انسان ها تشويق را دوست دارند

مردم دوست دارند مورد تشويق ديگران قرار گيرند و هرگاه كاري را انجام دادند ازآنان تشكر و سپاسگزاري كرد.

مردم معمولا دوست دارند كه هميشه مورد تشويق وترغيب ديگران قرارگيرند و هرگاه كار ويا مسئوليتي را انجام دادند از آنان تشكر وسپاسگذاري گردد؛ اگر چه در اصل مسلمان بايد هر كاري را كه انجام مي دهد فقط بخاطر جلب رضايت الله جل جلاله باشد و هيچوقت نبايد از مردم انتظار تشكر وسپاسگذاري داشته باشد، ولي اين طبيعت وذات بشري است وشرعاً هيچگونه اشكالي ندارد.

امام احمد ترمذي روايت كرده اند كه «من لم يشكرالناس لم يشكرالله»(۱)
(هركس از مردم درمقابل انجام كاري تشكر وقدرداني نكند درحقيقت از خداوند تبارك وتعالي تشكر نكرده است.)
وهمچنين بنا به فرموده رسول اكرم ص درغزوه خندق: «اللهم لاعيش الا عيش الآخرة فاكرم الانصار والمهاجرة  (( (۲) خداوند هيچ زندگي بهتر از زندگي آخرت نيست پس از انصار ومهاجر اكرام وقدرداني كن بحقيقت دعاي خير نوعي مدح و ثنا وتعريف وحتي ازآن هم بالاتراست. همانطور كه رسول اكرمص مي فرمايد:
«من صنع اليه معروف فقال لصاحبه جزاك الله خيرفقد ابلغ فى الثناء»(۳)
]هر كس كه كار نيكي درحق او انجام گيرد سپس به انجام دهنده آن بگويد:خداوند به تو پاداش نيك بدهدبه حقيقت از او نهايت تشكر وقدرداني كرده است يا به عبارت ديگروظيفه شكرگذاري رابجاي آورده است.

پس هنگاميكه تو براي كسي دعاي خير مي كني مثلاً مي گويي(خداوندتو را توفيق دهد. خداوند تو راعزيز و محترم گرداند) اين كلمات قشنگ وزيبا ودلنشين مردم را تشويق وترغيب ميكند.پس دعاي خير، چيز بزرگي است.
دعاي خير درحق كسي، چيز كمي نيست ودعاي «جزاك الله خيراً» به حقيقت دعاي بزرگي است ومثالهاي زيادي براي تشكر وتشويق از ديگران وجود دارد.مثلاً مرد به همسرش مي گويد:جزاك الله خيرا (خداوندبه تو جزاي خير دهد)شام ديروز خوب وتميز بود. ويا به فرزندش مي گويد: احسنت (آفرين برتو-فوق العاده عالي-بي نظير)ويا كلمات قشنگ وزيباي ديگر.
هيچوقت مديرومسول موفق نمي شود مگراز زيردستان وكارمندان خود به نحوي بعد از انجام مسئوليتهاي محوله تشكر وقدرداني كند، تا باعث (تشويق وترغيب وتقويت روحي آنان براي انجام مسئوليتهاي بعدي شود) واين تشكرچه بصورت شفاهي يا مخصوصاً كتبي فقط نوشتن يك برگ كاغذ است كه هيچگونه زحمتي هم ندارد اما نزد مردم مخصوصاً كارمندان وزيردستان اثر مطلوب وخوبي به دنبال خواهد داشت.

بايد توجه داشت بين تشكر وقدر داني وتعريف و تمجيدي كه از لحاظ شرعي مذموم است، فرق زيادي وجود دارد.
از جمله كارهاي رسول الله ص تشكر وقدرداني بخاطر انجام كارهاي نيك وهمچنين تشكر و سپاسگذاري از فاعل آن (كننده آن كار) بود به اين اميد كه در انجام كارهاي نيك وصالح بيشتري، پيش قدم باشند، و از مدح وتعريف كساني كه آن صفات وخصوصيات درآنان موجودنيست ويا باعث بوجودآمدن غروروتكبر درآنان مي‌شود،نهي فرموده اند.
رسول الله ص مي فرمايد: «اذارايتم المداحين فاحثوا في وجوههم التراب» (۴)
]هرگاه ثناگويان وچاپلوسان را ديديد به رخسار آنها خاك بپاشيد.
وهمچنين مي فرمايد:
«اياكم والتّمادح»(۵) از ثناگويي و چاپلوسي برحذر باشيد

همانطوركه درحديث قبلي در مورد مرد انصاري كه رسول اللهص براي تشويق وترغيب از او تعريف مي‌كرد تا آنجاكه فرمود: «من سن سنه حسنة»2 هركسي سنت وروش نيك پايه‌ريزي كند….. وهمچنين رسول اكرمص درباره مدح وتعريف ازياران خود مي فرمايد:
«ارحم امتي بامتي ابوبكر و اشدهم فى امرالله عمر،واصدقهم حياء عثمان واقرؤهم لكتاب الله ابي بن كعب وافرضهم زيد بن ثابت واعلمهم باالحلال والحرام معاذ بن جبل ولكل أمة امين وامين هذة الامة ابوعبيده بن الجراح»(۶)رواه احمد والترمذي
]مهربانترين كس نسبت به امتم حضرت ابوبكر رضي الله عنه  است وسخت ترين آنان دراجراي دستورات الهي حضرت عمر  رضي الله عنه وصادقترين آنان از نظر حيا وحشمت عثمان رضي الله عنه  است وقاري ترين آنان به كتاب الله (قرآن) ابي بن كعب است، داناترين وعارفترين آنان  به واجبات زيد بن ثابت وآگاهترين آنان به حلال وحرام معاذ بن جبل است ودر هر امتي اميني است، امين اين امت ابوعبيده بن جراح است.

همانطور كه مشاهده مي كنيد: حضرت رسول اكرم ص هر كدام از اصحاب وياران خود با صفتي كه او را از ديگري جدا مي سازد، مدح وتعريف كرده است.

۱ –رواه أحمدمن حديث آبي هريره،وقال الألباني صحيح الاسناد.
۲ -متفق عليه من حديث سهل بن سعد.
۳ -مشكاة المصابيح من حديث اسامه بن زيد،قال الألباني:حديث جيد.

۴ –رواه مسلم من حديث المقداد بن الأسود.
۵ –صحيح ابن ماجة،من حديث معاوية.
۶ –جزء من حديث ،رواه مسلم.