ريا كار را خدا دوست ندارد
آنکه چون پسته ديدمش همه مغز پوست بر پوست بود همچو پياز
پـارسايان روي در مخلـوق پشت بر قبله ميکنند نماز
(78:گلستان سعدى )
ريايكي از صفات زشت و غير اسلامي مي باشد، ريا كار در اغلب رضايت مخلوق را به رضايت خالق ترجيح ميدهد و ر وي همين دليل هميشه درنيتش انسان مطرح ميباشد .
اقسام ريا : ريا به اشكال مختلف صورت ميگيرد :
1- ريا يا خود آرايي (خود را به گونه اهل خيروصلاح آراستن):
اين نوع اشخاص كه در حقيقت داراي فضيلت هاي اخلاقي و ايماني نميباشند ، درظاهرخود را به مردم انسانهاي نيك و خيرخواه جلوه ميدهند ولي درحقيقت انسانها شرير هستند ، و گاهي هم كه كدام عمل نيك را انجام ميدهند هدف شان ثنا و توصيف مردم ، و حصول مكانت و منزلت در ميان مردم ميباشد .
2- ريا با لباس نا چيز و خشن : بعضي از ريا كاران لباسهاي بسيار غليظ و ارزان استعمال ميكنند تا خود را زاهد و با تقوا نشان دهند ، وهدف شان حصول مراتب درنزد مخلوق ميباشد .
3- ريا با سخن : احيانا ريا كاري با سخنان نفرين آميز بر دنيا و اهل دنيا ميباشد ، ولي در حقيقت خودش از جمله طالبين دنيا و رفاهيت ميباشد .
4- گاهي هم ريا با اعمال نيك مثل:
نماز و صدقات و غيره صورت ميپذيرد . قاعده اساسي در اينكه هركسي خود را آزمايش نمايد كه آيا ريا كار است و يا خير؟ به مثالهاي ذيل توجه گردد :
الف : هرگاه كسي خيرات ميكند ، از او ميپرسيم كه برادر چرا اينقدر مصرف ميكني ؟ او دو جواب خواهد داد : نخست اينكه :من براي رضايت خداوند (جل جلاله) وخدمت براي والدين ويا يكي ازاقرباء مصارف زيادي را متحمل شدم تا اجر آن صدقات را در آخرت كمايي كنم . كه اين سخنان وي نشانه صدق و صفا بوده زيرا هدف او در خيرات و صدقات مردم نه بلكه اجر اخروي ميباشد . و يا اينكه در جواب خواهد گفت : برادر ! چطور كنم اگر اين مصارف را نميكردم مردم چي ميگفتند ؟ يكي ميگفت كه مرده ء خود را بسيار كم ديد . و يا عموزاده هايم در غياب بالاي ما ميخنديدند و ما هم براي اينكه از سخنان مردم خلاص شويم پول زيادي قرض كرديم و مصارف بسيارنموديم تا به مردم نشان دهيم كه ما بي غيرت نيستيم ، انسان از ين سخنان درك ميكند كه هدف اين شخص رضايت خداوند (جل جلاله ) نه بلكه رضايت مردم و تكبر است . كه اين عمل در جمله ريا حساب ميشود .
ب : در صدقات وخيرات ها ميبينم كه مردمان غني ، پولدار، رؤساء ، شخصيت هاي بزرگ، بواسطه كارت هاي قيمتي دعوت ميشوند،وآنان با موترهاي لوكس تشريف آورده غذا را صرف مينمايند ، و هرگاه فقيري در دروازه آمده , يا اطفال يتيم و زنان بيوه با كاسه ها در عقب خانه شان بيايند آنانرا با الفاظ نامناسب و لت و كوب رخصت ميكنند كه ازين عملكرد معلوم ميشود كه هدف آن شخص صدقه نبوده زيرا صدقه براي فقيران است ، بلكه هدفش دعوتي بوده كه خود را براي ديگران نشان دهد ، اما اگرهدفش صدقه ميبود بايد فقيران را حق اول ميداد ، زيرا صدقه براي فقرا ء است نه اغنياء .
ج : يكي ازعلامات صدقات ريايي ، آشكار صدقه دادن است ، زيرا صدقهء كه بخاطر رضايت خداوند (جل جلاله ) باشد ، چنان مخفي و پنهان ادا ميگردد که هرگاه دست راست صدقه دهد ، دست چپ اگاه نشود .
مجازات ريا كاران : تفسير ابن كثير بروايت طبراني از ابن عباس (رضي الله عنهما ) روايت ميكند كه رسول الله (صلي الله عليه وسلم ) فرمودند : در دوزخ كندي است كه خود دوزخ از آن روزانه 400 مرتبه به خداوند (جل جلاله) پناه ميبرد ، اين كند دوزخ براي ريا كاران امت محمد (صلي الله عليه وسلم ) تهيه شده است .
چون بنده خداي خويش خواند بايد که بجز خدا نداند
عبدالظاهر داعي استاد پوهنحي شرعيات پوهنتون كابل.
