د لمانځه ماتونکې او مکروهات
د لمانځه مفسدات (ماتوونکي):
يعنی په کوم شيانو چه لمونځ ماتيږي او دلمانځه بيا کول ضروري وي .
۱- په لمانځه کې قصدًا يا په هيره سره خبرې کول.
۲- په لمانځه کې چاته سلام کول يا په ژبه دسلام ځواب ورکول.
۳- دپرنجی کوونکی دالحمدالله ويلو ځواب په يرحمک الله سره ورکول.
۴- دلمانځه نه بهر کوم څوک دوعا کوي هغه ته په لمانځه کې آمين ويل .
۵- دمرګ ،مرض يا کوم بل بد خبر واوري په هغه باندې انا الله وانا اليه راجعون ويل.
۶- دخوشحالۍ دخبری په اوريدو الحمدالله يا بله کلمه ويل.
۷- دتعجب په خبره باندې سبحان الله يا کومه بله کلمه ويل.
۸- د درد اوتکليف په وجه آه آه ،اُف کول که دجنت دوزخ يا دقبر غذاب دياد په وجه وي باک نلری.
۹- په کتاب يا څه ليکل شوي شي باندې نظر لګيدل دهغه په ژبه سره ويل – کچری يواځی په زړه کې دهغه په مطلب پوه شي نو لمونځ نه ماتوي .
۱۰- په کتلو سره قرآن لوستل.
۱۱- دلمانځه څخه بهر قرآن لوستونکی ته فتح ورکول .
۱۲- عمل کثير – يعنی داسی کار کول چه کتونکی فکر وکړي دا سړی لمونځ نه کوي مثلاْ دځان ډير ګرول يا دجامو برابرول يا په بدن اوجاموډير لاس وهل .
۱۳- بغير له ضرورت څخه په زوره توخی يا دغاړی تازه کول .
۱۴- قصدًا يا په هيره سره څه خوړل يا څه څښل .
۱۵- په قرآنکريم کې داسې غلطي کول چه معنی يی بدله شي .
۱۶- څلور پنځه قدمه په لمانځه کې تلل.
۱۷- دقبلې طرف نه قصداً بلی خوا ته کتل يا بغير له کوم غذر څخه دقبلې څخه دسينی ګرځول.
۱۸- څلورمه حصه ستر دومره ساعت ښکاريدل چه په څومره وخت کې سړی يوه رکوع يا سجده کولی شي.
۱۹- دخدای (ج) نه د داسې شی غوښتل چه هغه له بندګانو هم غوښتلی شی موجود دضرورت شی.
۲۰- د درد يا مصيبت له وجی داسې ژړل چه په آواز کې يې کليمات را پيداشي مثلاً ای الله !.
۲۱- دجنازی لمانځه نه علاوه په نورو لمونځونو کې په زوره خندل.
۲۲- د امام نه مخکې پوره رکوع يا پوره سجده کول يا دهغه نه مخکې کيدل.
۲۳- په لمانځه کې دسړی سره دښځی يوځای دريدل تر دومره وخته چه سړی کولی شی يوه سجده يا رکوع وکړي .
۲۴- دتيمم کوونکي لپاره د ابو پيداکيدل.
د لمانځه مکروهات :
يعنی هغه څيزونه چه لمونځ بالکل نه ورباندی ماتيږي بلکی کراهيت پيداکوي لمانځه ته زيان رسوي د لمانځه ثواب کموي .
۱- چادر داغوستلو پر ځای پر دواړو اږو اچول يا لسټونی داغوستلو پرځای خالي ځړول.
۲- په خپل بدن اوجامو لاس وهل .
۳- په خوله کې داسی شی ايښودل چه دهغه په وجه سره دقرآن په لوستو کې تکليف وي.
۴- سرتور سر لمونځ کول خو که دعاجزی په وجه وي لمونځ نه مکروه کوي ،خو د نن زمان سرت
ور سرونه عاجزی نه ده بلکی يو فيشن يا عصريتوب دی نو ښه به داوي چه سرتور سر لمونځ ونه شي .
ور سرونه عاجزی نه ده بلکی يو فيشن يا عصريتوب دی نو ښه به داوي چه سرتور سر لمونځ ونه شي .
۵- ګوتې څټل يا ديوه لاس کوتې په بل لاس کې ننستل.
۶- بی ضرورته په ملا يا تشو لاسونه ايښودل .
۷- په لمانځه کې يو خوا بل خوا ته کتل.
۸- د داسې سړی طرف ته لمونځ کول چه هغه سړی مخامخ ده ته ناست وي .
۹- قصدًا اوسويلی ايستل يا دهغه دبندولو کوښښ نه کول .
۱۰- په صف کې ځای وي خو ځانته دريدل.
۱۱- په داسې جامو کې لمونځ کول چه په هغه باندی دکوم ځاندار تصوير وي.
۱۲- څادر يا بل شی دځان نه داسی تاوول چه دلاس ويستل له هغه ګران وي .
۱۳- ارګمي کول.
۱۴- دپګړی يا لونګی په ول باندې سجده کول.
۱۵- دوهم رکعت دلومړی رکعت نه ذيات اوږدول – يعنی چه په لومړی رکعت کې دری آيته ووايي اودوهم بيا مثلاْ شپږ آيته قرآن ووايي .
۱۶- په کوم خاص لمونځ کې خاص سورة مقررول.
۱۷- دقرآن دترتيب نه خلاف قرآن لوستل مثلاْ په لومړی رکعت کې قل هوالله ووايي خو په دوهم رکعت بيا الم ترکيف سورة ووايي .
۱۸- داوداسه په تنګوالی.
۱۹- چه سړی ډير وږی وي او ډوډی تياره وي نوښه داده چه لومړی ډوډی وخوړل شي ورسته لمونځ وشي.
۲۰- په لمانځه کې دخزندؤ وژل لکه ميږی ،مچ او نور خو که سړی چيچی نو هغه دی ونيسی بيا يې دي خوشې کړي .
۲۱- په سجده کې دواړه پښی له ځمکی پورته کول چه دځنو فقهاؤ په نزد پدی سره لمونځ فاسيديږی.
