په حيواناتو کې د جنتيک انجينري
له ډځرو پخوا زمانو څخه انسانان د دوديزو )عنعنوي( لارو څخه په ګټه اخېستنې سره د حيواناتو د نسلونو د اصلاح په لټه کې وو. هغوی ه(ه کوله چې داسې نسلونه منځته راوړي چې د ښو او زياتو محصولاتو )د کيفيت او کميت له پلوه( لرونکی وي، خو زياتره وختونه د دوی کارونه د علمي اصولو مطابق نه وو.
د کار پايلې يا سستې او يا منفي وې. اوس انجينرانو د جنتيک د ټکنالوژۍ څخه ګټه اخېستې ده، ښه او بهتر حيوانات یې منځته راوړي. ځينې مال لرونکي د غواګانو په خوراکي رژيم کې د ودې هورمون علاوه کوي، ترڅو د شېدو توليد زيات کړي. په تېرو وختونو کې د ودې هورمون یې د مړو غواګانو له مغزو څخه په لاس راوړ، خو اوس د غواګانو د ودې د هورمون جين د بکتريا جسم ته داخلوي او بکتريا د هورمون په توليد پيل کوي چې هم ارزان دی او هم په اسانۍ کولی شو د غواګانو په خوراکي توکو کې یې ورګډ کړو.
د جين په واسطه د انسان درملنه:
د نړۍ په زياترو پرمختللو هېوادونو کې جينوم (د جينونو مجموعه) له مطالعې لاندې نيولې او د هر وګړي جنتيکي نقشه ځانګړې شوې ده. د جنتيک د علم په پرمخت， سره پوهان کولی شي چې زياتره جنتيکي بې نظمۍ مخکې د زيځږدنې څخه په جنيني پړاوونو کې تشخيص او تداوي کړي. په کومو لارو کولی شو چې په جنيني پړاوونو کې ناروغي تشخيص او تداوي کړای شو؟
پوهېږو د هر وګړي په DNA کې هغه صفتونه چې ښکاره کېږي په پټ (مخفي) شکل موجود دي. له تشخيص څخه وروسته پړاو یې درملنه ده چې د Geneotheraphy په نامه يادېږي. جينوتراپي د جنتيکي بې نظمۍ د رغولو لپاره انسان حجرو ته د نيمګړو جينونو پرځای د روغو جينونو داخلولو څخه عبارت دي.
ترلاسه کړي دي، د بېلګې په توګه: د بکتريا په واسطه د DNA د نوي ترکيب څخه په ګټې اخېستنې سره کولی شو چې په زياته اندازه د ودې هورمون جوړ کړو. دغه هورمون هغه ماشومانو ته، چې د نخاميه غده یې نورمال فعاليت نلري ورکول کېږي. د جنتيک پوهان وړاندوينه کوي چې په دې نږدې راتلونکي کې به وتوانېږي ډځرې خاصي جنتيکي ناروغۍ تداوي کړای شي. لکه څنګه چې مخکې هم وويل شول عادي جين تراپي د جنتيکې بې نظميو په مقابل کې ډځره نوې او هېله بښونکې وسله ده.
څنګه کېدلی شي چې په حجره کې د نا سالم جين په عوض سالم جين ځای کړو؟
د جنتيک انجينرۍ پوهانو په مجهزو لابراتوارونو کې کولی شي د DNA ويروس په نوي ترکيب سره په سالم DNA باندې بدل کړي. ويروسونه دا توان لري چې سالم جين يا DNA د حجرې په داخل کې جوړ کړي. کله چې ويروس حجرې ته داخل شي د خپل نوي ترکيب DNA په حجره قبلوي او په نتيجه کې داسې معلومېږي چې د نوي ترکيب DNA اصلا د حجرې خپل دی او د حجرې ټول فعاليتونه په عادي او نورمال ډول سرته رسوي. له دې لارې د هيموفيلي او عضلاتي خاېص ناروغۍ درملنه کېدای شي.
