ترغیب به شفقت در سنت نبوی
از ابن عمر رضی الله عنهما روایت است که گفت: پیامبر صلی الله علیه وسلم فرموده است:« المسلم أخو المسلم، لا يظلمه، ولا يسلمه، ومَن كان في حاجة أخيه، كان الله في حاجته، ومَن فرَّج عن مسلم كربةً، فرج الله عنه كربةً مِن كربات يوم القيامة، ومَن ستر مسلمًا، ستره الله يوم القيامة.» یعنی: مسلمان برادر مسلمان است؛ بر او ستم نمی کند، وبه ظالم تسلیمش هم نمی کند، شخصی که در پی رفع نیازمندی برادرش باشد خداوند هم نیازهای او را مرفوع میدارد، شخصی که مصیبتی را از مسلمانی بر طرف کند خداوند هم مصیبتی از مصیبتهایش در روز قیامت را بر طرف می دارد، و شخصی که عیب مسلمانی را بپوشاند خداوند عیبهایش را در روز قیامت می پوشاند.
و از نعمان فرزند بشیر رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند:« مَثَلُ المؤمنين في توادِّهم وتراحمهم وتعاطفهم، مَثَلُ الجسد، إذا اشتكى منه عضو، تَدَاعى له سائر الجسد بالسَّهر والحمَّی.» یعنی: مثال مؤمنان در مودت با همدیگر، مهربانی با همدیگر، و عطوفت در حق همدیگر همانند یک جسد، هرگاه از آن جسد عضوی دچار بیماری گردد، سایر اعضای جسد با عضو بیمار در بیداری و تب همراهی می کنند.
از ابو هریره رضی الله عنه روایت است که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرموده است:« إذا أمَّ أحدكم النَّاس فليُخَفِّف؛ فإنَّ فيهم الصَّغير والكبير والضَّعيف والمريض، فإذا صلَّى وحْدَه، فليصل كيف شاء.» یعنی: هرگاه یکی از شما امامت مردم را به دوش می داشته باشد بایستی خفیف نماز گزارد؛ زیرا که در میان مردم خردسال و کهن سال و ضعیف و بیمار هم وجود می داشته باشد، و هرگاه که تنها گزار می بود طوری که دلش می خواهد نماز گزارد.
علماء در مورد تخفیف در نماز بر آنند که بایستی امام در جماعت نمازش را خفیف اداء کند و لی خفیف اداء کردن آن است که مطابق سنت و روش پیامبر صلی الله علیه وسلم باشد نه مطابق خواستها و هوای مردم.
در حدیث دیگری آمده است، هنگامی که حضرت جعفر بن ابی طالب رضی الله عنه در غزوه مؤته به شهادت رسید، آن حضرت صلی الله علیه وسلم دستور داد که به خانواده جعفر به خاطر مصیبتی که به ایشان رسیده غذا تهیه کنید.
