موضوع دوم معاشرت نیک و پسندیده است که باعث استحکام قوی خانواده گردیده و هر یک آن‌ها از حقوق خود به‌شکل درست استفاده نموده و می‌دانیم که حفظ خانواده در برخورد نیک یکدیگر وابسته است.

این را می‌دانیم که انسان جامع‌الکمالات نیست و هر انسانی از خود کاستی‌هایی دارد و نمی‌توان از همه انسان‌ها توقعات بهترین بودن را داشت، پس توقعات زوجین باید نظر به ظرفیت دو جانب باشد تا یکدیگر را درک کنند و احترام متقابل مد نظر گرفته شود.

درین‌جا یکی از خصوصیات برجسته‌‎ای که شوهر برای خود مد نظر بگیرد همانا صبور بودنش است، چون شوهر بحیث آقای خانه به‌حساب می‌رود طبیعی‌ست که تلخی‌ها و شیرینی‌های زندگی طبیعتا انسان را در هر زمان و مکانی تحت تاثیر خود می‌آورد؛ اما صبر و گذشت به مقوله‌ی عام خصلت مردان است.

شوهر باید در بعضی موارد چشم پوشی کند و همیشه همسرش را در ترازوی حسابات نیندازد، اگر کاستی‌های اندکی را جدی بگیرد و جوانب خوبی‌هایی که بیش‌تر از کاستی هاست را مد نظر نگیرد، این‌جاست که چشم پوشی نکرده و خانواده را به‌سوی بد بختی سوق داده است.

خداوند متعال درین مورد چنین فرموده است: [وَعَاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ فَإِن کرِهْتُمُوهُنَّ فَعَسَی أَن تَکرَهُواْ شَیئاً وَیجْعَلَ اللّهُ فِیهِ خَیراً کثِیراً] (النساء: ۱۹)
ترجمه: {و با آن‌ها به‌طور شایسته معاشرت کنید، اگر به جهاتی از همسران خود رضایت کامل نداشته باشید و بر اثر اموری آن‌ها در نظر شما ناخوشایند باشند [فوراً تصمیم به جدایی نگیرید و تا آن‌جا که قدرت دارید مدارا کنید، زیرا ممکن است شما در تشخیص خود گرفتار اشتباه شده باشید] و ای بسا آن‌چه را نمی‌پسندید خداوند در آن خیر و برکت و سود فراوانی قرار داده باشد.}

تنگ نظری، بد معاشرت، بدخویی و بی‌صبری برای شوهر باید نباشد، از این خصوصیات زشت باید جلوگیری کند و به صبر و شکیبایی کوشش نماید.

درین باره پیامبر اکرم (صل الله علیه وسلم) می‌فرمایند: “هیچ مرد مؤمنی نباید به‌خاطر این‌که یک خُلق و خوی ناپسند از همسرش می‌بیند او را برنجاند و ناراحت کند زیرا اخلاق دیگری نیز دارد که مورد پسند او باشد.” (مسلم ۱۴۶۹)

اما خصوصیات را که یک خانم در یک خانواده داشته باشد نیز باید مکثی بالای آن داشت.

می‌دانیم که خداوند به همه‌ی انسان‌ها حقوقی را قایل است و انسان نیز باید از حقوق خود به‌شکل درست استفاده نماید، درین‌جا زن نیز از خود حقوق مناسب و درستی دارد که هرگاه از آن آگاهی حاصل نماید و در پرتو احکام الهی از آن حقوق که دین مبین اسلام برایش ارزانی نموده است به نیکی استفاده نماید همانا زندگی بهتر و با محبت را نصیب خواهد شد.

شوهر که مدبر خانواده است، تمام مسؤولیت‌های بیرونی را به عهده می‌گیرد و از خانواده و همسر خود صیانت و حفاظت می‌نماید و نفقه‌ی خانواده را تهیه می‌نماید. این‌جاست که اطاعت او و حفاظت از مال و ناموس وی برای همسرش واجب است و خوب است که این همسر تمام کارهایی را که مربوط خانه می‌شود به نیکویی انجام دهد، به خود و خانواده خود رسیدگی کامل نموده و همسر نیک و مادر مهربان به اولاد خود باشد.

رسول الله (صل الله علیه وسلم) از این بی‌توجهی همسر نسبت به شوهر برحذر داشته و فرموده‌اند: “آتش جهنم به من نشان داده شد [و دیدم] که اکثر جهنمیان زنانند که کفر ورزیده و حقیقت را پوشانده بودند.” گفته شد: “آیا به الله کفر ورزیده بودند؟” فرمودند: “نه، بلکه به خانواده خود کفر ورزیده بودند، زیرا اگر با یکی از آنان [همسرت] روزگار طولانی نیکی کنی سپس کار [ناپسندی] از تو سر بزند، گوید: هرگز خیری از تو ندیده‌ام.” (بخاری ۵۱۹۷)

بنابراین باید نسبت به اشتباهات گذشت نشان داد، و از لغزش‌ها چشم پوشید، … [همسر] هنگامی‌که در کنار شوهرش است بدی در حق او روا ندارد و چون از او دور شد به او خیانت نکند.

به این شیوه رضایت دو طرفه حاصل و زندگی توأم با الفت، محبت و مهربانی سیادت خواهد یافت و خانواده کانون گرمی از مهر و عطوفت و مکانی برای آسایش خواهد گردید.

“و چه بسا زنی که می‌میرد درحالی که شوهرش از او راضی است [و به همین خاطر] وارد بهشت می‌شود.” (ترمذی ۱۱۶۱)

پس ای مسلمانان! تقوای الله تعالی را پیشه کنید و بدانید سعادت در پرتو سازگاری فراهم می‌شود و به علاوه فضای مناسب برای تربیت و رشد فرزندان در خانواده‌ای شایسته و مملو از مودت و آباد به‌خاطر تفاهم، در دامان مهربانی مادر و تلاش‌گری پدر فراهم می‌آید. فضایی که از فریاد اختلافات و کشمکش‌ها بدور و از تجاوز هر یک از طرفین بر دیگری در امان است بنابراین نه جدایی به آن راه دارد، نه کشمکش و نه بدی نسبت به هیچ کسی؛ و خانواده به مکانی از خوشبختی‌ها مبدل می‌گردد.