احترام

تعریف:
اِحتِرام احساسی مثبت از ارج نهادن و اعتنا به فرد یا شی‌ای است که فرد احترام‌گزارنده آن را سزاوار احترام می‌شمارد.
حرمت نهادن، نکوداشت، بزرگ داشتن، ارج نهادن و آزَرم برابرهایی برای احترام هستند.

فردی که به شخص یا چیزی احترام می‌گذارد، به آن شخص یا چیز توجه می‌کند و برای آن ارزش قائل می‌شود. این ارزش‌گذاری متعاقبا ممکن است خود را در رفتار و عملکرد احترام‌گذارنده نسبت به احترام‌یافته نمایان کند.

احترام‌گزارنده معمولا امتیازها و کیفیت‌هایی را در فرد یا چیزی می‌بیند و این‌گونه داوری می‌کند که آن فرد یا چیز، سزاوار توجه، پاسخ و ارزش‌گذاری است و باید ادعای او را نیز به رسمیت شناخت. با تغییر این امتیازها و کیفیات ممکن است میزان احترام نسبت به آن فرد یا شیء نیز تغییر یابد.

عوامل احترام:

انسان نمی‌تواند بی‌دلیل برای شخص یا چیزی احترام قائل شود، در این سطور به چند عامل عمده اشاره می کنیم:
(1) علم ودانش: ما به عده ای از مردم به خاطر دانش بیشتری که از ما دارند احترام میگذاریم، به خصوص که دانش آنها در عرصه دین باشد، وبه ویژه که این دانش با عمل همراه باشد. الله متعال می فرماید:« یرفع الله الذین آمنوا منکم و الذین أوتوا العلم درجات» یعنی: خداوند شأن ومنزلت کسانی از شما را که ایمان آورده اند وبدیشان دانش داده شده چندین مرتبه بلند می برد.

(2) بزرگسالی: هرگاه کسی از دیگران سن و عمر بیشتری داشته باشد، از سوی خردسالان مورد احترام قرار می گیرد، مخصوصا در جوامع اسلامی ملتزم به فرهنگ و اخلاق اسلام، پیامبر بزرگ اسلام- صلی الله علیه وسلم- فرموده است:« من لم یرحم صغیرنا ولم یوقر کبیرنا فلیس منا»یعنی: کسی که برخردسالان ما مهربانی نکند و بر بزرگسالان ما احترام نگذارد از جمله ما نیست.

(3) اخلاق نیکو: انسان خوش اخلاق در جامعه مورد محبت و احترام همگان قرار می گیرد، پیامبر بزرگ مان هم انسان های دارای اخلاق نیکو را محبوب ترین و نزدیک ترین مردم به خود خوانده است.

(4) خدمتگذاری: تعداد زیادی از مردم به خاطر خدماتی که به دیگران تقدیم می کنند مورد احترام واقع می شوند؛ بل هر انسان خدمتگذار در هر عرصه ای که خدمت به جامعه خود تقدیم کند احترام می شود، چه بخصوص که این خدمتگذاری با رهبری آنها به سوی خیر وصلاح همراه باشد.

(5) قدرت وریاست: یکی دیگر از عوامل احترام قدرت وریاست است، طبیعتا در جوامع عقب مانده آنجایی که معیارها به گونه ای باشد که زمام امور در دست صاحبان قدرت باشد و شایسته سالاری در آن جامعه مطرح نباشد و اصول و میکانیزمی برای کسب جایگاه اجتماعی وجود نداشته باشد، اصحاب قدرت در جای بلند قرار می گیرند و احترام را به خود تخصیص می دهند ومردم به خاطر حصول امتیازات اجتماعی و سیاسی ناگذیر می شوند به قدرتمندان سر احترام و توقیر فرود آورند، وگاه این احترام از حد می گذرد وبه مرتبه حقارت ودونی می رسد.

