باز تاب وفا در نصوص دینی

اولا: وفاء در قرآن کریم:

(1) وفاء به عهد یک مسؤولیت است: خداوند متعال به وفا به عهد، امر نموده مي فرمايد: « وَأَوْفُواْ بِالْعَهْدِ إِنَّ الْعَهْدَ كَانَ مَسْؤُولاً» [الإسراء: ٣٤ ] یعنی: « و به عهد و پيمان خود (كه با خدا يا مردم بسته‌ايد) وفا كنيد، چرا كه از ( شما در روز رستاخيز درباره) عهد و پيمان پرسيده مي‌شود».‏

(2) وفاء به عهد در وقت بستن پیمان: الله متعال در آيت زیر مي فرمايد:« وَأَوْفُواْ بِعَهْدِ اللّهِ إِذَا عَاهَدتُّمْ وَلاَ تَنقُضُواْ الأَيْمَانَ بَعْدَ تَوْكِيدِهَا وَقَدْ جَعَلْتُمُ اللّهَ عَلَيْكُمْ كَفِيلاً إِنَّ اللّهَ يَعْلَمُ مَا تَفْعَلُونَ » [ النحل: ٩1] یعنی:« و چون با خدا پيمان بستيد به پيمان خود وفا كنيد و سوگندهاى [خود را] پس از استوار كردن آنها مشكنيد با اينكه خدا را بر خود ضامن [و گواه] قرار داده‏ايد؛ زيرا خدا آن چه را انجام مى‏دهيد مى‏داند».

(3) بیعت با پیامبر بیعت با خداست: الله متعال می فرماید:« إِنَّ الَّذِينَ يُبَايِعُونَكَ إِنَّمَا يُبَايِعُونَ اللَّهَ يَدُ اللَّهِ فَوْقَ أَيْدِيهِمْ فَمَنْ نَكَثَ فَإِنَّمَا يَنْكُثُ عَلَى نَفْسِهِ وَمَنْ أَوْفَى بِمَا عَاهَدَ عَلَيْهُ اللَّهَ فَسَيُؤْتِيهِ أَجْرًا عَظِيمًا»[الفتح:10]یعنی: کسانی که با تو بیعت می کنند، در واقع با الله بیعت می کنند، دست (تأیید) الله بر دستهای آنها است، پس از آن هرکه نقض بیعت کند به زیان خود نقض بیعت می کند،

وآن کس که در برابر پیمانی که با خدا بسته است وفادار بماند و آن را رعایت کند، خدا پاداش بسیار بزرگی به او عطا می کند.
(4) الله متعال بنی اسرائیل را به وفاء به عهد دستور می دهد، چنانچه می فرماید: «يَا بَنِي إِسْرَائِيلَ اذْكُرُوا نِعْمَتِيَ الَّتِي أَنْعَمْتُ عَلَيْكُمْ وَأَوْفُوا بِعَهْدِي أُوفِ بِعَهْدِكُمْ وَإِيَّايَ فَارْهَبُونِ»[البقرة:40]یعنی: ای بنی اسرائیل! نعمتی که به شما ارزانی داشتم به یاد آورید، و به پیمانی که با من دارید وفا کنید تا با پیمانی که به شما بسته ام وفا کنم، و فقط ازمن هراس داشته باشید.

(5) مؤمنان واقعی به عهد خود با الله وفا دارند، الله متعال در مورد شان می فرماید:« مِنَ الْمُؤْمِنِينَ رِجَالٌ صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَيْهِ فَمِنْهُمْ مَنْ قَضَى نَحْبَهُ وَمِنْهُمْ مَنْ يَنْتَظِرُ وَمَا بَدَّلُوا تَبْدِيلًا»[الأحزاب: 23]یعنی: در میان مؤمنان مردانی بوده اند که با خدا راست بوده اند در پیمانی که با او بسته اند. برخی پیمان خود را به سر برده اند(وشربت شهادت به سر کشیده اند) و برخی دیگر در انتظارند. آنان هیچگونه تغییر وتبدیلی در عهد و پیمان خود نداده اند.

ثانیا: وفاء در احادیث نبوی شریف:

(1) وفاء به عهد ضامن ورود به بهشت: حضرت پیامبر ـ صلي الله عليه وسلم ـ فرمودند: شش چيز را براي من ضمانت کنيد جنت را براي شما ضمانت ميکنم؛ هر گاه سخن زدید راستگو باشيد، هر گاه وعده نموديد به وعدۀ خود وفا کنيد، امانتها را به اهل آن تسليم دهيد، عورت (شرمگاه) هاي خويش را نگهداريد، وچشمان خود را از نامحرمان ببنديد، واز اذيت مردم دست نگهداريد.( )
(2) کسی که به عهد خود وفا دار نیست ایمانش کامل نیست: پیامبر صلی الله علیه وسلم می فرماید:« لاَ إِيمَانَ لِمَنْ لاَ أَمَانَةَ لَهُ وَلاَ دِينَ لِمَنْ لاَ عَهْدَ لَهُ» یعنی: کسی که امانتدار نیست ایماندارنیست، وکسی که به عهد وپیمان خود وفادار نیست دیندار نیست.

(3) آیا یک بنده سپاسگزار نباشم؟ در روایتی آمده است که پیامبر صلی الله علیه وسلم چنان نماز می گزارد که پاههای مبارکش ورم می کردند، وقتی حضرت عائشه رضی الله عنها این حالت را در ایشان دید پرسید: ای پیامبر خدا! چرا اینقدر بر خود سخت می گیری؟ مگر الله متعال گناهان گذشته و آینده ات را مورد بخشایش قرار نداده است؟! آن حضرت در پاسخ به ایشان می فرماید:« أفلا أكون عبدا شكورا»