که جزء جدا نا پذیر از خصایل انسانی و اسلامی است) مورد استفاده قرار دهیم. پس، بیاییم از نماز بیاموزیم که بیگمان نماز درسی است پر محتوا!

1- جماعت: بی شک انسان موجودی اجتماعی است و بدون اجتماع و جامعه قادر به پیش برد امور خویش نخواهد بود، و اسلام که نیاز های بشر را در بر گرفته، مخالف این موضوع نبوده، انسان را به زیستن در اجتماع ترغیب و تشویق می کند که نماز با جماعت یکی از این دلایل موجه و منطقی است. کار هایی که یک فرد به تنهایی خود و بدون همکاری دیگران به انجام می رساند، خالی از عیب نخواهد بود؛ اما برعکس، آنچه که با رأی جمعی به تصویب رسیده و به پایه عمل می رسد، بیگمان در آن، خیر و موفقیت نهفته است و بدین منظور است که اسلام انسان را به اجتماع تشویق می کند، تا اینکه مبادا در انزوای تنهایی خود و با در بغل گرفتن زانوی تکروی، به دست فرد گرایی ها و اشتباهات فردی خود، طعم هلاکت دنیا و آخرت بچشد. در کنار این همه؛ نظام اسلامی برای انجام امور خود در یک جامعه نیاز به اجتماعات و انسان های آمیخته با اجتماع، را دارد تا بتوانند در کنار هم و کمک گرفتن از رأی و توان هم دساتیر نجات بخش پروردگار خود را به کسانی که از این رسالت بی خبر اند، برسانند و از این طریق، فلاح و رستگاری را برای جهانیان به ارمغان بیاورند.

2- امامت: زمانی که برای ادای فریضه ی نماز به جماعت در مساجد که نقش بارز سنگر های مسلمانان را بازی میکنند، حاضر می شویم، کسی منحیث امام و پیشوا بخاطر ادای جماعت پیش روی  نماز گزاران ایستاده می شود. همه گی به یک صف پشت سر او ایستاده می شوند، بدون امر او، هیچ یک به نماز شروع نمی کند، زود تر از او به انجام ارکان اقدام نمی کند و یا نماز را قبل از او تمام نکرده و بلکه در تمام مدت انجام این فرض، تابع امر او می باشد.

 این درس دوم ما از نماز است که باید همه تحت امر یک فرد داناتر از خود که واقف به تمام امور بوده و وضع همه را سدر نظر بگیرد، باشیم. امر او را به سر چشم قبول کرده و ذره ای هم سرپیچی نکنیم. این واضح و آشکارا است که در یک جامعه، زمانی که برای پیشبرد امور یک مرکزیت برای اوامر و نواهی موجود نباشد، و هرکس از نزد خود امری صادر کند و به مجازاتی حکم کند، آن جامعه خیلی زود تر از تصور با طوفان تفرقه به موج نابودی خواهد پیوست، طوریکه دیگر نامی از آن در صفحات تاریخ شاهد نخواهیم بود.

3- نظم: قبل از اینکه پیشوا به ادای جماعت شروع کند، همه را به ترتیب و تنظیم صف ها توصیه می کند، که حتی گاهی فردی در این میان می بینی که عملا صف ها را منظم می کند. این درس سوم است که از ادای نماز می گیریم، و این درس به ما می گوید که در تمام امور اجتماعی و فردی خویش پایبند نظم و انضباط باشید. هر شخصیتی که هستی، هر مقامی که داری، و هر رابطه یی که با پیشوا و امیر داری؛ مواظب خودت باش، این اسلام است و همه را به یک چشم می نگرد و اولویت امر، فرمان ذوالجلال است و بس. هر کسی که هستی جایگاه خود را بشناس و در کنار برادران خود در یک صف به انجام فرامین الهی مصروف باش.