نقش مدرسه اسلامي در ساختار اجتماع
نوشته: دكتور علي عبدالحليم محمود
ترجمه: عبدالخالق احسان.
مدرسه اسلامي داراي شخصيت فعال، مي تواند انسان مسلمان كاراي را به جامعه تقديم نمايد تا در پرتو اساسات اسلامي كه از مدرسه آموخته؛ زندگي كند و در ساختن جامعه سهيم گردد و در نتيجه تمام سلوك و اعمال او رنگ اسلامي به خود می گيرد. مدرسه اسلامي، انسان مسلماني را تربيه مي-كند كه داد و ستدش اسلامي بوده، كارهاي شايسته ي را انجام دهد، خوبي هاي جامعه را شكوفا ساخته و نمونه عملي از آنچه از مدرسه آموخته، باشد.
درين وقت است كه مدرسه مؤثر، كارا و توانمند براي سهم گرفتن در بناي فرد وجامعه مي گردد؛ اين است جايگاه مدرسه در ساختار اجتماع انساني. موضوع مورد اتفاق همه انديشمندان تربيت، اين است كه ميزان پيروزي مدرسه در ساختن زيربناي جامعه مربوط به توانايي آن بر تربيه انسان پايبند به اساسات اسلامي و تلاشگر براي عملي ساختن دستورات دين در همه ساحه هاي زندگي مي باشد.
توانايي هاي مدرسه اسلامي مؤثر در جامعه:
* مدرسه اسلامي مي تواند فرد مؤمني را تربيه كند كه ايمان به خدا، فرشتگان، كتابهاي آسماني، پيامبران، روزآخرت و تقدير الهي به قلبش جايگزين شده و سپس اين ايمان به اعمل صالحه و تلاش براي رشد خوبي، حق و عدالت؛ انعكاس يابد تا اين اساسات اصيل اسلامي در جامعه نهادينه شود.
* مدرسه اسلامي مي تواند محبت اسلام را به حيث دين حقي كه واجب است به تمام بشريت رسانيده شود؛ به دلهاي فرزندان اسلام در خلال شرح و توضيح و بيان شيوه هاي تطبيق آن غرس نمايد. مسلمان دوستدار اسلام مي داند، چگونه، چه وقت و دركجا همه چيز را به خاطر اسلام فدا كند؛ و در عين حال از هتك حرمت بيزار مي باشد. مدرسه اگر ازين فعاليت عاجر ماند، مدرسه اسلامي نيست.
* مدرسه اسلامي مي تواند؛ دانش آموزان را به اساسات اسلامي، اخلاق كريمه قرآني و پيروي از رسول خاتم صلي الله عليه و سلم تربيه كند؛ اگر مدرسه نتواند اصول اسلامي را واضح سازد و متعلمين را وادار به پايبندي به آنها كند؛ مؤسسه تربيتي نبوده بلكه مدرسه اسلامي نمي باشد.
* مدرسه اسلامي مي تواند فرزندان آن را بر اخلاص به خداوند، قرآن، برنامه الهي و خاتم پيامبران صلي الله عليه وسلم تربيه نمايد؛ اخلاصي كه قلب را اعمار نموده تا ايمان به اعمال جوارح تأثير گذاشته و عبادتي را انجام دهد كه مطابق شريعت بوده و با مردم طوري كه اسلام خواسته برخورد نمايد يعني برخوردي بر مبناي عدالت و احسان. اخلاص مغز عبادت است و بدون اخلاص تمام اعمال منجر به نابودي گرديده و موجب غضب خداوند تبارك و تعالي مي گردد.
* مدرسه اسلامي، مي تواند شاگردان را بر محبت كار و تلاش تربيه نمايد؛ چراكه اسلام به عمل ارزش قايل شده و آن را ترجمان و دليل ايمان مي داند. ذكر ايمان با عمل صالح صدها مرتبه در قرآن كريم؛ ارزش عمل و احترام به آن را در اسلام تأكيد مي كند. و اينكه جزاي اعمالش را خير باشد يا شر خواهد ديد. جديت، صفت لازمي براي هر عمل است؛ چراكه جديت بيداري، آگهي و درست كار كردن است. خداوند دوست ميدارد، وقتي انسان كاري مي كند آن را نيكو و شايسته انجام دهد.
* مدرسه اسلامي مي تواند دانش آموزان را بر محبت خير و نيكي براي خود شان و همه مردم مسلمان و غير مسلمان تربيه نمايد؛ چراكه تلاش براي هدايت غير مسلمانان به سوي دين حق بزرگترين نيكي براي شان بوده و سترگ ترين امنيتي براي حال و آينده شان مي باشد و مفيد ترين عمل براي صاحبش مي گردد، مسلمان را اين بسنده است كه يك نفر به وسيله او هدايت شود.
* مدرسه اسلامي ، مي تواند كه شاگردان را بر محبت قرباني توانائي، وقت و مال در راه خداوند جل جلاله تربيه كند. راه خدا هر واجبي است كه خداوند انجام آن را بر مسلمانان لازم گردنيده است. قرباني در راه حق، حيثيت، فاميل، مال و اولاد و قرباني در راه سرزمين محلي و اسلامي؛ همه اين ها در راه خدا محسوب ميگردد.
* مدرسه اسلامي مي تواند مجاهداني در راه خدا تربيه نمايد كه هرگاه نداي جهاد سر داده شود، شتابان حركت نمايند، طوري كه نفس، مال، توانائي و وقت خود را براي لحظه اعلان عمومي جهاد آماده سازد؛ مدرسه اسلامي مجاهديني را تربيه مي كند كه سعي مي كنند تا به يكي از دو نيكي نايل آيند: پيروزي بر دشمن يا شهادت در راه خدا.
* مدرسه اسلامي فرزندانش را بر احترام به نظريات ديگران، نيكو شنيدن ديدگاه هاي شان ومناقشه سالم تربيه مي كند تا كه حق آشكار شده و پيروي كنند و باطل واضح شود تا پرهيز گردد. احترام به نظر ديگران خلق اصيل اسلامي بوده و در سيرت نبي كريم صلي الله عليه وسلم نمونه هاي زيادي درين مورد وجود دارد. در واقع اسلام به خواستن نظر ديگران دستور داده است، آنگاه كه مشورت را واجب گرداينده است.
* مدرسه اسلامي متعلمين را بر مثبت گرايي و سهمگيري به هر كار خير اجتماعي، سياسي، اقتصادي و فرهنگي تربيه مي نمايد. مادامي كه به جامعه منفعت دنيوي و اخروي برساند يا ضرر دنيوي و اخروي را از آن دفع نمايد چراكه اسلام زندگي منفي گرايي و ناتواني و پيروي كوركورانه را نكوهيده است.
