محمد صلی الله عليه وسلم اولین موسس دولت اسلامی
پيامبر بزرگ اسلام صلی الله عليه وسلم از اولين روزهايی كه پيام خوشبختي و سعادت بشر را به دنيا نشر ساختند؛ در تلاش بودند تا نظامي را تأسيس نمايند كه بر پايه ی اساسات شريعت الهي، حق، عدل و احترام انساني استوار باشد كه عقيده، نفس، مال، ناموس و عقل انسان ها در آن محفوظ باشد و همه گي به صلح، آرامي و نيك بختي زنده گي كنند و اين تقاضاي رسالت آن حضرت بود كه دعوت، دولت، تربيه ی انسان و عبادت الله متعال باهم پيوسته باشد زيرا تمام اين امور با هم ارتباط ناگسستني دارد.
حضرت محمد صلی الله عليه وسلم در مكه ی مكرمه در شب دوم بيعت عقبه، اولین گام های مبارک را در جهت پایه گذاری دولت اسلامي در خاك مدينه منوره برداشتند و با بزرگان دوازده قبيله براي به وجود آوردن قوت دفاعي و نظامي كه از عناصر مهم يك دولت مي باشد، بيعت نمودند. هنگامي كه به طرف مدينه ی منوره هجرت كردند در آنجا عناصر تشكيل دولت كه عبارت از منطقه، مردم و قيادت مي باشد، به دست آورده و فوراً بدون كدام تأخير سنگ بناي مسجد را گذاشتند و به اين ترتیب ثابت ساختند كه مسجد در پهلوي عبادت و تربيه ی فكري؛ مركز قيادت و رهبري دولت نيز مي باشد. بعداً گام هاي مهم و استواري را به منظور تحکیم پایه های حکومت نوپای اسلامی روی دست گرفتند كه به طور خلاصه به آن اشاره مي كنيم:
جبهه داخلي را مستحكم نموده و براي ترقي عرصه ی سياسي و اجتماعي چند كار مهم را انجام دادند:
الف: امضاي يك قطعنامه ی سياسي- اجتماعي بين عناصر جامعه ی مدني و اقوام مختلف كه بر اساس آن همه با هم يك امت واحد گرديدند و همه، حقوق و مكلفيت هاي مساوي داشتند.
ب: امضاي سند صلح سياسي-نظامي و عدم تجاوز با يهوديان: هدف شان از امضاي اين سند آن بود كه در حين ترقي و پيشرفت دعوت، دولت از تجاوز يهوديان محفوظ باشد مگر وقتي كه اين سند از طرف يهوديان به شكست مواجه گرديد، سزاي اين خيانت خود را ديدند.
ج: در بين مهاجرين و انصار رشته ی برادري را امتداد دادند تا در راه پيشبرد امور دعوت و دولت به طور جــامع و مشترك گام هاي استوار و سريعی بردارند.
پیامبر صلی الله عليه وسلم بعد از شش ماه حضور در مدينه ی منوره براي به وجود آوردن يك اردوي مسلح اقدام نمودند زيرا كه از طرف الله متعال بر ضد كفر و جهالت به جهاد و مبارزه امر شده بودند. ایجاد یک اردوي مقتدر اسلامي يك فرض و ضرورت بود. اولين كندك اردوي اسلامي كه تحت فرماندهي عم رسول الله صلی الله عليه وسلم و سردار شهداء حضرت حمزه رضي الله عنه بود براي اولين مرتبه به مقابله دشمن فرستاده شد.
تاريخ يعقوبي جلد دوم صفحه هاي 69 – 79 نام بسياري از صحابه رضی الله عنهم را ذكر نموده است؛ آناني كه فرماندهان كندك هاي مختلف اردوي مقتدر اسلام بودند به طور نمونه: حمزه بن عبدالمطلب، عبيده بن حارث، علي بن ابي طالب، عبدالله بن جحش، مرثد بن ابي مرثد، زيد بن حارثه، سعدبن ابي وقاص، منذر بن عمرو انصاري، جعفر بن ابي طالب، عبدالله بن رواحه، خالد بن وليد، اسامه بن زيد، غالب بن عبدالله الكلبي، ابوعبيده بن جراح، عمر بن خطاب، ابوسلمه و ابوالعوجا السلمي رضی الله عنهم .