(6) امکانات اقتصادی بلند: شمار زیادی از مردم به خاطر در دست داشتن امکانات مالی و اقتصادی بلند از سوی افرادی که طمع به مال و کمک آنها دارند، مورد احترام زائد الوصف قرار می گیرند، مخصوصا زمانی که در ثروتمندان حس عطاء و بخشش هم وجود داشته باشد و دیگران را نیز برخوردار سازند.

(7) رعب وترس: عامل دیگر احترام گذاری رعب وترس است، شاید تعداد زیادی از انسان های ظالم و ستمگر از سوی مردم به خاطری احترام می شوند که آنها از ترس ظلم و ستم شان به آنها احترام می گذارند، وهرگاه آن افراد دست شان از ظلم کردن کوتاه شود و قوت و نیروی خود را از دست دهند، احترام هم نسبت به آنها تمام می شود. قرآن کریم شخصیت فرعون را به تصویر می کشد که او به سبب ظلم وستمی که در حق مردم خود می کرد مردم هم به سبب احساس خطری که از وی می کردند به او احترام می نهادند و از اوامرش پیروی می نمودند.

چگونه احترام دیگران را جلب کنیم؟

با اینکه همه ی انسانها شایسته احترام هستند، اما متأسفانه برخی از افراد قادر به کسب این احترام نیستند. البته راه های مختلفی وجود دارد که شما می توانید خود را در موقعیت هایی قرار دهید که احترامی را که سزاوار آن هستید به دست آورید. مهمترین عوامل در این زمینه عبارتند از:

(1) احترام گذاشتن به دیگران؛
(2) احترام گذاشتن به خودتان؛
(3) داشتن اعتماد به نفس؛
(4) از تصمیم گیری نترسید؛
(5) خوب لباس پوشیدن است؛
(6) شنیدن بیشتر و سخن گفتن کمتر؛
(7) حفظ اسرار و رازهای خصوصی؛
(8) دست کم نگرفتن دست آوردها؛
(9) اعتراف به اشتباهات به زودی و زیرکی؛
(10) شأن خود را پایین نیاوردن؛
(11) دوری از تکرار اعتذار و مبالغه در آن؛
(12) خود داری از تلاش تأثیر افگندن در دیگران؛
(13) منظم بودن و ضایع نکردن وقت؛
(14) در هر حالتی آرامش را از دست ندادن.
این عوامل به شما کمک می کند تا احترامی را که شایسته شماست کسب کنید.

اگر انتظار دارید که دیگران با شما با احترام رفتار کنند، باید با دیگران با احترام رفتار کنید. اگر رفتاری غیر محترمانه با دیگران دارید، برای آنها هم احترام گذاشتن به شما دشوار خواهد شد.

بعضی از رئیس ها و مدیران سعی می کنند با اعمال اقتدار خود بر زیر دستانشان احترام کسب کنند. با اینکه اقتدار خصوصیتی است که احترام می طلبد، اما اگر رئیس قادر به درک دستاوردهای کارمندان خود نباشد، کارمندان از او کینه به دل گرفته و هیچگاه احترامی که سزاوار آن باشد را به او عرضه نمی کنند. از طرف دیگر، رئیسی که علاوه بر اعمال اقتدار خود بر کارمندانش، از آنها دلجویی و حمایت می کند و به افکار و ایده های آنها گوش می دهد، خیلی راحت احترام زیردستانش را جلب میکند.

مهمترین مسئله ای که درمورد احترام باید بدانیم این است که احترام چیزی نیست که دیگران به طور خودکار به ما عرضه کنند، بلکه خودمان باید آن را کسب کنیم. .

دائره های احترام:

(1) احترام به شعائر الله؛
(2) احترام به والدین؛
(3) احترام به استادان؛
(4) احترام به علماء ودانشمندان؛
(5) احترام به بزرگترها؛
(6) احترام به دیدگاههای دیگران؛
(7) احترام زن به شوهر وبرعکس؛
(8) احترام به زنان؛
(9) احترام به فرهنگ عمومی جامعه؛
(10) احترام به مدیران و کارگزاران و اولیای امور.