پيامبر اسلام صلی الله عليه وسلم براي فعال نمودن سيستم اداري دولت و كنترول مناطق مختلف، والياني را تعيين كردند. همين قسم براي جمع آوري ماليات، اشخاصي را گماشتند تا آن كه ماليـــات و خـراج هاي جمع آوري شده را در بين مردم مستحق و محتاج تقسيم كنند.
براي نشر و پخش وحي الهي و نوشتن نامه به پادشاهان ممالك، مجمع نويسنده گان را ايجاد نمودند. همين طـور براي ارسال پيام ها و نامه ها به پادشاهان معاصر و گرفتن ارتباط ديپلوماتيك سفيراني را تعيين نمودند.
به اين ترتيب مي بينيم پیامبر صلی الله عليه وسلم از يك طرف نماينده ی صــادق الله جل جلاله بودند و از طرف ديگر ریيس دولت، فرمانده ی نيروهاي مسلح و در بين مردم قاضي بودند و در اين مدت، تحت نظر وحي الهي پروسه ی تحكيم قانون را به پيش مي بردند و به مسلمانان اصطلاحات و مفاهيم دولت، پادشاهي، سياست، قضـاء و غيــره را معــرفي مي کردند و به مردم امر مي نمودند كه در صورت اختلاف مسايل ایشان را قاضي خود بدانند. چنانچه الله متعـال در آيه ی 59 سوره ی نساء مي فرمايد:
(يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ أَطِيعُواْ اللّهَ وَأَطِيعُواْ الرَّسُولَ وَأُوْلِي الأَمْرِ مِنكُمْ فَإِن تَنَازَعْتُمْ فِي شَيْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللّهِ وَالرَّسُولِ إِن كُنتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ ذَلِكَ خَيْرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِيلاً ) (نسا<ء/59)
»اي كساني كه ايمان آورده‌ايد! از الله (با پيروي از قرآن) و از پيغمبر ( او محمّد مصطفي با تمسّك به سنّت او) اطاعت كنيد، و از كارداران و فرماندهان مسلمان خود فرمانبرداري نمایيد (مادام كه دادگر و حقّ گرا بوده و مجري احكام شريعت اسلام باشند) و اگر در چيزي اختلاف داشتيد آن را به الله (با عرضه به قرآن) و پيغمبر او (با رجوع به سنّت نبوي) برگردانيد (تا در پرتو قرآن و سنّت، حكم آن را بدانيد. چرا كه الله جل جلاله قرآن را نازل، و پيغمبر آن را بيان داشته است. بايد چنين عمل كنيد) اگر به خدا و روز رستاخيز ايمان داريد. اين كار (يعني رجوع به قرآن و سنّت) براي شما بهتر و خوش فرجام‌تر است«.
قسمت اول آيه ی مباركه شخصيت سياسي و اجتماعي پیامبر عظیم الشأن اسلام صلی الله عليه وسلم را و قسمت دوم حيثيت قضايي ایشان را واضح مي سازد.
قوانين سياسي، اجتماعي، اقتصادي، قضايي، اداري و مدني زیر بنای يك جامعه مترقي مي باشد. زيرا قرآن كريم به حيث قانون اساسي اين جامعه ی انساني و اسلامي نازل شده است و براي هر بُعد زندگي شان قانوني را تعيين كرده است. در مدينه منوره قوانين جهادي، قضايي، اقتصادي، سياسي و مدني نازل شد. آيه هاي جهاد، زكات، ميراث، نكاح، طلاق، نفقه، كيفر جرايم، قوانين تجارتي، قرض، ارتباط فردي و اجتماعي و چگونه گی ارتباط و تعامل با غير مسلمانان احکام واضحی جهت تنظیم امور اجتماعی و سیاسی مسلمانان نازل گردید. تقريباً 500 آيه از قرآن عظيم الشان و هزاران حديث از رسول گرامی اسلام صلی الله عليه وسلم در مورد عبادات و معاملات مي باشد تا آن كه يك جامعه ی مترقي انساني و اسلامي را اداره و تنظيم كند.
وقتي پيغمبر صلی الله عليه وسلم از ایجاد سيستم هاي دفاعي، سياست داخلي و قانون دولت اسلامي فارغ گردیدند، به حيث يك دولت بزرگ سياسي و ايدئولوژيك همت گماشتند تا جهان را به طرف خير، صلاح و نجات رهبري كنند؛ به رهبران، امپراتورها و حاكمان مختلف جهان از جمله امپراتور فارس، امپراتور روم، پادشاه حبشه و ديگران نامه-هايی را ارسال داشتند و آن ها را براي پذيرفتن منشور و پاليسي اسلام تشويق نمودند. حاكمان نصراني و سفيران دول را به حضور پذيرفتند و از بعضي طرف ها تحايفي را هم قبول فرمودند به اين ترتيب دولت خود را نيرومند و پاليسي سياست خارجي خود را روشن ساختند و تهداب يك ديپلوماسي سالم را گذاشتند.
پیامبر صلی الله عليه وسلم با فرستادن سفيران و نماينده هاي صادق، ملت ها را به اسلام دعوت مي كردند و در مقابل كينه جویان و سركشان که مانع انتشار دعوت اسلامی می شدند، جهاد و جنگ اعلان نمودند مانند: روميان، قريش و يهوديان و گاه گاهي به خاطر بعضي ملاحظات پيمان هاي صلح را امضاء مي كردند مانند: پيمان صلح حديبيه و غيره…
پیامبر صلی الله عليه وسلم وقتي دولت مقتدر اسلامي را ايجاد نمودند براي امتداد دولت اسلامي و نجات دادن جهانيان از جاهليت و بنده گي طاغوت، با دولت هاي سركش به جهاد اقدام نمودند. تاريخ نويسان مي گويند كه پيغمبر صلی الله عليه وسلم در طول بعثت خود به هشتاد غزوه نيرو فرستادند كه فرماندهي بعضي غزوات را خود به عهده داشته و فرماندهي بعضي دیگر را به اصحاب گران قدر خود سپرده بودند.
در پایان سخن باید گفت که پیامبر گرامی اسلام صلی الله عليه وسلم تنها مرشد و مربی گوشه ی مسجد نبودند و نه هم پیام شامل و کامل ایشان چنین بود كه تنها و تنها با مسجد سر و كار داشته باشد؛ بلكه براي جهان بشريت يك نظام عام و تام و كامل را آورده بودند.
رسالت پیامبر صلی الله عليه وسلم هم سياست، را در بر داشت، هم جهاد و هم عبادت را؛ هم حكومت بود، هم تجارت و اقتصاد. ايشان در مسجد امام، در سياست ریيس و مدیر مدبر، در محكمه قاضي حکیم، در جنگ فرمانده ی توانا و شجاع و در ميدان تجارت تاجر و اقتصاد دان بودند.
پس عده ای كه با فهم نا درست از شمولیت اسلام، این دین الهی را تنها و تنها به مسجد و امور فردي ذكر و فكر خلاصه می پندارند… آيا فكر و نظر آن ها با موقف و سيره ی نبوی صلی الله عليه وسلم در تضاد نيست !!!؟ و يا آنانی که دانسته و یا ندانسته برای سيكولاریزم گلو پاره می کنند و از روي اغراض شب و روز سخن از جدایی اسلام از سياست می زنند، از روي كدام دليل و منطق حرف مي زنند؟ آيا اين كوشش آن ها تلاش زبونانه ای نیست که به زعم باطل خود می خواهند اسلام را تجزيه و تضعیف سازند؟ و الله غالب علی امره…
نوشته: عبدالفتاح جواد
برگردان: شاه مقصود محمودی
